ដោយ សំ វិជ្ជា
1.ឲ្យដីទៅឈ្មូញ គេថាសុម្បទាន
រិះគន់ទិតៀនថាបរិហាកេរិ៍្ត
រាស្រ្តស្លាប់អត់បាយ ថាព្រោះឈឺទេ
ធ្វើខ្ញុំយួនហ្វេ គេថាជាមិត្ត ។
2.អង្គរ ឲ្យឈ្មួញ គេថាទេសចរណ៍
ចាប់ដាក់ព្រៃសរ ថាទោសឧក្រិដ្ឋ
ឃាត់ឡានយកលុយ ថាសុំពិនិត្យ
សភាដកសិទិ្ធ ថាធ្វើតាមច្បាប់ ។
3.ដេញរាស្រ្តយកដី ថាអភិវឌ្ឈន៍
វាយទាត់ព្រះសង្ឃ ថារៀបសណ្តាប់
ស្រុកខ្មែរស្រុកក្រ ថាមានចំណាប់
ឆ្ការព្រៃកាប់គាស់ ថាដាំហូរហែរ ។
4.សង់ស្ពាន សាលា ថាលុយ ហ៊ុន-សែន
យួនខិតព្រំដែន ថាមិនពិតទេ
អង្គរក្ស ហ៊ុន-សែន ថាកងទ័ពខ្មែរ
រាស្រ្តលក់ដីស្រែ គេថាហ៊ឺហា ។
5.ពួកតំណាងបក្ស ថាតំណាងរាស្រ្ត
យួនចូលពេញពាស ថាមានឯណា
ពួកឈ្មួញទុច្ចរិត គេថា ឧកញ៉ា
មានឡានវិឡា ថាខ្លួនស្អាតស្អំ ។
6.ច្បាប់ពុករលួយ គេថាចេញឆាប់
បើគេចង់ចាប់ ថាប្តឹងចៅក្រម
ត្រឹមអ្នកអន្រ្ទើស ថាឯកឧត្តម
ចាប់រាស្រ្តបង្ខំ គេថារាស្រ្តស្ម័គ្រ ។
7.បើចង់ឲ្យសូក គេថាដោះស្រាយ
ចាប់ដីជិតឆ្ងាយ ថាទិញដោយប្រាក់
អ្នកជាប់សាច់ឈាម ថាត្រូវឡើងសកិ្ត
ទិញអ្នកក្បត់បក្ស ថារត់ចុះចូល ៕
free programes
|
Wednesday, 12 August 2009
គេគ្រាន់តែថា បំភាន់ខេមរាឲ្យច្រឡំ
UNHCR ទទួលស្គាល់ខ្មែរក្រោម៥នាក់ជាជនភៀសខ្លួនស្របច្បាប់
ដោយ ឃឹម សារ៉ង
ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមជាអតីតព្រះសង្ឃគ្រូបង្រៀនសាលាបាលីជាន់ខ្ពស់៥ រូបនឹងត្រូវចាកចេញទៅប្រទេសហ្វាំងឡង់និងប្រទេសហុល្លង់ បន្ទាប់ពីឧត្តមស្នងការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន (UNHCR) នាក្រុងបាងកក ទទួលស្គាល់ថាជាជនភៀសខ្លួនស្របច្បាប់រួចមក។
លោក ថាច់ ឡានី បេសកជនពិសេសរបស់សហព័ន្ធខ្មែរក្រោមទទួលបន្ទុកកិច្ចការសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពសាសនានៃជនជាតិខ្មែរក្រោម បានមានប្រសាសន៍ថា ៖ «អ្នក ដែលបានសម្ភាសហើយដែលជាប់ហ្នឹង គឺថាបានតិចតួចមែនទែន។ ឥឡូវនេះទើបបានលោក៥អង្គដែលយួនចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ អស់រយៈពេលជាង១ឆ្នាំហ្នឹង ហើយឥឡូវហ្នឹងក៏បានភៀសខ្លួនមកដល់បាងកក ហើយក៏បានសម្ភាសជាប់។ អង្គការ UNHCR ហើយមានប្រទេស២ ដែលគេបម្រុងយកចេញទៅ ដើម្បីនៅប្រទេសទី៣ហ្នឹង មាន២នាក់បានជាប់ទៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ ហើយ៣ទៀតបានទៅប្រទេសហុល្លង់ ហ្នឹងទាំង៥ហ្នឹង»។
កន្លងមកខ្មែរក្រោមជាច្រើនដែលបានគេចខ្លួនពីការគាបសង្កត់ពី អាជ្ញាធរយៀកណាមខ្លះបានចេញមករស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយអាជ្ញាធរខ្មែរបានចាត់ទុកជននោះថាជាជនជាតិខ្មែរ បើទោះបីជាខ្មែរក្រោមខ្លះមិនបានទទួលអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិ ខ្មែរក៏ដោយ ហើយខ្លះទៀតបានរត់ទៅប្រទេសថៃ។
លោក ថាច់ ឡានី បានឲ្យដឹងថា ខ្មែរក្រោមដែលទៅដល់ថៃមានជីវភាពរស់នៅលំបាក ៖ «ចំពោះ បងប្អូនដែលស្នាក់នៅក្រុងបាងកកហ្នឹង មានការពិបាកយ៉ាងច្រើន ជាពិសេសជីវភាពរស់នៅមិនគ្រប់គ្រាន់។ គឺអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស អង្គការផ្សេងៗហ្នឹងគេអត់បានជួយទេ ពីព្រោះយើងស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អង្គការ UNHCR នៅបាងកកហ្នឹង ហេតុដូច្នេះហើយខ្មែរក្រោមទាំងអស់កំពុងរស់នៅហ្នឹងពិបាកមែនទែន គ្រប់បែបយ៉ាង»។
លោក ថាច់ ឡានី បានឲ្យដឹងដែរថា ចំពោះអ្នកដែលសម្ភាសធ្លាក់វិញមានចំនួនច្រើន ហើយបានត្រូវគេចាប់ដឹកចេញពីថៃ។ អ្នកដែលគេដឹកបញ្ជូនចេញទៀតសោត ខ្លះក៏វិលត្រឡប់ចូលប្រទេសថៃសាជាថ្មី។ ចំណែកអ្នកខ្លះទៀតបានសម្ងំរស់នៅលាក់ខ្លួននៅប្រទេសថៃ ដោយប្រកបពលកម្មខុសច្បាប់ ធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបានចំណូលសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព៕
free programes
Monday, 10 August 2009
កម្ពុជា និងថៃសម្រេចលុបទិដ្ឋាការនៅឆ្នាំ២០១០
ដោយ គី សុខលីម
08/08/2009
ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃសម្រេចលុបទិដ្ឋាការនៅឆ្នាំ២០១០ខាងមុខនេះ។ប្រទេសថៃ នឹងក្លាយជាប្រទេសទី៦ដែលបានព្រមព្រៀងលុបទិដ្ឋាការជាមួយប្រទេស កម្ពុជា។
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងព្រះរាជាណាចក្រថៃបានព្រមព្រៀងគ្នាសម្រេចលុបទិដ្ឋាការ ឬហៅថាVisa នៅចុងឆ្នាំ២០១០ខាងមុខនេះ។ ការសម្រេចលុបទិដ្ឋាការនេះនឹងធ្វើឡើងក្នុងពិធីខួប៦០ឆ្នាំនៃការ បង្កីតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ។
ប្រទេស ថៃនឹងក្លាយជាប្រទេសទី៦ដែលបានសម្រេចលុបទិដ្ឋាការជាមួយប្រទេស កម្ពុជា។ មុនប្រទេសថៃមានប្រទេសវៀតណាម ប្រទេសឡាវ ប្រទេសហ្វីលីពីន ប្រទេសសឹង្ហបុរី និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
លោក កុយ គួង អនុរដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងការបរទេសខ្មែរ និងជាអ្នកនាំពាក្យបានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃសៅរ៍នេះថា ការសម្រេចលុបទិដ្ឋការនេះនឹងសម្រួលដល់ការចរាចរណ៍មនុស្សរវាង ប្រទេសទាំងពីរ ហើយម៉្យាងទៀតប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរចំណេញទាំងពេលវេលា និងប្រាក់កាស។ ទិដ្ឋាការសម្រាប់ប្រទេសថៃមានតម្លៃ៣៥ដុល្លារអាមេរិក។
អ្នកជំនាញ សេដ្ឋកិច្ច និងអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យទេសចរណ៍មួយចំនួនបានអត្ថាធិប្បាយថាការ លើកលែងទិដ្ឋការនេះមិនមែនសម្រួលតែការចរាចរណ៍មនុស្សប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវានឹងជួយសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មថែមទៀតផង។
ប្រទេស វៀតណាមជាប្រទេសដែលបានសម្រេចលុបទិដ្ឋការជាមួយប្រទេសកម្ពុជាចុង ក្រោយគេបង្អស់ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង៥កាលពីខែមេសាកន្លងមក។
ជាលទ្ធផល តួលេខក្រសួងទេចរណ៍បានបង្ហាញថាប្រជាជនវៀតណាមបានមកទស្សនាប្រទេស កម្ពុជាច្រើនជាងគេបំផុតក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំ២០០៩នេះ ពោលគឺចំនួនភ្ញៀងទេសចរវៀតណាមមានកំណើនប្រមាណជា៤០ភាគរយបើប្រៀបធៀប ទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០០៨កន្លងមក។
និន្នាការមាន លក្ខណៈខុសគ្នាដាច់ស្រឡះជាមួយភ្ញៀវទេសចរថៃតួលេខបានបង្ហាញថា ក្នុងរយៈពេល៦ខែដើមឆ្នាំ២០០៩នេះភ្ញៀវទេសចរជនជាតិថៃមកទស្សនា កម្ពុជាមានការថយចុះ២៤ភាគរយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពី ឆ្នាំមុន។
លោក កុយ គួង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបទេសបានបន្តទៀតថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងដាក់សំណើសុំលុបទិដ្ឋាការជាមួយប្រទេសបីទៀតដែល ជាសមាជិកអាស៊ានដែរនោះប៉ុន្តែប្រទេសទាំងនោះកំពុងពិចារណាលើសំណើ របស់កម្ពុជា។ ប្រទេសទាំងនោះជារូមមាន៖ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ប្រទេសប្រ៊ុយណេ និងប្រទេសភូមា។
សូមបញ្ជាក់ថាកាលពីប៉ុន្មានថៃ មុន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថាការលុបទិដ្ឋាការជាមួយប្រទេសទាំង៥កន្លងមកបានធ្វើអោយ រដ្ឋខាតបង់ប្រាក់ចំណូលប្រមាណជា៨លានដុល្លារមែន ប៉ុន្តែការលុបនេះបានជំរុញអោយភ្ញៀវទេសចរបទេសមកកម្ពុជាកាន់តែ ច្រើន ហើយពេលនោះការងារជាច្រើនត្រូវបានបង្កើតឡើង៕
free programes
ភាសាខ្មែរត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សាក្នុងខេត្តសុរិន្ទ
2009-08-09
ប្រភពពីខេត្តសុរិន្ទ បានឲ្យដឹងថា អាជ្ញាធរផ្នែកសិក្សាធិការនៃខេត្តសុរិន្ទរបស់ថៃ បានយល់ព្រមឲ្យមានការបញ្ចូលភាសាខ្មែរក្នុងកម្មវិធីសិក្សាក្នុង សាលារដ្ឋ។
ខណៈដែលស្ថានការណ៍រវាងកម្ពុជានិងថៃនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនក្នុង តំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារមិនទាន់ដោះស្រាយរួចស្រេចនៅឡើយនោះ ខ្មែរនាឧត្តរទិសក្នុងខេត្តសុរិន្ទ ដែលធ្លាប់ជាភាគមួយនៃទឹកដីខ្មែរលើខ្ពង់រាបនគររាជ បានឲ្យដឹងថា មានការអនុញ្ញាតជាផ្លូវការឲ្យមានបង្រៀនភាសាខ្មែរនៅតាមសាលារៀន របស់រដ្ឋនានាក្នុងខេត្តនៃភាគឦសានរបស់ប្រទេសថៃមួយនេះហើយ។
សមាគមភាសានិងវប្បធម៌ខេត្តសុរិន្ទ ដែលមានលោក ជ័យ មង្គល ជាប្រធាន បានឲ្យដឹងថា សមាគមបានស្នើទៅក្រសួងអប់រំ សុំឲ្យអនុញ្ញាតជាផ្លូវការ ឲ្យមានម៉ោងបង្រៀនអាននិងសរសេរភាសាខ្មែរក្នុងកម្មវិធីសិក្សាទូទៅ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
នាយកដ្ឋានផ្នែកអប់រំខេត្តសុរិន្ទ កាលពីថ្ងៃពុធទី៥ ខែសីហា បានទទួលយល់ព្រមតាមសំណើនេះ ព្រមទាំងបានរៀបចំសន្និសីទមួយជាមួយតំណាងសាលាបឋមសិក្សានិងមធ្យម សិក្សាចំនួនប្រមាណ ៣០-៤០សាលាពីឃុំស្រុកនានាក្នុងខេត្ត ដើម្បីពិភាក្សាពីកម្មវិធីបង្រៀនភាសាខ្មែរក្នុងថ្នាក់រៀននេះ។
លោក ជ័យ មង្គល មានប្រសាសន៍ថា ៖ «យើងបាននិយាយគ្នាល្អៗ ខ្ញុំទៅជួបនាយកសិក្សាអប់រំខេត្តហ្នឹង អំពីរឿងភាសាខ្មែរយើង និយាយគ្នាល្អ ថាយើងនៅស្រុកជាមួយគ្នា មិនបាច់យកច្បាប់មកដាក់គ្នាទេ យើងរកការស្វែងយល់ជាមួយគ្នា កុំឲ្យថា ខ្មែរនិយាយគ្នាមិនល្អ យើងខ្មែរ។ គេព្រម គេប្រជុំហើយ គេថា OK [យល់ព្រម] អ៊ីចឹងឲ្យខ្ញុំធ្វើអី? ខ្ញុំចង់ឲ្យលោកគ្រូកោះហៅនាយកសាលាមក ហើយអ្នកណាស្ម័គ្រចិត្តបញ្ចូលភាសាខ្មែរ មានច្រើនសាលារៀន គេប្រាប់ខ្ញុំតាមទូរស័ព្ទ មាន ៣០-៤០សាលារៀន»។
យោងតាមគម្រោងផ្លូវការ ការបើកបង្រៀនភាសាខ្មែរក្នុងសាលារៀនរដ្ឋ នឹងមានបង្រៀន ២ម៉ោងក្នុងមួយសប្តាហ៍ មានតាំងពីថ្នាក់បឋមសិក្សាឆ្នាំទី១ ដល់មធ្យមសិក្សា ឆ្នាំទី១២ ហើយនឹងចាប់ផ្តើមអនុវត្តជាបណ្តើរៗ ចាប់ពីខែកញ្ញាខាងមុខនេះទៅ ដោយនឹងផ្តើមដំបូងនៅស្រុកស្វាយ ជាមុនសិន។
បញ្ហាដែលគម្រោងនេះជួបប្រទះ គឺកង្វះគ្រូសម្រាប់បង្រៀន។ លោក ជ័យ មង្គល បានឲ្យដឹងថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ លោកនឹងចាត់ឲ្យមានការបង្រៀនដោយកូនសិស្ស ដែលលោកបានអប់រំ ក្នុងយុទ្ធនាការដាស់ភាសាខ្មែររបស់លោកផ្ទាល់។
លោក ជ័យ មង្គល ថ្លែងបន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះ ៖ «គ្រូបង្រៀនហ្នឹង យកកូនសិស្សយើងបានល្អជាង ព្រោះគ្រូនៅសាលាគាត់ជាប់ដៃជាប់ជើងអស់ហើយ ព្រោះការងារពេញដៃ។ បើថា យកប្រជាជនកូនសិស្សយើងទៅ នេះជាមធ្យោបាយមួយសម្រាប់ឲ្យមានមនុស្សមករៀនឲ្យច្រើន។ ទី២ អ្នកភូមិគាត់មិនដែលទៅណាទេ បើយកគ្រូមកពីឆ្ងាយបង្រៀនមួយភ្លែតទៅបាត់អស់»៕
free programes
Read more!
កូនប្រុសតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសមរង្ស៊ីត្រូវគេបាញ់ស្លាប់
ដោយ ហាស់ សាន
2009-08-10
គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មួយរវាងអ្នកបើករថយន្តនិងអ្នកជិះម៉ូតូ កាលពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យ ទី៩ សីហា នៅម្តុំទីលក់នំបញ្ចុក មុខវត្តបុទុមវតី បានរាលដាលដល់ការបាញ់ប្រហារគ្នា ដែលបណ្តាលឲ្យបាត់បង់ជីវិតកូនប្រុសអ្នកតំណាងរាស្ត្រពីគណបក្សសម រង្ស៊ី។
លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកតំណាងរាស្រ្តមណ្ឌលភ្នំពេញ និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសមរង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ពីទីតម្កល់សពយុវជនឈ្មោះ យន់ ថារុន អាយុ២៥ឆ្នាំ កូនប្រុសពៅអ្នកតំណាងរាស្រ្ត យន់ ថារ៉ូ នៃមណ្ឌលបន្ទាយមានជ័យ ដែលបានបាត់បង់ជីវិតភ្លាមនៅទីកើតហេតុនោះថា មានមិត្តភ័ក្តិពីរនាក់ទៀតក្នុងរថយន្តជាមួយគ្នានោះ មានរបួសជាទម្ងន់ ត្រូវនាំយកទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ភ្លាមៗនោះដែរ ៖ «នៅក្នុងឡានដែលកូនលោក យន់ ថារ៉ូ បើក គឺមាន ៣នាក់ ប្រុសពីរនាក់ទៀតក៏ត្រូវរងរបួស ហើយម្នាក់ដែលជាស្រ្តីនោះមិនមានរបួសអ្វីទេ ហើយបីនាក់នេះខ្ញុំមិនស្គាល់ឈ្មោះទេ។ ហើយមកទល់ពេលនេះថាតើមូលហេតុអីដែលបណ្ដាលឲ្យមានការបាញ់ប្រហារ បែបនេះ ក៏យើងនៅមិនទាន់អាចធ្វើការសន្និដ្ឋានបានទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ូលិសត្រូវចាប់ឃាតករនោះយកមកកាត់ទោស កុំបណ្ដែតបណ្ដោយឲ្យមានការរួចទោសឲ្យសោះ ពីព្រោះបើសិនជាបណ្ដែតបណ្ដោយឲ្យមានវប្បធម៌អត់ទោសពៃរ៍ ឬមួយបណ្ដែតបណ្ដោយឲ្យឃាតកររួចខ្លួននោះ គឺជារឿងមួយដែលធ្វើឲ្យសង្គមខ្មែរ ក្លាយទៅជាសង្គមមួយដែលគួរឲ្យព្រួយបារម្ភមែនទែន»។
រហូតរំលងអធ្រាត្រយប់មិញនេះ យើងពុំអាចរកការបញ្ជាក់ពីក្រុមមន្រ្តីពេទ្យ បាននៅឡើយទេ។
ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ ទូច ណារ៉ុថ ក៏ពុំទាន់អាចបញ្ជាក់បានអំពីមុខសញ្ញានៃអ្នកបាញ់ប្រហារនោះនៅ ឡើយទេ ដោយគ្រាន់តែបានមានប្រសាសន៍ថា ក្រុមសមត្ថកិច្ចកំពុងធ្វើការលើរឿងនេះ។
លោក ទូច ណារ៉ុថ ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះ ៖ «វាផ្ដើមចេញពីទំនាស់គ្រោះ ថ្នាក់ចរាចរណ៍ ឥឡូវយើងកំពុងតាមជនល្មើស តាមអ្នកដែលបង្កហ្នឹង។ វាទំនាស់គ្នាទៅវិញទៅមក គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានវាឈានដល់ហ្នឹង ឥឡូវយើងកំពុងតែតាម»៕
free programes
បុរសជនជាតិថៃម្នាក់ ត្រូវចាប់ខ្លួន ដោយសារធ្វើរូបអង្គរវត្តនៅមុខបង្គន់
ដោយ លី ម៉េងហួរ
បុរសជនជាតិថៃម្នាក់ ជាជាងសំណង់ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចប៉ូលីសខេត្តបន្ទាយមានជ័យចាប់ខ្លួន នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ជាប់ព្រំដែនថៃ។ បុរសជនជាតិថៃ អាយុ ៣៩ ឆ្នាំរូបនេះ បានសាងសង់រូបប្រាសាទអង្គរវត្ត ធ្វើជាកាំជណ្តើរសម្រាប់ឡើងចេញ-ចូលបង្គន់។
បុរសជនជាតិថៃ ឈ្មោះ សឡាវ៉ុន ខាំស៊ន ត្រូវបានចាប់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី៩ សីហា និងត្រូវបានបញ្ជួនបន្តទៅកាន់ស្នងការដ្ឋានប៉ូលីសខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី១០សីហានេះ។ ប៉ូលីសខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ កំពុងសួរចម្លើយ និងកសាង សំណុំរឿង បញ្ជូនបុរសថៃនោះ ទៅកាន់តុលាការ។ លោក ហ៊ុន ហ៊ាន ស្នងការប៉ូលីសខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានមានប្រសាសន៍ថា បុរសជនជាតិថៃនោះបានចូលកម្ពុជា តាមច្រកព្រំដែនប៉ោយប៉ែត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨។ បុរសថៃនេះបានសង្ងំរស់នៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ហើយបានសាងសង់រូបសំណាកប្រាសាទអង្គរវត្ត ដែលធ្វើពីថ្ម ទំហំប្រមាណ ១ ម៉ែត្រការ៉េ ដាក់នៅមុខបង្គន់ក្នុងផ្ទះជួលមួយកន្លែង ស្ថិតនៅក្រុងប៉ោយប៉ែត ជាប់ព្រំដែនប្រទេសថៃ។
ការសង់រូបសំណាក ប្រាសាទអង្គរវត្តនេះ បានត្រូវបុរសថៃឆ្លើយប្រាប់សមត្ថកិច្ចប៉ូលីសថា មកពីរូបគេស្រលាញ់អង្គរវត្តខ្លាំងពេក។ ក៏ប៉ុន្តែលោកស្នងការប៉ូលីសខេត្ត ហ៊ុន ហ៊ាន បានអត្ថាធិប្បាយថា ទង្វើរបស់បុរសជនជាតិថៃ ដែលបានសាងសង់រូបសំណាកអង្គរវត្តសម្រាប់ឲ្យគេជាន់ចេញចូល បត់ជើងក្នុងបង្គន់ គឺជាការមើលងាយលើអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ។ ប្រាសាទអង្គរវត្ត ជានិម្មិត្តរូបជាតិខ្មែរ ដែលមាននៅក្នុងទង់ជាតិមិនអាចកាត់ថ្លៃបានឡើយ។ លោកស្នងការបានបញ្ជាក់នៅរសៀលថ្ងៃច័ន្ទ ទី១០សីហានេះថា សមត្ថកិច្ចប៉ូលីសរបស់លោកកំពុងកសាងសំណុំរឿង ដើម្បីបញ្ជួនបុរសជនជាតិរូបនេះទៅកាន់តុលាការ។ ប៉ូលីសបានរកឃើញថា បុរសថៃនេះបានមើលងាយដល់អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ និងបានចូលមករស់នៅដោយធ្វើអន្តោប្រវេសខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា ដែលនឹងត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេលពី ៣ ខែ ទៅ ៦ ខែ មុននឹងបណ្តេញចេញ។
សូមបញ្ជាក់ថា ជនជាតិថៃជ្រុលនិយមមួយចំនួន តែងតែបង្កបញ្ហាជាជម្លោះជាតិសាសន៍ជាមួយនឹងកម្ពុជា តាមរយៈប្រាសាទអង្គរវត្ត។ កាលពីខែមករាដើមឆ្នាំ២០០៣ តារាភាពយន្តថៃម្នាក់បានអះអាងថា ប្រាសាទអង្គរវត្តជារបស់ថៃ ដែលត្រូវបានកម្ពុជារំលោភយក។ សេចក្តីប្រកាសកាលណោះ បានបង្កឲ្យជនកម្ពុជា ផ្ទុះកំហឹង ក្លាយជាកូប្បកម្ម វាយបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិក្រុមហ៊ុន និងស្ថានទូតថៃ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ចំណែកបរិបទពេលនេះ គឺចំពេលដែលកម្ពុជា និងថៃមានជម្លោះព្រំដែន ដែលបានរុំារ៉ៃជាងមួយឆ្នាំហើយ៕
free programes
Monday, 3 August 2009
ជួបភក្ត្រ័ជំពាក់ចិត្ត
ពេលបានជួបភ័ក្ត្រជំពាក់ស្នេហ៍
ពៅល្អដូចខែពេញវង់សោភា
បេះដូងបងឆ្លាក់រូបស្រស់ពុំងារ
ក្នុងដួងទ័យាជាគូរនែបនិត្យ ។
មិនទាន់យល់ប្រាណបានត្រឹមស្រមោល
ឱរាតែលតោលនឹកកែវវរមិត្រ
បងសូមស្រែកច្រៀងផ្ញើសៀងដួងចិត្ត
សារភាពការពិតឲ្យស្រីបានដឹង ។
ស្រស់អើយអើយស្រស់មាសមុំធីតា
ទទួលផងណាបេះដូងបងហ្នឹង
កាត់ផ្ញើជូនអូន ឱ!កែវព្រលឹង
រៀមសូមដណ្ដឹងអូនហ្នឹងជាគូរ ។
ឆ្លើយចាសណាអូនកុំឲ្យបងខក
ផ្សងថែត្របកផ្កាស្រស់ផង់ផូរ
ឧបសគ្គយ៉ាងណាបងស្ម័គ្រផ្ដាច់ប្ដូរ
យកអូនជាគូរួមជីវិតរៀងអើយ ។
free programes
អ្នករត់ម៉ូតូឌុប
ដោយ ៖ អ្នកស្រី កែវ ច័ន្ទបូរណ៍
មិនីសូតា សហរដ្ឋអាមេរិក
ទ្រីនៗទ្រឺនៗលឿនដូចហោះ
ឆ្វែលឆ្វាត់ផ្លេកផ្លោះកាត់ទីក្រុង
ឌុបអ្នកដំណើរមិនអែអង់
ត្រេចត្រង់ត្រឹមត្រូវមិនប្រមាថ។
ថ្ងៃខ្លះឌុបតាយាយមីងអ៊ំ
ថ្ងៃខ្លះក្រៀមក្រំរកស៊ីខាត
អត់មានអ្នកជិះសល់តែកាត
មុខជូរដូចត្មាតដេកចាំព្រៃ។
ថ្ងៃខ្លះមុខរីកដូចគ្រាប់ជីរ
បានឌុបនារីស្រស់ពេកក្រៃ
ក្លិនក្លួនក្រអូបដូចចំប៉ី
រំភើបដួងចៃតែម្នាក់ឯង។
រាល់ថ្ងៃដឹកឌុបអស់មនុស្សសត្វ
វត្ថុគ្រប់សព្វមានកញ្ច្រែង
ឧស្សាហ៍ធ្វើការយ៉ាងរអែង
ប្រឹងប្រែងញើសហូរប្តូរជីវិត។
បាយត្រឹមបាតឆ្នាំងអាំងត្រីងៀត
ហូបចុកត្បិតត្បៀតមានកំរិត
សន្សំលុយកាក់ផ្ញើញាតិមិត្ត
ម៉ែឪក្រពិតឯស្រុកស្រែ។
មួយថ្ងៃសន្សំខំតក់ៗ
រកស៊ីដង្ហក់មិនត្អូញត្អែ
របរសុចរិតមិនលួចគេ
សូមព្រះយាងថែលុះភ្លឺស្វាង។
free programes
Saturday, 1 August 2009
សម្ពាធនយោបាយធ្វើឱ្យគ្មានមេធាវី ការពារតំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំង
By ម៉ែន គឹមសេង, VOA
មុខរបរមេធាវីជាមុខរបរដែលគេចាត់នៅក្នុងវិជ្ជាជីវៈសេរីនេះបើ តាមការអះអាង
របស់ក្រុមមេធាវីកម្ពុជា។ នេះមានន័យថាមេធាវីមានសិទ្ធិទទួលឬមិនទទួល
ការពារក្តីឱ្យជនណា ម្នាក់តាមការស្ម័គ្រចិត្ត។
ក្រុមមេធាវីដែល វីអូអេសម្លេងសហរដ្ឋអាមេរិកបានជួបសម្ភាសនាពេលថ្មីៗនេះ
បានបញ្ចេញទស្សនៈស្រដៀងគ្នា ដោយអះអាងពីសេរីភាពក្នុងការធ្វើតំណាង
ឱ្យកូនក្តី។
លោកស្រី ពឹង ធីតា ដែលបានធ្វើជាមេធាវីអស់រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ ដោយ
ធ្លាប់ទាំងធ្វើជាមេធាវីនៃអង្គការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជាបានរៀបរាប់ពីសេរី
ភាពនៃការងាររបស់លោកស្រីថា៖
“អត់បញ្ហាអ្វីទេ ឱ្យតែគេពឹងពាក់យើង ត្រឹមត្រូវតាមបែបបទនីតិវិធី។ យើងដាក់
ការពារទៅ ហើយអតិថិជនណាដែលយើង គិតថា ពេញចិត្ត ការពារទៅ។ បើ
អតិថិជនណាដែលយើងមិនពេញចិត្ត យើងកុំការពារទៅ។ នេះជាឆន្ទានុសិទ្ធិ
របស់យើងក្នុងការសម្រេច”។
មេធាវីទាំងអស់នៅប្រទេសកម្ពុជាមានចំនួន ៦៤៧នាក់ដែលជាសមាជិកនៃ
គណៈមេធាវីកម្ពុជា។ លោកជីវ សុងហាក់ ប្រធាននៃស្ថាប័នមួយនេះបន្ថែមពី
សេរីភាពក្នុងមុខរបរនេះថាៈ
“មេធាវីយើងមានសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ ព្រោះក្នុងការជ្រើសរើសអតិថិជនម្នាក់ៗ
គេអាចជ្រើសរើសតាមសិទ្ធិរបស់គេ ។ ច្បាប់អត់មានហាមឃាត់ថា ឥឡូវអតិថិ
ជនប្រភេទនេះអ្នកឯងត្រូវទទួលយក អតិថិជនប្រភេទនេះអ្នកឯងមិនត្រូវទទួល
យកមិនមានចែងដូចនេះទេ។ នៅក្នុងក្រមសីលធម៌គេគ្រាន់តែនិយាយថា មេធាវី
មានសិទ្ធិ បដិសេធក្នុងការពឹងពាក់របស់អតិថិជនដែរ ប្រសិនបើគេមិនពេញចិត្ត
គេអាចបដិសេធដែរ”។
លោកសុង ហាក់ក៏បានអះអាងពីការនៅអព្យាក្រឹតរបស់គណមេធាវីកម្ពុជាពី
សម្ពាធនយោបាយផ្សេងៗ។
ប៉ុន្តែលោក ស្រី មួរ សុខហួ សមាជិកសភា និងជាអគ្គលេខាធិការរងរបស់គណ
បក្សសម រង្ស៊ី ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ អាមេរិកាំងហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងមានរឿង
ក្តីក្តាំជាមួយលោកនាយក រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនពីបទបរិហារកេរ្តិ៍បានយល់ផ្សេង
ពីនេះ។ ខណៈពេល ដែលទទួលស្គាល់ថា មេធាវីនៅកម្ពុជាមានជំនាញគ្រប់
គ្រាន់ក្នុងការប្រកបការងាររបស់គេ លោកស្រីមួរ សុខហួយល់ថាពួកគេកំពុង
ទទួលរងការគាបសង្កត់មិនប្រយោលពីក្រុមអ្នកនយោបាយ។
ប្រតិកម្មរបស់លោកស្រី បានកើតមានឡើងបន្ទាប់ពីអតីតមេធាវីរបស់គាត់គឺ
លោកគង់ សំអុនបានដកខ្លួនថយបន្ទាប់ពីមានរឿងចម្រូងចម្រាសជាមួយគណ
មេធាវីកម្ពុជា និងការដែលលោកស្រី មានបរាជ័យជាលើកទីពីរក្នុងការរកមេធាវី
ការពារក្តីលោកស្រី សម្រាប់ឡើងទៅតុលាការ ហើយចុងក្រោយលោកស្រី ត្រូវ
ឡើងតុលាការការពារក្តី ដោយខ្លួនឯង។
លោកស្រី បានបញ្ជាក់ថា៖ “ករណីរបស់ខ្ញុំជាក់ស្តែងណាស់។ តើឱ្យមេធាវីគាត់
បំពេញតួនាទី ជាមេធាវីរបៀបណា ប្រសិនបើអារម្មណ៍របស់គាត់នៅតែមានការ
ភ័យខ្លាច អារម្មណ៍នៅតែមានគិតថា អាចនឹងទៅជាការរងគ្រោះ ដូចជាមេធាវី
គង់ សំអុន នោះ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា អាជីពមេធាវី គឺជាអាជីពមួយដែលអាចរង
គ្រោះ ដោយសារសម្ពាធនយោបាយ”។
លោកស្រីបានដាក់ការចោទប្រកាន់ត្រង់ៗថា គឺមានការគាបសង្កត់ផ្នែកនយោ
បាយដែលធ្វើឱ្យលោកមេធាវី គង់ សំអុនដែលធ្លាប់កាន់ក្តីរបស់លោកស្រី តាំង
ពីដំបូងទី ត្រូវបង្ខំប្តូរចិត្តលះបង់ចោលមិនការពារលោកស្រីវិញ។
ការអះអាងពីសេរីភាពក្នុងអាជីពជាមេធាវីនិងការមិនទទួលរងនូវសម្ភាធពីក្រុម
អ្នកនយោបាយដ៏មានឥទ្ធិពលនៅប្រទេសកម្ពុជាមាននៅស្ទើរគ្រប់មេធាវីចំនួន
ប្រាំរូប ដែលវីអូអេ សម្លេងសហរដ្ឋអាមេរិកបានជួបសម្ភាស។ សូម្បីលោកមេធាវី
គង់ សំអុនដែលធ្លាប់ចេញមុខការពារក្តីឱ្យលោកស្រីមួរ សុខហួមុនពេលដែលរូប
លោកត្រូវបានជាប់ក្នុងការចោទប្រកាន់ពីគណមេធាវីពីការខុសក្រមសីលធម៌
ហើយអាចឈានទៅបាត់បង់អាជីពបានអះអាងពីសេរីភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការ
ប្រកបមុខវិជ្ជាជីវៈមេធាវី ហើយបានបញ្ជាក់ថាការសម្រេចឈប់ការពារក្តីឱ្យ
លោកស្រីមួរ សុខហួ គឺជារឿងផ្ទាល់ខ្លួន។
លោក គង់ សំអុន បាននិយាយថា៖
“ក្នុងករណីរបស់លោកជំទាវ មួរ សុខហួ និងឯកឧត្តម ហូ វ៉ាន់ ខ្ញុំបានឈប់
ការពារហើយខ្ញុំបានជូនដំណឹងទៅតុលាការហើយ។ នេះអាចថា ជារឿងផ្ទាល់
ខ្លួនទេ ពីព្រោះយើងថ្លឹងថ្លែងពីកាលៈទេសៈទៅ ហើយក៏សម្រេចថា ធ្វើបែប
ហ្នឹង។ អញ្ចឹងយើងគិតថា ជារឿងផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំទៅចុះ”។
លោកគង់ សំអុន ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនប្តឹងពីបទបរិហារកេរ្តិ៍
ក្នុងពេលនៅជាមេធាវីតំណាងឱ្យលោកស្រីមួរ សុខហួនិងលោកហូ វ៉ាន់ តំណាង
រាស្រ្តគណបក្សសម រង្ស៊ី ប៉ុន្តែបានទំលាក់ចោលវិញបន្ទាប់ពី លោកបានសរសេរ
សំបុត្រសុំទោស។ លោកគង់ សំអុនក៏ត្រូវគណមេធាវីកម្ពុជាកំពុងពិនិត្យមើល
លើករណីរំលោភ ក្រមសីលធម៌ក្នុងពេលដែលតំណាងឱ្យកូនក្តី ទាំងពីរដែលជា
អ្នកនយោបាយទាំងពីររូបនេះ។
ជម្រើសមួយទៀតរបស់លោកស្រីមួរ សុខហួ ក្នុងការស្វែងរកការការពារផ្លូវ
ច្បាប់គឺលោក មេធាវីសុខ សំអឿន ប្រធានអង្គការក្រុមអ្នកការពារច្បាប់កម្ពុជា
ប៉ុន្តែត្រូវបានខកខានទៅវិញ។
លោកសុខ សំអឿនអះអាងថា អង្គការរបស់លោកធ្វើការខាងផ្នែកការពារជន
ក្រីក្រក្នុងបណ្តឹងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ករណីរឿងក្តីរដ្ឋប្បវេណី ដូចជាអាពាហ៍
ពិពាហ៍ និងគ្រួសារ និងរឿងទំនាស់ដីធ្លីជាដើម ហើយលោកស្រីមួរ សុខហួ
មានលក្ខណៈមិនគ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការរបស់អង្គការ។
លោក សំអឿនមានប្រសាសន៍ថា៖ “គាត់មានថវិកាសម្រាប់ជួលមេធាវីដូច្នេះ
គាត់អត់ចូលក្នុងក្រទេហើយទីពីរតាមដែលខ្ញុំដឹង នៅក្នុងគណបក្សសម រង្ស៊ី
ហ្នឹង មានមេធាវីដែលជាសមាជិករបស់គណបក្សសម រង្ស៊ីច្រើនណាស់។ គេ
ទាំងអស់នោះ ខ្ញុំគិតថា គេអាចធ្វើការដើម្បីឧត្តមគតិគេ ឬក៏មានប្រយោជន៍
គណបក្ស ហេតុដូច្នេះបើគាត់លើកឡើងថាអត់មានមេធាវីការពារ វាអត់សម
ហេតុសមផលដែលថាគ្មានមេធាវីណាមួយហ៊ានការពាររឿងគាត់ ”។
រឿងក្តីចោទប្រកាន់ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ ដែលធ្វើឡើងដោយលោក ហ៊ុន សែន
នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រឆាំងលោកស្រី មួរ សុខហួ គ្រោងនឹងបើកសវនាការនៅថ្ងៃ
សុក្រទី ២៤ខែកក្កដានេះ។
លោកស្រី មួរ សុខហួបានយល់ឃើញថា វាជាការបាត់បង់នូវយុត្តិធម៌មួយផ្នែក
តាំងពីដំបូងទី សម្រាប់លោកស្រី ដែលមិនមានមេធាវីការពារក្តី ក្នុងអំឡុងពេល
សវនាការ ព្រោះការងារការពារតាមផ្លូវច្បាប់ទាមទារអ្នកដែលមានជំនាញ។
លោកស្រីបាននិយាយថា៖
“ខ្ញុំអត់មានមេធាវីដោយសារស្ថានការណ៍នយោបាយនេះ ខ្ញុំ យល់ឃើញថា
ជាការរាំងស្ទះក្នុងការដែលខ្ញុំត្រូវទទួលការការពារនៅចំពោះមុខច្បាប់ ការ
ពារនៅពេលមានសវនាការ តុលាការនេះ គឺជាការមួយមិនអាចឱ្យខ្ញុំទទួល
បាននូវយុតិ្តធម៌ទេ”។
លោក គង់ សំអុន អតីតមេធាវីរបស់លោកស្រី មួរ សុខហួ បានបកស្រាយថា
តាមផ្លូវច្បាប់លោកស្រី អាចការពារខ្លួនដោយខ្លួនឯងបានដោយមិនចាំបាច់
មានមេធាវីទេ ដោយសារតែវាមិនមែនជាបទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកសំអុនបានពន្យល់ថា៖ “ក្នុងករណីរបស់គាត់វាជារឿងមជ្ឈឹម ក្នុងបទ
ល្មើសមជ្ឈឹមហ្នឹង មិនចាំបាច់មានមេធាវីក៏បានដែរ ប៉ុន្តែបើបទឧក្រិដ្ឋបានគេ
ត្រូវការរកមេធាវី។ បទមជ្ឈឹមជាបទមធ្យម ហើយបទលហុ ជាបទស្រាលតូច
តាច។ អញ្ចឹងពីបទមជ្ឈឹមមកលហុហ្នឹងមិនចាំបាច់មានមេធាវីក៏បានដែរ ចង់
មានក៏បាន ចង់មិនមានក៏បានស្រេចលើបុគ្គល”។
លោក ហ៊ុន សែន បានប្តឹងលោកស្រី មួរ សុខហួ បន្ទាប់ពីលោកស្រីបានទាម
ទារឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្វើការ សុំទោសចំពោះអត្ថាធិប្បាយ ដែលលោក
បានធ្វើនៅក្នុងវេទិកាមួយនៅខេត្តកំពត ដែលលោកស្រីយល់ថា ប៉ះពាល់
ដល់កិត្តិយសរបស់លោកស្រី និងស្ត្រីខ្មែរដទៃទៀត។
គណមេធាវីកម្ពុជាដែលជាស្ថាប័នមួយផ្តល់ការទទួលស្គាល់មេធាវីនៅកម្ពុជានិង
ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលដល់មេធាវីបានទទួលការរិះគន់ថាបានបន្ទន់ទៅតាម
សម្ពាធនយោបាយនៅពេលដែលមានរឿងនយោបាយធំៗកើតឡើង៕
free programes
គណបក្ស សម រងី្ស ផ្លាស់ប្តូរយុទ្ឋសាស្រ្តរិៈគន់រដ្ឋាភិបាល
By ហេង រស្មី, VOA
គណបក្ស សម រងី្ស ផ្លាស់ប្តូរយុទ្ឋសាស្រ្តប្រឆាំងជាមួយដ្ឋាភិបាល ក្រោយពី
សមាជិកសភារបស់ខ្លួនពីររូបបានទទួលរងសម្ពាធខាងផ្លូវច្បាប់ពីគណបក្ស
គ្រប់គ្រងអំណាច។
លោកសម រង្សី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង នៅថ្ងៃច័ន្ទ បានបញ្ជាក់ថា គណ
បក្សរបស់លោកនឹងផ្លាស់ប្តូរយុទ្ឋសាស្រ្តប្រឆាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាល ពីការរិះគន់
នៅតាមផ្លូវទីសាធារណៈមកជាការរិះគន់ដើម្បីស្ថាបនាវិញ។
ការអះអាងរបស់លោកសម រង្សី យ៉ាងដូច្នេះ បានកើតមានឡើង ក្រោយពី
សមាជិកសភារបស់ខ្លួនចំនួនពីររូបបានទទួលរងសម្ពាធខាងតុលាការដោយ
សារពាក្យបណ្តឹងរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី
ហ៊ុន សែន។
សមាជិកសភាគណបក្សសម រង្សី ដែលកំពុងជាប់ក្តីក្តាំខាងផ្លូវតុលាការពីបទ
បរិហារកេរិ៍្ត គឺរួមមានលោកស្រីមួរ សុខហួ ដែលតុលាការគ្រោងនឹងប្រកាស
សាលក្រមនៅថ្ងៃទី៤ខែ សីហាខាងមុខនេះពាក់ពន្ឋ័ទៅនឹងបណ្តឹងរបស់លោក
នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន នឹងលោក ហូ វ៉ាន់ ដែលកំពុងគេចខ្លួននៅឯក្រៅ
ប្រទេសនោះ ពាក់ពន្ឋ័ទៅនឹងបណ្តឹងមន្រ្តីយោធាជាន់ខ្ពស់ចំនួន២២រូប។
លោកសម រង្សី មេគណបក្សប្រឆាំងដែលកន្លងមកប្រជាពលរដ្ឋជាទូទៅធ្លាប់
ឃើញលោកដឹកនាំធ្វើបាតុកម្មតាមផ្លូវសាធារណ:ប្រឆាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាល
នោះលោកបានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA សម្លេងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ឥឡូវនេះជំហរបស់លោកបានផ្លាស់ប្តូរហើយ ក៏ប៉ុន្តែគណបក្សរបស់លោកនៅតែប្រកាន់ជហរប្រឆាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាលដដែលទេ ក៏ប៉ុន្តែប្រឆាំងទៅតាម
ផ្លូវច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ។
"យើងជំទាស់ទៅតាមផ្លូវគំនិត។ យើងមិនចាំបាច់ទៅតតាំងគ្នានៅចំពោះមុខ
តុលាការ តាមដងផ្លូវដូចមុនទេ គឺយើងជំទាស់នៅក្នុងរដ្ឋសភា យើងជំទាស់
នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត យើងជំទាស់នៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាស្រុកយើងជំទាស់នៅ
ក្នុងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ពីព្រោះគណបក្ស សម រង្សី មានតំណាងជាប់ឆ្នោតទាំងថ្នាក់
ជាតិមានថ្នាក់ខេត្តក៏មានថ្នាក់ស្រុកក៏មាន ថ្នាក់ឃុំក៏មាន" ។
លោក សម រង្សី បានបពា្ជក់ទៀតថា ការផ្លាស់ប្តូរជំហរនេះ គណបក្សរបស់
លោកពុំទទួលរងសម្ពាធពីខាងក្រៅទេ ក្រោយពីសមាជិកសភារបស់ខ្លួនចំនួន
ពីររូបកំពុងជាប់ក្តីក្តាំក្នុងផ្លូវតុលាការនោះ។
"បើយើងតតាំងជាមួយគូបដិបក្ខណាមួយនោះយើងមិនត្រូវឲ្យគូបដិបក្ខ យើង
នាំយើងចូលទៅក្នុងសមរភូមិណាដែលគេខ្លាំង តែយើងខ្សោយផ្ទុយទៅវិញ
យើងត្រូវតែនាំគេឲ្យចូលក្នុងសមរភូមិណាដែលយើងខ្លាំងគេខ្សោយ" ។
លោកគឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសិទ្ឋិមនុស្ស ដែលគណបក្សរបស់លោក
មានគំរោងនិងចងសម្ព័ន្ឋជាមួយគណបក្សសម រង្សីនោះបានបពា្ជក់ថា ការ
សម្រេចរបស់គណបក្សសម រង្សី គឺជាសិទ្ឋិរបស់គណបក្សនោះ ។ លោក
គឹម សុខា បានបពា្ជក់ថា ជំហររបស់គណបក្សសិទ្ឋិមនុស្សវិញក្នុងកាល:ទេស:
ស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្នដែលពោរ ពេញទៅដោយសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំងក្លា
នោះយើងមិនគួរថយក្រោយទេ។
"យើងត្រូវនៅតែឈរនឹងដដែលដូចជាការរំលោភសិទ្ឋិមនុស្សដូចជាការរំលោភ
លើអ្នកតំណាងរាស្រ្តអាហ្នឹងយើងអត់អាចថយក្រោយទេ ប្រសិនបើជាបញ្ហា
យើងជាយុទ្ឋវិធីអាហ្នឹងយើងអាចប្តូរដូចថា ពីមុនយើងធ្វើបាតុកម្ម។ ឥឡូវយើង
អត់ធ្វើ ពីមុនយើងធ្វើនេះ ឥឡូវយើងអត់ធ្វើ ប៉ុន្តែគោលការណ៍ធំៗនេះតាម
ទស្សន:របស់គណបក្សសិទ្ឋិមនុស្ស យើងអត់ត្រូវដូរ"។
លោករ៉ុង ឈុន ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមគ្រូ
បង្រៀនឯករាជ្យកម្ពុជា ដែលធ្លាប់គាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងបានបញ្ជាក់ លោក
មិនជំទាស់ទៅ និងការផ្លាស់ប្តូរយុទ្ឋសាស្រ្តរបស់គណបក្សសម រង្សីទេ ពីព្រោះ
នេះគឺជាការសម្រេចរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សនយោបាយ។
"គោលការណ៍របស់សមាគមសហជីពយើងគាំទ្រចង់ឲ្យសង្គមមានប្រជាធិប
តេយ្យចង់ឲ្យសង្គមទទួលបានយុត្តិធម៌ ទុកជាសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់
គ្នា ហើយបើគណបក្សលែងការពារផលប្រយោជន៍រាស្រ្តអាហ្នឹងយើងនឹងគាំទ្រ
អ្នកណាដែលការពារផលប្រយោជន៍រាស្រ្តការពារដោយយុត្តិធម៌ជូនសង្គម"។
ក្រុមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់សំខាន់ៗរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពុំអាចស្នើសុំដើម្បី
សេចក្តីអធិប្បាយបំភ្លឺបានទេ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកតំណាងរាស្ត្រជៀមយាបខាងគណ
បក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានថ្លែងប្រាប់កាសែតជាភាសាអង់គ្លេសមួយឈ្មោះថា
The Cambodia Daily ដែលបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា លោកសង្ឃឹម
ថា ការតាំងចិត្តរបស់គណបក្សប្រឆាំងនេះនិងជួយដល់ការអភិវឌ្ឍន៍របស់
ប្រទេសជាតិ៕
free programes
តុលាការកម្ពុជាពុករលួយ ទទួលឥទ្ធិពលពីអ្នកមានអំណាច
By រស់ សុធា, VOA
តុលាការកម្ពុជាពុករលួយនិងទទួល ឥទ្ធិពលពីអ្នកមានអំណាចការស្រាវជ្រាវ
មួយបានបង្ហាញថា ប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជាគ្របដណ្តប់ដោយអំពើពុករលួយ
យ៉ាងខ្លាំង ហើយអ្នកមានអំណាចមានឥទ្ធិពលខ្លាំងមកលើប្រព័ន្ធតុលាការ។
ប្រព័ន្ធតុលាការរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺទន់ខ្សោយ មិនឯករាជ្យ និងពោរពេញ
ដោយអំពើពុករលួយ។ នេះ គឺជាលទ្ធផលនៃការសិក្សាចុងក្រោយដែលធ្វើឡើង
ដោយក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវជាតិនិងអន្តរជាតិ។ ការសិក្សានេះត្រូវបានលើកឡើង
នៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “នៅពីក្រោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុង
ប្រទេសកម្ពុជា” ដែលទើបចេញផ្សាយជាសាធារណៈកាលពីថ្ងៃសុក្រ ។
ជំពូកទី៣នៃសៀវភៅដែលមាន១០ជំពូក បោះពុម្ពជាភាសាអង់គ្លេសនេះ បាន
លើកឡើងថា អំពើពុករលួយកំពុងកើតមានយ៉ាងក្តៅគគុក នៅក្នុងប្រព័ន្ធ
តុលាការខ្មែរ ពោលគឺភាពសំខាន់ និង ភាពមិនសំខាន់របស់រឿងក្តីនីមួយៗ
អាស្រ័យទៅលើចំនួននៃទឹកប្រាក់។
ជាញឹកញាប់ ចៅក្រមជាច្រើនបានចរចាជាមួយអ្នកមកទាក់ទងតុលាការដើម្បី
រកឲ្យបាន សំណូកច្រើនបំផុត ។ មានពេលខ្លះ ចៅក្រមបានប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ
ពន្យារពេលក្នុងការចេញសេចក្តីសម្រេច ដើម្បីស្វែងរកសំណូកបន្ថែមពីអ្នក
ប្តឹង។
សៀវភៅដដែលនេះបានលើកឡើងថា កម្រិតប្រាក់ខែទាបនាំឲ្យចៅក្រម និង
មន្ត្រីតុលាការងាយនឹងទទួលយកការសម្រុះសម្រួលនិងសំណូក។ ចៅក្រម
ដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងចៅក្រមដែលគ្មានសមត្ថភាពអាចរក្សាតួនាទី
របស់ពួកគេបាន ដោយសារតែការផ្តល់ប្រាក់សំណូកច្រើនឲ្យទៅថ្នាក់លើ។
ទន្ទឹមនឹងនោះ ការជ្រើសតាំងនិងការតំលើងឋានៈ ក៏ត្រូវពឹងផ្អែកទៅលើប្រាក់
ឧបត្ថម្ភនិងសំណូកដែរ។
អំពើពុករលួយធ្វើឲ្យជនក្រីក្រដែលគ្មានប្រាក់និងគ្មានខ្នងបង្អែក ទទួលរងនូវ
ភាពអយុត្តិធម៌ នៅពេលប្រឈមនឹងការតវ៉ាក្តីជាមួយនឹងក្រុមអ្នកមានទ្រព្យ
និងអ្នកមានអំណាច។
សៀវភៅស្តីពី “នៅពីក្រោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា” សរសេរបន្ថែមទៀត
ថា តុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានឯករាជ្យភាពតិចតួចណាស់ពោល
គឺការជ្រៀតជ្រែកដោយស្ថាប័នកំពូល និងបុគ្គលិកមានអំណាចតែងតែកើតមាន
ក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការខ្មែរ។ ចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញាជាច្រើន ជាទូទៅទទួលរង
ការរំលោភពីអ្នកមានអំណាចនិងមេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយដែលអាចដក
ពួកគេពីតំណែង ប្រសិនបើពួកគេមិនពេញចិត្តចំពោះសេចក្តីសម្រេចរបស់
តុលាការ។
ចៅក្រមម្នាក់ដែលត្រូវបានសម្ភាសនៅក្នុងសៀវភៅនោះនិយាយថា បើទោះជា
ពួកគេពុំមានទទួលការគំរាមគំហែង ក៏ពួកគេជាចៅក្រមត្រូវតែប្រតិបត្តិតាមអ្នក
ធ្វើអន្ដរាគម ពីព្រោះពួកគេបានដឹងទុកជាមុនពីទំហំនៃអំណាចរបស់អ្នកធ្វើ
អន្តរាគមទាំងនោះ។ ក្នុងចំណោមអ្នកត្រូវបានសម្ភាស មានការយល់ស្របជា
ទូទៅមួយថា ក្នុងរឿងក្តីនយោបាយចៅក្រមតែង ចេញដិកាតម្រូវតាមកាល
បរិច្ឆេទរបស់រដ្ឋាភិបាល។
សៀវភៅស្តីពី “នៅពីក្រោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា” ក៏បានរិះគន់ធ្ងន់ៗ
ដែរចំពោះប្រព័ន្ធច្បាប់នៅកម្ពុជា ដែលប្រឈមនឹងការខ្វះធនធានមនុស្ស ដូច
ជាចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា និងមេធាវី ជាដើម។ មេធាវីមានការភ័យខ្លាចនិងមិន
មានបទពិសោធន៍ក្នុងការតទល់ជាមួយព្រះរាជអាជ្ញា ឬក៏ចៅក្រមក្នុងអំឡុង
ពេលកាត់ក្តីទេ ។
ជាងនេះទៅទៀត ថវិកាជាតិសម្រាប់តុលាការមានទំហំតិចតួចជាងក្រសួងនិង
ស្ថាប័ននានាយ៉ាងច្រើន ហើយជាទូទៅប្រាក់ទាំងនោះមានការយឺតយ៉ាវ និង
មិនទៀតទាត់ ។
លោក ខៀង អ៊ុន អ្នកស្រាវជ្រាវនិងជាអ្នកសរសេរអំពីប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា
បានថ្លែងនៅក្នុងការសម្ពោធចេញផ្សាយសៀវភៅស្តីពី “នៅពីក្រោយលទ្ធិប្រជា
ធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា” នេះថា ប្រព័ន្ធតុលាការមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការ
លើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធច្បាប់ក្នុងការងារអភិវិឌ្ឍន៍ និងកសាងសេដ្ឋកិច្ច។ ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធ
តុលាការនៅកម្ពុជាមិនទាន់ល្អទេ។
“ប្រសិនបើលោកអ្នកសួរប្រជាជនថាតើកម្ពុជាជារបបមានច្បាប់ត្រឹមត្រូវដែរទេ
ចម្លើយជាទូទៅគឺថា មាន។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើលោកអ្នកសួរប្រជាជនថា តើតុលា
ការមានច្បាប់ត្រឹមត្រូវដែរទេ តើតុលាការមានឯករាជ្យដែរទេចម្លើយច្រើនលើស
លុបគឺថា គ្មានទេ។ ជាក់ស្តែង បើមើលពីជម្លោះរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង
លោកស្រី មួរ សុខហួ លោកអ្នកនឹងឃើញពីតួនាទីនៃតុលាការនៅក្នុងប្រទេស
នេះ” ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនិយាយថា ការលើក
ឡើងនៅក្នុងសៀវភៅនោះមិនបានឆ្លុះបញ្ជាំងពីធាតុពិតទាំងស្រុងក្នុងប្រព័ន្ធ
តុលាការកម្ពុជាទេ។ហើយរដ្ឋាភិបាលកំពុងបន្តធ្វើការកែទម្រង់លើប្រព័ន្ធច្បាប់
និងតុលាការរបស់ខ្មែរ។
លោកជៀម យៀប ប្រធានគណៈកម្មការហិរញ្ញវត្ថុនៃរដ្ឋសភា បានទទួលស្គាល់
ថា មានអំពើពុករលួយក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ ។ ប៉ុន្តែលោកបានស្តីបន្ទោសថា
សៀវភៅនោះទំនងជាមិនបានធ្វើការស្រាវជ្រាវស៊ីជម្រៅពីប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា
ទេ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការសរសេរបែបនេះនឹងបង្អាក់ការវិនិយោគពីបរទេស
ពិសេសក្នុងពេលសេដ្ឋកិច្ចជួបវិបត្តិ។
“សៀវភៅហ្នឹងគេសរសេរជាសិទ្ធិរបស់គេហើយ ប៉ុន្តែមុននឹងសរសេរហ្នឹងយើង
ចាំបាច់ ត្រូវសួរថ្លឹងថ្លែងឲ្យបានស៊ីជម្រៅ ឲ្យបានសមស្រប ពីព្រោះថា បើសិន
ជាសៀវភៅហ្នឹង គេលើក ឡើងមិនល្អពីការគ្រប់គ្រងរបស់យើងវាក៏នឹងធ្វើឲ្យ
ប៉ះពាល់ដល់ការទាក់ទាញការវិនិយោគ ភ្ញៀវបរទេសឲ្យចូលធ្វើវិនិយោគនៅ
កម្ពុជាផងដែរ” ។
ទោះយ៉ាងណា លោក ចាន់ សាវ៉េត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការការពារសិទ្ធិ
មនុស្សអាតហុក គាំទ្រការលើកឡើងនៅក្នុងសៀវភៅនោះ ដោយអះអាងថា
វាជាការស្រាវជ្រាវឯករាជ្យ និងគួរ ឲ្យជឿទុកចិត្តបាន។
“ការស្រាវជ្រាវឯករាជ្យនេះ មានលក្ខណៈប្រសើរនិងត្រឹមត្រូវច្រើន ខ្ញុំគំាទ្រ។
យើងចាត់ទុកថា ការរកឃើញត្រឹមត្រូវមើលឃើញចំចំណុចដែលរដ្ឋាភិបាល
កម្ពុជាត្រូវតែទទួលយក និងធ្វើការកែប្រែ” ។
គួរបញ្ជាក់ថា អស់រយៈពេលជាយូរឆ្នាំមកនេះ ប្រទេសផ្តល់ជំនួយជាច្រើនបាន
ផ្តល់ថវិការាប់លានដុល្លាសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើការកែទម្រង់ច្បាប់
និងប្រព័ន្ធតុលាការ ក្នុងនោះមានសហរដ្ឋអាមេរិក បារំាង អូស្ត្រាលី និងជប៉ុន។
គោលនយោបាយកំណែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការបានក្លាយជាចំណុច
ស្នូលនៃយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ។ ក្រុមប្រឹក្សាកំណែទម្រង់
ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការបានផ្តោតលើការងាររៀបចំតាក់តែងច្បាប់សំខាន់ៗ ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពចៅក្រមនិងព្រះរាជអាជ្ញា។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះ ការងារកំណែទម្រង់ច្បាប់និងប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជា ហាក់ដូចជានៅស្រពិច
ស្រពិល ហើយតុលាការកម្ពុជានៅតែទទួលរងការរិះគន់ពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល
និងមហាជន ថាមិនមានភាពយុត្តិធម៌ ។
លោក Joakim Ojendal ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកសា្រវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សន្តិភាព
នៃសាកលវិទ្យាល័យ Gothennburg និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ “នៅពីក្រោយ
លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា” ។ លោកបានព្រមានថា នៅពេលដែល
សុក្រិតភាពនៃប្រព័ន្ធតុលាការត្រូវបានបន្តរំលោភបំពាន ហើយបានប្រែក្លាយ
ជាតុលាការដែលគ្មានប្រសិទ្ធិភាព ដោយពឹងផ្អែកលើឥទ្ធិពលនយោបាយ និង
ស្ថាប័នពុករលួយផ្សេងទៀតនោះ វានឹងខារខាំងដល់ការពង្រីកលទ្ធិប្រជាធិប
តេយ្យ និងការវិនិយោគ ហើយនឹងធ្វើឲ្យប្រជាជនអស់ជំនឿ មិនត្រឹមតែទៅលើ
ប្រព័ន្ធតុលាការប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងស្ថាប័ននយោបាយដទៃទៀតដែរ៕
free programes
ស្វែងយល់អំពី ទឹកដីទីក្រុងព្រែឬស្សី បច្ចុប្បន្ន
ព្រែកឬស្សីគឺជាទីក្រុងមួយនៅដែន ដីកម្ពុជាក្រោម បច្ចុប្បន្ន ត្រួវបានរដ្ឋា
ភិបាលសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ប្តូរឈ្មោះទៅជាភាសាយួន
ថាទីក្រុកកឹងធើ (thành phố Cần Thơ) ។
ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត៖
ព្រែកឬស្សី ជាទីក្រុងមួយនៅដែនដីកម្ពុជា ក្រោម ឋិតនៅក្នុងតំបន់វាល
ទំនាបនៃដងទន្លេមេគង្គ មានទីតាំងលាតសន្ធឹងខាងស្តាំមាត់ទនេ្លបា
សាក់ (យួន:Sông Hậu) ចម្ងាយពីទីក្រុងព្រៃនគរប្រមាណ ១៦៩ គីឡូ
ម៉ែត្រឆ្ពោះទៅទិសនិរតី ។ ទីក្រុងព្រែកឬស្សី មានផ្ទៃដី ១.៣៨៩,៥៩
គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ។
ធាតុអាកាស៖
ទីក្រុងព្រែកឬស្សី គឺជាតំបន់ដែលមានធាតុ អាកាសក្តៅ៖
· រដូវភ្លៀង (ពីខែឧសភា ដល់ ខែ វិច្ឆិកា)
· រដូវប្រាំង(ពីខែធ្នូ ដល់ ខែ មេសា )
· កម្រិតសំណើមធ្យមភាគ ៨៣%
· កម្រិតភ្លៀងមធ្យមៈ ១.៦៣៥ mm, អង្សាមធ្យម ២៧o C ។
ប្រជាជនៈ
ទីក្រុងព្រែកឬស្សីមានប្រជាជនចំនួន១.១២១.១៤១ នាក់ ក្នុងនោះ ប្រុស
មាន ៥៥០.៣៣៤ ស្រី មាន ៥៧០.៨០៧ នាក់ ។
ប្រវត្តិសាស្រ្ត៖
ព្រែកឬស្សី មុនសម័យបារាំងចូលធ្វើអាណានិគមលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម
គឺជាដីមួយភាគនៃទឹក ដីខេត្តមាត់ជ្រូក (An Giang) ដែលជាខេត្តមួយក្នុង
ចំណោមខេត្តទាំង ៦ នៅកម្ពុជាក្រោម ។ ពេលបារាំងចូលធ្វើអាណានិគម
នៅកម្ពុជាក្រោមនាឆ្នាំ ១៨៦៧ ខេត្តមាត់ជ្រូក (An Giang) ត្រូវចែកចេញ
ជា ៦ ខេត្តតូចៗ គឺ៖
· ខេត្តមាត់ជ្រូក (Châu Đốc)
· ខេត្តបារាជ (Long Xuyên)
· ខេត្តផ្សាដែក (Sa Đéc)
· ខេត្តព្រែកឬស្សី (Cần Thơ)
· ខេត្តឃ្លាំង (Sóc Trăng)
·ខេត្កពលលាវ (Bạc Liêu)
ឆ្នាំ ១៩៥៧ ក្រោមរបបសាធារណរដ្ឋវៀត ណាម ទីក្រុងព្រែកឬស្សីត្រូវបាន
ប្តូរឈ្មោះទៅជាភា សាយួនថា ផុងយិន (Phong Dinh) ។
ក្រោយពីទីក្រុងព្រៃនគរត្រួវបានដួលរលំនាថ្ងៃ ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៩៧៥
ពួកយួនកុម្មុយនិស្ត បានចូលកាន់កាប់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមជំនួសយួនសេរី ។
ឆ្នាំ ១៩៧៦ រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមបានបូករួម
ខេត្តទាំងបីគឺ ខេត្តព្រែកឬស្សី (Phong Dinh) ខេត្តជឿងទៀង (Chương
Thiện) និង ខេត្តឃ្លាំង (Ba Xuyên) នៃសាធារណរដ្ឋវៀតណាមទៅជា
ខេត្តបាសាក់ ដែលភាសាយួនហៅថា ហូវ យ៉ាង (Hậu Giang) ។
ចុងឆ្នាំ ១៩៩១ ខេត្តបាសាក់ (Hậu Giang) ត្រូវបានចែកចេញជា ២ ខេត្ត
គឺ ខេត្តព្រែកឬស្សី (Cần Thơ) និង ឃ្លាំង (Sóc Trăng) ។
ថ្ងៃទី ០១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០០៤ ខេត្តព្រែក ឬស្សី បានចែកចេញជាពីរគឺ ទី
ក្រុងព្រែកឬស្សី ដែល មានផ្ទៃដីធម្មជាតិចំនួន ១៣៨.៩៥៩,៩៩ha និងប្រ
ជាជន ១.១១២. ១២១ នាក់ និង ខេត្តបាសាក់ (Hậu Giang) ។
រដ្ឋបាលភូមិសាស្ត្រ៖
ទីក្រុងព្រែកឬស្សី (Cần Thơ) ចែកចេញជា ៩ ទីចាត់ការរដ្ឋបាលគឺ ៥
សង្កាត់ និង ៤ ខ័ណ្ឌ ។ សារុបទីរួមស្រុក ឃុំ ខ័ណ្ឌ ទាំងអស់មាន ៦៨ ក្នុង
នោះមាន ៤ ទីរួមស្រុក ៣០ ខ័ណ្ឌ និង ៣៤ ឃុំ ៕
free programes
Read more!
ស្វែងយល់អំពី ទឹកដីខេត្តទឹកខ្មៅ បច្ចុប្បន្ន
ផែនទីខេត្តទឹកខ្មៅទឹកខៅ្ម ជាខេត្តមួយនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោមដែលភាសាសាម័ញ្ញតែង
និយមហៅថាជ្រោយទឹកខៅ្មព្រោះជាជ្រោយនៅចុងកាត់មាត់ញកសិ្ថត
នៅបែកខាងលិចនៃប្រទេសគឺដែនដីកម្ពុជាក្រោម ។
ទីប្រជុំជនដ៏សំខាន់នៃតំបន់នេះគឺ ទីក្រុងទឹក ខៅ្ម ដែលជាដែនដីកោះហ៊ុំ
ព័ទ្ធដោយដងសឹ្ទង ដូចក្រឡាច័ក្រ ។
ទីក្រុងទឹកខៅ្ម ត្រូវបានតភា្ជប់ដោយផ្លូវជាតិ លេខ ១ A និងផ្លូវជាតិលេខ
៦៣ ដែលមានរយៈចមា្ងយពីទីក្រុងពៃ្រនគរ ( Sài Gòn ) ប្រវែង ៣៨០ Km
និងពីទីក្រុងព្រែកឫស្សី ( Cần Thơ) ប្រវែង ១៨០ Km គេមិនត្រឹមតែ
អាចធើ្វដំណើរ ទៅកាន់ទីក្រុងទឹកខៅ្មតាមផ្លូវគោកតែគេ អាចទៅបានតាម
ផ្លូវទឹកដោយស្រួលទៀតផង ។
អំពីពាក្យថា ទឹកខ្មៅ និង ពាក្យថា កាម៉ាវ ក្នុងភាសាយួន៖
ពាក្យថា «ទឹកខ្មៅ» កើតឡើងដំណាលគ្នានឹង ពេលដែលជនជាតិដើម
ខ្មែរក្រោមបានចូលទៅកាប់ខ្លាឆ្ការព្រៃដើម្បីតាំងទីលំនៅក្នុងតំបន់នេះមុន
គេបង្អស់ ។
ហេតុដែលនាំជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ហៅខេត្តនេះថា «ទឹកខ្មៅ»នោះ គឺ
ដោយពេលដែលជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមបានមកតាំងទីលំនៅក្នុងតំបន់
នេះមុនដំបូង គឺជាតំបន់ព្រៃក្រាស់ និងមានស្លឹកឈើជ្រុះគរនៅនឹងទឹក
បណ្តាលឲ្យទឹកក្នុងតំបន់នេះទៅ ជាខ្មៅមានសត្វឈ្លើងច្រើន ។ ក្រោយ
ពីកាប់ឆ្ការនិងបានតាំងទីលំនៅក្នុងតំបន់នេះ ពលរដ្ឋជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម
បានហៅខេត្តនេះថា «ទឹកខ្មៅ» ជា រៀងរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ។
ចំណែកជនជាតិយួនវិញ ពេលបានចូលដល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមនៅសត
វត្សរ៍ទី ១៧ តាមរយ:ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី ២ (១៦១៨-១៦២៨) ដែល
វង្វេងនឹងសម្រស់ស្រីយួននោះ បានឮជនជាតិដើមខ្មែរក្រោមហៅតំបន់
ខេត្តនេះ ថា«ទឹកខ្មៅ» យ៉ាងនេះ ក៏នាំគ្នាហៅតាមសំនៀងខ្មែរក្រោមម្ចាស់
ស្រុកមិនច្បាស់ថា «កាម៉ាវ» (Ca Mau) ទៅវិញ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ ។
បើយើងប្រៀបធៀបរវាងពាក្យខ្មែរថា«ទឹកខ្មៅ» និងពាក្យយួនថា «កាម៉ាវ»
ថាតើពាក្យមួយដែល មានអត្ថន័យនោះ គឺយើងសង្កេតឃើញដូច្នេះពាក្យ
ថា «ទឹកខ្មៅ» មកពីពាក្យ «ទឹក» បូកនឹង ពាក្យ «ខ្មៅ» ។
ពាក្យថា «ទឹក» បើយោងតាមវចនានុក្រមខ្មែររបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ
គណ:មហានិកាយ ជោត ញ្ញាណោ (ជ.ណ) បោះពុម្ភឆ្នាំ ១៩៦៨ បាន
ពន្យល់ ថា [ទឹក ន.(បា ទក) ធាតុរាវ,តាមកំណើត ដើមឥត ព័ណ៌ ឥតក្លិន,
ជារបស់មានប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់ សម្រាបើពួកមនុស្សសត្វ , មានត្រូវផឹក,
ងូត ជាដើម] ។
ពាក្យថា «ខ្មៅ» បើបើយោងតាមវចនានុក្រមខាង លើដដែលបានពន្យល់
ថា [ខ្មៅ គុ.ដែលមានព័ណ៌ងងឹតឬព័ណ៌យ៉ាងធ្យូង ។ ពាក្យផ្ទុយ ស ]
រួមស័ព្ទ(ពាក្យ)ទាំងពីរនេះចូលគ្នាបានទៅជា «ទឹកខ្មៅ» ដែលមានន័យថា
«ទឹកដែលមានព័ណ៌ខ្មៅ» គឺសំដៅទៅលើ«ស្លឹកឈើដែលធ្លាក់គរទៅនឹង
ទឹកយូរថ្ងៃបណ្តាលឲ្យទឹកខ្មៅ» មិនមែនទឹកខ្មៅសម្រាប់សរសេរឡើយ ។
ចំណែកពាក្យ កាម៉ាវ ក្នុងភាសាយួនដែលសរ សេរថា Cà Mau នេះគឺគ្មាន
ន័យទេអក្សរសាស្ត្ររបស់យួន ។ ពាក្យថា Cà Mau នេះ គឺជាអក្សរយួន
សរសេរតាមសំនៀងខ្មែរ ។
ទីតាំងភូមិសាស្រ្ត៖
ខេត្តទឹកខៅ្ម មានទីតាំងព្រំប្រទល់ទិសខាង ជើងជាប់នឹងខេត្តក្រមួនស
( Kiên Giang )ខាងកើត ជាប់នឹងខេត្តពលលាវ ( Bạc Liêu ) និងសមុទ្រ
ខាងកើតខាងត្បូងជាប់នឹងសមុទ្រខាងកើតនិងព្រំប្រទល់ខាងលិចជាប់
ឈូងសមុទ្រថៃ ។
ខេត្តទឹកខៅ្មមានផី្ទដីសរុប ៥.២១១ គីឡូម៉ែត្រ ការ៉េ ក្នុងនោះ
· ដីព្រៃមាន ១០០.៦០០ ហិចតា
· ដីស្រែមាន ១៣០.៥១៣ ហិចតា
· ព្រៃឈើកសិកម្មមាន ៣៣.៥៩១ ហិចតា
· ដីចំការមាន ៨.៣៣៤ ហិចតា
· ផី្ទដីជលផលមាន ២០៤.៣៨១ ហិចតា
ឆេ្នរសមុទ្រខាងលិចមានប្រវែង ៤៥ គម ជាប់និងឈូងសមុទ្រថៃ ឯឆេ្នរ
ខាងកើតមានប្រវែង ១០៤ គម ជាប់និងសមុទ្រខាងកើត ។
រដា្ធបាលភូមិសាស្រ្ត៖
ខេត្តទឹកខៅ្មសព្វថៃ្ង ត្រូវបានរបបកុម្មុយនិស្ត យួន បែងចែកជាទីក្រុងចំ
នួន ១ និង ៨ ស្រុក មាន ៩៧ ចំនួនខ័ណ្ឌ សងា្កត់ ឃុំ ក្នុងនោះចែកជា
៨ សងា្កត់ ៨ ទីរួមស្រុក និង ៨១ ឃុំ ។
ប្រជាជន៖
ខេត្តទឹកខៅ្ម មានប្រជាជនសរុប ១.១៦៥. ៨៧៦ នាក់ ។
ប្រជាជនរស់នៅតំបន់ទីប្រជុំជនមាន ២២០. ៦៥០ នាក់ នៅតាមជនបទ
មាន ៩៤៥ .២ ២២៦ នាក់ ។
ប្រវតិ្តសងេ្ខប៖
សិលាចារឹកនៅបា្រសាទបាំ្រលែ្វង (Năm Căn) នៅខេត្តទឹកខៅ្ម ដែល
បានចារឡើង ដោយ ព្រះរាជកុមារគុណវរ័្មន ក្នុងសតវត្សន៍ទី ៦ នៃគ្រឹស្ត
សករាជបានរៀបរាប់អំពីប្រវតិ្តរបស់ទ្រង់ផា្ទល់ ។ ព្រះរាជកុមារ ឬ ផាន់
តាង ចេង បើសរសេរជាភាសាចិនជាព្រះរាជបុត្តរបស់ព្រះនាងកុលប្រ
ភាវតី និងកោណិ្ឌន្យជ័យវរ្ម័នដែលបានសោយទីវង្គត នៅឆាំ្ន ៥១៤ នៃ
គ្រឹស្តសក្ករាជ ។
ព្រះអង្គជាព្រះរាជបុត្តនៃព្រះមហាក្សត្រដែលជាព្រះច័ន្ទនៃរាជវង្ស
កោណិ្ឌន្យព្រះអង្គបានត្រួតត្រាកាន់កាប់តំបន់មួយ ដែលបីតារបស់ទ្រង់
បានកសាងនៅលើទីទឹកភក់ នៅស្រុកទឹកខៅ្ម ខេត្ត ព្រែកឫស្សីកម្ពុជា
ក្រោម ។
ស្រុកទឹកខៅ្ម សព្វថៃ្ងបានកា្លយជា ខេត្តមួយមានឈ្មោះទឹកខៅ្មយួន
ហៅកាម៉ាវ (Cà Mau) ។ ឈ្មោះថា ទឹកខៅ្ម ព្រោះជ្រោយទឹកខៅ្មប្រ
ជុំដោយដងសឹ្ទងនិងព្រែកជាច្រើនដែលទឹកនៃដង សឹ្ទងព្រែកទាំងនេះ
គឺទឹកនៅជ្រោយដែលសិ្ថតចន្លោះសឹ្ទងបាយហាប់និង ដាំកិន មាន
ពណ៍ខៅ្ម ។
មួយវិញទៀតពាក្យថា ជ្រោយទឹកខ្មៅមានដើមកំណើតក្នុងសម័យព្រះ
បាទសូរិយាវរ័្មនទី ២ ហើយតំបន់នេះ បើតាមសៀវភៅសរសេរដោយដៃ
របស់ព្រះតេជព្រះគុណ ថាច់ ប៉ាង បានពន្យល់ថា ព្រះមហាក្សត្រសូរិយា
វរ័្មនទី ២ បានចាត់តាំងឲ្យពញ្ញាតេជោទៅស្រុកបាសាក់ដើម្បីបំពេញ
បេសកកម្មត្រួតត្រាឆេ្នរសមុទ្រ ខាងត្បូង ។ ពញ្ញាតេជោបានប្រមូល
អ្នកស្រុកនៅ ជ្រោយទឹកខ្មៅនៅកនែ្លងដែលព្រះអង្គមា្ចស់ខែ្មរមួយអង្គ និងព្រះអង្គមា្ចស់ក្សត្រីលាវបានបងើ្កតនៅរាជ ធានីមួយរបស់ព្រះអង្គ ។
ព្រះអង្គបានប្រទានឈ្មោះ ថា ជ្រោយខែ្មរ ។ ពាក្យថា ជ្រោយខែ្មរ បាន
កា្លយទៅជាជ្រុងខែ្មរ ។ ជ្រុងខែ្មរ សព្វថៃ្ង ជាភូមិសា្ថនប្រមូលផ្ដុំនៃជន
ជាតិដើមខ្មែរក្រោម និងមានវត្តមួយឈ្មោះថា វត្ត ជ្រុងខែ្មរ ។
លោកតា តាំង ហើស ដែលគាត់ទើបតែអនិ ច្ចធម្មក្នុងជនា្មយុ ៩២
ឆ្នាំ កាលពីឆ្នាំ ២០០៥ និង លោកយាយ តាំង តូយ លិន បានអនិច្ច
ធម្មកាលពីឆ្នាំ ២០០៩ ក្នុងជនា្មយុ ៧៩ ព្រឹទា្ធចារ្យទាំងពីរនេះ មាន
ស្រុកកំណើតនៅស្រុកភូមិរាជគុយ (រាជត្រកូល) ឃុំវាលស្រីស្រ
ណោះស្រុកព្រះបាទ ជាន់ទុក ( Trần Văn Thời ) នៃខេត្តទឹកខ្មៅ
និងចាស់ទុំជាច្រើនទៀត បានឲ្យដឹងថា មុនសង្គ្រាមលោកទី ១
(សង្រា្គម លោក លើក ទី ២ ១៩៤៥ ) គឺមុនការកាប់សមា្លប់ខែ្មរ
ដោយរបបយួនយៀកមិញ ។ តំបន់ជ្រោយខែ្មរឬ ជ្រោយទឹកខៅ្ម)
គឺមានសុទ្ធតែជនជាតិដើមខែ្មរក្រោម រស់នៅ ។ ខែ្មរក្រោមទាំង
នេះភាគច្រើនបានចំណាក ស្រុកមានពីស្រុកព្រះត្រពាំង (Trà Vinh)
មករស់នៅ ។ ខែ្មរក្រោមទាំងនេះមានជីវភាពធូរធារណាស់ក្នុងមួយ
គ្រួសារៗមានដីសែ្ររាប់រយហិតតា មានផ្ទះ ក្បឿង ជញ្ជាំងកា្ដរ សសរ
ផ្ចិក សា្មច់ធំៗ សត្វក្របីរាប់សិបនឹម ។ ឯជនជាតិយួននិងចិនមានមក
រស់នៅលាយលាំតិចតួចជនយួនទាំងនេះមួយចំនួនមកស៊ីឈ្នួលខែ្មរ
ក្រោមនិងបានសុំទិញសុំចែកស្រែចំការសែ្ររបស់ខែ្មរក្រោមតាំងជា
លំនៅជាបណើ្ដរៗ។
ក្រោយការកាប់សមា្លប់ខែ្មរនៅឆាំ្ន ១៩៤៥ ជនជាតិបានយួនមករស់នៅ ច្រើនឡើងៗជាលំដាប់នៅខេត្តទឹកខ្មៅ ។ ពួកជនជាតិយួនមកតាំងទី
លំនៅក្រោយឆាំ្ន ១៩៤៥ សុទ្ធតែជាខែ្សស្រឡាយនឹងក្រុមយួនយៀក
មិញ (Việt Minh) ពួកគេចូលមកទន្រា្ទនកាន់កាប់ដី សែ្រចំការខែ្មរ
ក្រោមដោយស្រស់ៗ ។
ឯជនជាតិដើមខែ្មរក្រោម ដែលបានរួចខ្លួនពី ការកាប់សមា្លប់របស់យួន
យៀកមិញនោះ គឺភាគច្រើនបានរួចខ្លួនដោយការរត់គេចទៅប្រមូលផ្ដុំ
នៅគ្នាត្រង់ម្ដុំស្រុកយ៉ារ៉ាយ ស្រុកហូផុង នៃខេត្តពលលាវ និងហួសទៅ
នៅតំបន់ដែលមានខែ្មរក្រោមរស់ នៅច្រើន ឯខេត្តឃាំ្លងជាច្រើនទៀត
ផង ។
បនា្ទប់ពីការកាប់សមា្លម់បានផុតរលត់ទៅខែ្មរក្រោមបានវិលមករស់នៅ
ក្នុងភូមិសា្ថនរបស់ខ្លួនវិញ មានតិចតួចណាស់ ព្រោះពួកគាត់នៅតែដក់
ជាប់ការភ័យខា្លចរអាអំពើកាប់សមា្លប់ពីរបបយួនយៀក មិញ ។
ការកែប្រែឈ្មោះខេត្ត៖
ក្នុងរបបអាណានិគមយួនសម័យយ៉ាឡុង (Gia Long ) មិញម៉ាង (Minh
Mạng ) ១៨០៨ ទឹក ខៅ្មត្រូវបានរបបនេះចាត់ជាស្រុកមួយហៅថា
ស្រុក ឡុងសៀង (Long xuyen ) សិ្ថតក្នុង ខេត្តពាម ( Hà Tiên ) ។
ឆាំ្ន ១៨៨២ តំបន់ទឹកខៅ្ម និង តំបន់ពលលាវ ត្រូវបានចាត់ជាខេត្តមួយ
មានឈ្មោះថាខេត្តពលលាវ ( Bạc Liêu )។
ឆាំ្ន ១៩៥៦ - ១៩៧៥ របបសាធារណរដ្ឋវៀតណាមតំបន់ទឹកខៅ្មត្រូវ
បានចាត់ជាខេត្តមួយឈ្មោះថា អាងស្វៀង (An Xuyên ) រីឯប្រជំជន់
ទឹកខ្មៅ ត្រូវបានដាក់ឈ្មោះថា កា្វង ឡុង ( Quan Long )។
ពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៧៦ ដល់ ឆ្នាំ ១៩៩៦ ក្នុង របបយួនកុម្មុយនិស្ដយួនខេត្ត
ខេត្តអាង ស្វៀង ( An Xuyên ) និងផ្នែកមួយទៀតរបស់ខេត្តពលលាវ
ត្រូវបានរួមបញ្ចូលជាខេត្តមួយដែលមានឈ្មោះជាភាសា យួនថា មិញ
ហាយ( Minh Hải ) ។
ឆាំ្ន ១៩៩៧ ខេត្តមិញហាយ (Minh Hải) ត្រូវ បានចែកជា ២ ខេត្តវិញ
ដដែលគឺ៖
· ខេត្តពលលាវ ( Bạc Liêu )
· ខេត្តទឹកខ្មៅ ( Cà Mau )
តាមសេចកី្ដសមេ្រចរបស់សមាជលើកទី IX នាសម័យប្រជុំទី ១០ កាល
ថៃ្ងទី ០៦ ខែវិច្ឆិកា ឆាំ្ន ១៩៩៦ ដែលក្នុងពេលនោះ ខេត្តទឹកខ្មៅមានស្រុក
ទាំងអស់ចំនួន ៦ ។
វត្តនៅខេត្តទឹកខៅ្មមាន ៧ គឺ៖
1. វត្តសិរីមង្គល (ដូវណាយ) Đầu Nai
2. វត្តជ្រុងខែ្មរ (ជ្រោយខែ្មរ) Rạch Giồng
3. វង្សស្រង់ក្របីឃ្លៀច Cao Văn
4. សិរីវង្សាបុបា្ផរាម Tâm Hiệp
5. មុនីវង្សាបុបា្ផរាម (ទឹកខៅ្ម ) Cà Mau
6. រាជគូយ (រាជត្រកូល ) Rạch Cụi
7. សតា្ថបូជនីយារាម ( ញ៉ាមៃថី្ម ) Công Đức Lâm
free programes
Read more!
ស្វែងយល់អំពី ទឹកដីខេត្តមេ-ស បច្ចុប្បន្ន
ផែនទីខេត្តមេ-សមេ-ស ជាខេត្តខ្មែរមួយនៅតំបន់ដែន ដីសណ្តទន្លេមេគង្គនៃទឹកដីកម្ពុជា
ក្រោម នៃអាណាចក្រនគរភ្នំ ដែលយួនបានប្តូរឈ្មោះទៅជាភាសាយួន
ថាខេត្តដិនតឿង (Định Tường) ក្រោយមកប្តូរទៅជាម៉ីថ (Mỹ Tho) និងក្រោយមកទៀតរដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្តយួនបានដាក់បញ្ចូលខេត្ត
កោះគង (Gò Công) និងខេត្តមេ-ស ឲ្យចូលគ្នាធ្វើជា ខេត្ត មួយ រួចបានប្តូរ
ទៅជាតៀងយ៉ាង (Tiền Giang) ។
បច្ចុប្បន្ន ខេត្ត មេ-ស គឺជាទីក្រុងចំណាត់ ថ្នាក់លេខ ២ របស់ខេត្តតៀងយ៉ាង
(Tiên Giang) នៃរដ្ឋាភិបាលបក្សកុំមុយនិស្តយួន ។
អត្ថន័យពាក្យថា មេ-ស៖
យោងតាមវចនានុក្រមខ្មែររបស់ សម្តេចព្រះ សង្ឃរាជ ជួន ណាត
(ជោតញ្ញាណោ) បោះពុម្ភឆ្នាំ ១៩៦៧ បានពន្យល់ត្រង់ពាក្យថា មេ-ស
មានន័យ យ៉ាង នេះ ៖
មេ-ស(មេ-ស) ន.បិសាចស្រី,យាយទេព, អ្នក តាស្រីៈមេ-ស ជ្រៃ,
មេ-ស ប្រចណ្ឌ ។ល។
អត្ថន័យពាក្យថា Mỹ Tho ៖
ជនជាតិយួនគេហៅ ខេត្តមេ-ស ជាភាសា យួនថា ម៉ីថ (Mỹ Tho) ។
ពាក្យថា ម៉ីថ នៅ ក្នុងភាសាយួននេះគ្មានន័យទេ ព្រោះពាក្យនេះជាភាសា
ខ្មែរថា មេ-ស ហើយ ជនជាតិ យួន ហៅមិនច្បាស់ក្លាយជា ម៉ីថ ដែល
អក្សរយួនសរសេរថា Mỹ Tho ។
ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ៖
ទីក្រុងមេ-ស បច្ចុប្បន្ន មានទីតាំងឋិតនៅច្រាំង ខាងជើងនៃដងទន្លេ
លឿង (Xông Tiền) ទិសឦសានជាប់នឹងស្រុកផ្សារអង្ករ (huyện Chợ
Gạo) ទិសខាងលិចជាប់នឹង ស្រុកជុំក្រុង (Châu Thành) ខាង ត្បូង
ជាប់នឹងទន្លេលឿង (Sông Tiền) និងខេត្តកំពង់ ឬស្សី (Bến Tre) ។
ផ្ទៃដី និង ចំនួនប្រជាជន៖
ទីក្រុងមេ-ស មានផ្ទៃដីធម្មជាតិចំនួន ៤៩,៩៨ Km2 ។ ទីក្រុង មេ-ស
មាន ១១ សង្កាត់ និង ៤ ឃុំ និងមានប្រជាជនសរុប ១៦៥.០៧៤ នាក់ ។
ថ្ងៃទី ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០៨ គណៈ កម្មា ធិការប្រជាជនទីក្រុងមេស
អាណត្តិ IX នៃរដ្ឋាភិ បាលបក្សកុមកមុយនិស្តយួនបានបើកកិច្ចប្រជុំ
លើក ទី ១៣ (វិសាមញ្ញ) ដើម្បីពិនិត្យលើគំរោងការផ្លាសប្តូររដ្ឋបាល
ភូមិសាស្ត្រក្នុងការពង្រីកទីក្រុងមេ-ស ។
ក្រោយពីកិច្ចប្រជុំនេះ ទីក្រុងមេ-ស ត្រូវបាន រដ្ឋាភិបាលយួនសម្រេច
ធ្វើការពង្រីកដោយមានផ្ទៃដីធម្មជាតិចំនួន 8.154,08 ha (កើនឡើង
3.295,28 ha) ។ ប្រជាមាន 204.142 នាក់ (កើនឡើងចំនួន 94.725
នាក់) ។
ប្រវត្តិ៖
សម័យអាណានិគមនិយមបារាំង៖
ឆ្នាំ ១៨៧៦ ខេត្តមេ-ស ត្រូវបានស្តេចយួនប្តូរ ឈ្មោះទៅជាភាសាយួន
ថាខេត្តដិន តឿង (Định Tường) ក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ៦ នៅដែន
ដីកម្ពុជាក្រោម ។ ពេលបារាំងចូលកាន់កាប់កម្ពុជាក្រោម មេ-ស បាន
ក្លាយទៅជានិគម (arrondissement) មួយឋិតនៅក្នុងតំបន់មេ-ស តាម
រដ្ឋបាលភូមិសាស្ត្រ ដែលបារាំងបានកំណត់ ។
យោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀងថ្ងៃទី ២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៨៩៩ របស់សហព័ន្ធ
ឥណ្ឌូចិនដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ប្តូរនិគមទៅជាខេត្តចាប់ពីថ្ងៃទី ០១ ខែមករា
ឆ្នាំ ១៩០០ នោះ និគមមេ-ស ត្រូវបានគេប្តូរទៅជាខេត្ត មេ-ស វិញ ។
ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តមេ-ស ពេលនោះ គឺទីរួម ខេត្តមេ-ស ។
មុនដំបូងខេត្តមេ-សមានមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋបាល ភូមិសាស្ត្រ ៣ តំបន់ធំ
ហើយចែកចេញ ជា ១៥ ស្រុក ។
ចាប់ពីថ្ងៃទី ០៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩១៣ ដល់ថ្ងៃទី ០២ ខែកុម្ភៈ ១៩២៤
ខេត្តកោះគង (Gò Công) ត្រូវបានគេដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងខេត្តមេ-ស
គឺជាខ័ណ្ឌ កោះគង ។
ពីឆ្នាំ ១៩៤៥ ដល់ ១៩៧៥៖
ឆ្នាំ ១៩៥៦ រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋវៀត ណាម (Việt Nam Cộng Hòa)
បានប្តូរឈ្មោះ ខេត្ត មេ-ស ទៅជាភាសាយួនថា ខេត្តដិនតឿង (Định
Tường) តាមបទបញ្ជាលេខ 143-NV ចុះថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៥៦។
ការប្តូរឈ្មោះនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលរណសិរ្សជាតិរំដោះវៀតណាម ខាង
ត្បូង ( Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam) ដែល ជារដ្ឋាភិបាលបង្កើតឡើងដោយក្រុមជនជាតិយួនកុម្មុយនិស្តនិយមធ្វើការ បដិសេធឈ្មោះដែលបានប្តូរថ្មីនេះ ហើយរក្សាឲ្យនៅជា ខេត្តម៉ីថ (Mỹ
Tho) ដូចដើម ។
ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៦៨ ខ័ណ្ឌកោះគង (Gò Công) ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលរណ
សិរ្សជាតិ រំដោះវៀតណាមខាងត្បូង ផ្តាច់ចេញពីខេត្តមេ-ស ហើយបង្កើត
ឲ្យមានខេត្តកោះគងឡើងវិញ ។
ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៧៦ ខេត្តមេ-ស និង ខេត្តកោះ គង ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល
សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ដាក់បញ្ចូលចូលគ្នាហើយបង្កើត
ទៅជាខេត្តថ្មីមួយទៀតដែលភាសាយួនហៅថា ខេត្តតៀងយ៉ាង (Tiền
Giang) ។
ថ្ងៃទី ០៧ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០៥ ខេត្តមេ-ស ត្រូវបានក្លាយជាទីក្រុងចំណាត់
ថ្នាក់លេខ ២ របស់ខេត្តតៀងយ៉ាង (Tiền Giang) ដោយមានការទទួល
ស្គាល់ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃ រដ្ឋាភិបាលបក្សកុម្មុយនិស្ត យួន ៕
free programes
Read more!
