ម៉ែន គឹមសេង VOA
មនុស្សគ្រប់គ្នាមានភារៈកិច្ចជួយអភិរក្សនូវភាសាមួយចំនួនកុំឱ្យបាត់បង់ ជា
ពិសេសភាសារបស់ជន ជាតិដើមភាគតិច។ នេះជាការស្នើសុំរបស់ក្រុមអ្នក
ឯកទេសភាសាសាស្រ្តក្នុងកិច្ចពិភាក្សាមួយនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីងតោន។
ក្រុមអ្នកឯកទេសខាងភាសាសាស្រ្តបានធ្វើការព្រមានកាលពីថ្ងៃអង្គារនេះថា
ភាសានិយាយដែលកំពុងប្រើប្រាស់ចំនួន ៧.០០០ប្រភេទផ្សេងៗគ្នានៅលើ
ពិភពលោក នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះនឹងត្រូវបាត់បង់អស់ពាក់កណ្តាលនៅឆ្នាំ
២១០០ ហើយបានទទូចស្នើសុំឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ ថែរក្សាកុំឱ្យបាត់
បង់។
ថ្លែងក្នុងកម្មវិធីពិភាក្សាពិសេសមួយនៅទីស្នាក់ការវីអូអេ សម្លេងសហរដ្ឋ
អាមេរិកប្រចាំនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីងតុន លោកស្រីបណិ្ឌតSusan D. Penfield
នាយិកា កម្មវិធីចងក្រងឯកសារភាសា ដែលកំពុងទទួលរងការបាត់បង់នៃ
មូលនិធិវិទ្យាសាស្ត្រជាតិរបស់សហរដ្ឋ អាមេរិកបានបញ្ជាក់ថាជារៀងរាល់
ពីរសប្តាហ៍មានភាសាមួយត្រូវបានបាត់បង់ ដែលនេះជាការមួយគួរឱ្យសោក
ស្តាយ។
“ការបាត់បង់នូវភាសាសូម្បីតែមួយគឺជាការបាត់បង់សម្រាប់យើងទាំងអស់
គ្នា។ វាមិនគ្រាន់តែជាការបាត់បង់សម្រាប់ខ្ញុំជាវាគ្មិនទេ។វាជារឿងមួយដែល
យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវគិតគូរនិងទទួលខុសត្រូវ”។
ភាសាដែលអាចនឹងបាត់បង់ មានរាប់តាំងពីទ្វីបអាហ្រ្វិក អាមេរិក រហូតដល់
ទី្វបអាស៊ី។ ក្រុមអ្នកឯកទេសក៏បញ្ជាក់ផងដែរថា ជាទូទៅភាសារបស់ជនជាតិ
មួយជាពិសេសរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចអាចងាយទទួលរងការបាត់បង់ដោយ
សារការបំលាស់ទី កន្លែងរបស់ម្ចាស់ភាសាទៅនៅតំបន់ដែលមិនប្រើភាសា
កំណើតហើយវាជាសញ្ញានៃការឈានទៅបាត់បង់ប្រសិនបើក្មេងៗជំនាន់
ក្រោយមិនព្រមសិក្សាភាសាជនជាតិដើមរបស់គេ។
លោកHayib N. Sossehអ្នកឯកទេសខាងភាសាសាស្រ្តនិងជាសាស្រ្តាចារ្យ
នៃមហាវិទ្យាល័យសហគមន៍Virginiaភាគខាងជើងបានប្រាប់ក្រុមអ្នកចូល
រួមស្តាប់ថា ការបាត់បង់ភាសារបស់ជនជាតិមួយគឺជាការស្លាប់បាត់បង់នូវ
វប្បធម៌របស់ពួកគេផងដែរ។
“វាគួរតែជាអាទិភាពសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា រួមទាំងរដ្ឋាភិបាលនិងមនុស្សគ្រប់ៗ
រូបផងដែរ ពីព្រោះនៅពេលដែលភាសាមួយស្លាប់បាត់បង់ ផ្នែកមួយនៃវប្បធម៌
ក៏ស្លាប់បាត់បង់ដែរ ហើយភាសាទាំងនេះមានលក្ខណៈពិសេសរបស់វាផ្សេងៗ
គ្នា”។
យោងតាមរបាយការណ៍អង្កេតប្រជាសាស្រ្តឆ្នាំ១៩៩៨របស់ក្រសួងផែនការ
ប្រទេសកម្ពុជាមានជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ១៧ក្រុមផ្សេងៗគ្នា ហើយភាគ
ច្រើនរស់នៅភាគឥសានប្រទេស។ ជនជាតិទាំងនេះគឺជាផ្នែកមួយនៃតំបន់
ដ៏ធំហួសពីព្រំដែនប្រទេស កម្ពុជា ហើយស្ថិតនៅក្នុងអំបូរភាសាពីរខុសៗគ្នា
គឺក្រុមនិយាយតាមអំបូរអូស្រ្តូណេស៊ី មានដូចជាជនជាតិចារ៉ាយនិងក្រុម
និយាយតាមអំបូរខ្មែរ-មន មានដូចជាជនជាតិព្រៅ គ្រឹង ទំពូន ព្នង ស្ទៀង
កួយ និងព័រ។
លោកស្រីទួន សាអ៊ីម រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំកម្ពុជាបានប្រាប់វីអូអេសម្លេង
សហរដ្ឋអាមេរិកថាកម្ពុជាបានយកចិត្តទុកដាក់អភិរក្សភាសារបស់ក្រុមជន
ជាតិទាំងនោះ ដោយមានការផ្តល់នូវមធ្យោបាយជាច្រើន។
“យើងមានគោលនយោបាយជាតិសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិភាគតិច។ អញ្ចឹង
ក្នុងគោលនយោបាយជាតិសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិភាគតិចហ្នឹង គឹយើង
មានគោលនយោបាយនិយាយច្បាស់ណាស់តាំងពីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យសិក្សាឱ្យ
មានតាំងពីវិទ្យុក្នុងការផ្សព្វផ្សាយភាសារបស់គាត់។និយាយជាភាសារបស់
គាត់ទៅកាន់គ្នាគាត់ទៀត។ នៅក្នុងគោលនយោបាយ យើងបើកទូលាយ
ណាស់។”
យន់ ម៉ានេ ជនជាតិខ្មែរលើមានដើមកំណើតជាជនជាតិព្នងនិងកំពុងបម្រើ
ការជាបុគ្គលិក អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនៅទីក្រុងភ្នំពេញតែងតែខំប្រឹង
និយាយភាសារបស់ ក្រុមជនជាតិនាងជាមួយសមាជិកក្រុមគ្រួសារ ពេល
ដែលទៅលេងស្រុកកំណើតនៅខេត្តមណ្ឌលគីរីម្តងៗដោយខ្លាចថ្ងៃណាមួយ
ភាសានេះអាចនឹងត្រូវបាត់បង់។
“ការភ័យព្រួយបារម្ភរឿងបាត់បង់ហ្នឹង មិនមែនតែខ្ញុំម្នាក់ឯងទេ សូម្បីតែបង
ប្អូនជាជនជាតិដើមភាគតិចមួយចំនួនធំ ហើយនិងយុវជនជនជាតិដើមភាគ
តិចដែលរស់នៅក្នុងក្រុងភ្នំពេញនេះ ក៏ពួកគាត់មានការព្រួយបារម្ភដែរ អញ្ចឹង
ហើយបានជានៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនេះ ក្រុមនិស្សិតដែលជាយុវជនជនជាតិ
ដើមភាគតិចបានរួមគ្នា សាមគ្គីគ្នា ហើយបង្កើតជាសមាគមមួយដែលយើង
ហៅថា សមាគមនិស្សិតយុវជនជនជាតិ ដើមភាគតិច ក្នុងគោលបំណងទី
មួយដើម្បីឱ្យស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយទីពីរចេះសាមគ្គីគ្នា ទីបីចូលរួម
អភិវឌ្ឍនិងអភិរក្សនូវប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់ដែលខ្លួនមាន”។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៣មក ក្រសួងអប់រំកម្ពុជាបានបង្កើតសំណេរមួយសម្រាប់
កត់ត្រាតាមសូរសំនៀងភាសាជនជាតិដើមចំនួនប្រាំ ដោយយកអក្ខរក្រម
របស់ខ្មែរមកប្រើ។ ភាសាជនជាតិទាំងប្រាំមាន ទំពូន គ្រឹង ព្រៅ កាវ៉ែត និង
ព្នង។ លោកស្រីទួន សាអ៊ីម បញ្ជាក់ថា ការបង្កើតនូវអក្សរសរសេរនេះ អាច
ជួយរក្សាបាននូវប្រវត្តិសាស្រ្តនិងវប្បធម៌របស់ជនជាតិភាគតិច ហើយវា
អាចជាស្ពានសម្រាប់ជួយពួកគេអាចចូលសិក្សាភាសាជាតិខ្មែរផងដែរ។
“ជនជាតិទាំងនោះគាត់អត់មានសំណេរទេ គាត់មានតែសូរពាក្យ ហើយ
ដូច្នេះចង់កត់ត្រារឿងរ៉ាវផ្សេងៗទាល់តែយើងឱ្យគាត់មានសំណេរ មាន
ប្រព័ន្ធសំណេរ។ ហើយអក្ខរក្រមរបស់យើងយកខ្ចីពីអក្សរខ្មែរទៅបង្កើត
ជាប្រព័ន្ធសំណេរឱ្យពួកគាត់។”
ក្រុមអ្នកឯកទេសខាងភាសាសាស្រ្តបានផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថាការរៀបចំ
ចងក្រងទុកនូវភាសាដែលនឹងត្រូវបាត់បង់រួមមានការថតសម្លេងទុក និង
ការវិភាគទិន្នន័យដែលបានមកជាការសំខាន់ ហើយដើម្បីឱ្យភាសានោះ
នៅរស់រានមានជីវិតបានគឺត្រូវឱ្យមានការប្រើប្រាស់ ការហាត់ហ្វឹនហ្វឺននិង
ការបង្រៀនដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ៕
free programes
|
Friday 24 July 2009
ភាសាចំនួនពាក់កណ្តាលនឹងបាត់បង់ នៅពេលជិត១០០ឆ្នាំទៀត
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment