Tuesday 28 July 2009

ប្រទេស​វៀតណាម​ត្រូវ​គេ​ស្នើ​ឲ្យ​ស.រ.អា.​ដាក់​ជា​"ប្រទេស​គួរ​បារម្ភ"

ដោយ ឃឹម សារ៉ង

ប្រតិភូ​នៃ​ស្នងការ​ផ្នែក​សេរីភាព​សាសនា​អន្តរជាតិ​របស់​ប្រទេស​អាមេរិក​ដែល ​ទើប​បាន​វិល​ត្រឡប់​ពី​ទស្សនកិច្ច​លើក​ទី​៤​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម​កាលពី​ចុង​ខែ ​ឧសភា​កន្លង​ទៅ បាន​ស្នើសុំ​សភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឲ្យ​ដាក់​ប្រទេស​វៀតណាម​ជា​ប្រទេស​ដែល​គួរ​ បារម្ភ (Country of Particular Concerns (CPC))។

ក្នុង​ឯកសារ​សរសេរ​ផ្តល់​កសិណសាក្សី​ដែល​យើង​បាន​ទទួល​នៅ​ចុង​សប្តាហ៍​ មុន​នេះ លោក Michael Cromartie អនុ​ប្រធាន​ស្នងការ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ផ្នែក​សេរីភាព​ សាសនា​អន្តរជាតិ មាន​ប្រសាសន៍​ជម្រាប​គណៈកម្មការ​កិច្ចការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​របស់​សភា​អាមេរិក Tom Lantos នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​កន្លង​ទៅ ថា ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ចំនួន​៤​ដង​ទៅ​ប្រទេស​វៀតណាម ស្នងការ​លោក​អាច​ទាញ​សេចក្តី​សន្និដ្ឋាន​បាន​ថា ប្រទេស​នេះ​គឺ​ជា​ប្រទេស​ដែល​រំលោភ​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​ វិស័យ​សេរីភាព​ផ្នែក​ការគិតគូរ, ផ្នែក​សម្បជញ្ញៈ និង​ផ្នែក​ជំនឿ​សាសនា។ លោក​បន្ត​ថា ប្រទេស​វៀតណាម​តែង​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុកម្នេញ​ចំពោះ​សហគមន៍​សាសនា​និង​សកម្មជន​ នានា​ដែល​ទាមទារ​សេរីភាព។

លោក Michael Cromartie បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ក្នុង​ទស្សនកិច្ច​របស់​លោក​នៅ​ចុង​ខែ​ឧសភា​កន្លង​ទៅ សមាជិក​ប្រតិភូ​របស់​លោក​បាន​ជួប​ធ្វើ​សម្ភាសន៍​ជាមួយ​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរ​ក្រោម ​ចំនួន​៧​អង្គ​ដែល​អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​ទើប​នឹង​បាន​ដោះលែង​ពី​គុក ព្រោះ​តែ​បាន​ទាមទារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​និង​ចូលរួម​ក្នុង​បាតុកម្ម​សន្តិភាព​ ដើម្បី​សុំ​ឲ្យ​មាន​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ផ្នែក​សាសនា​ឲ្យ​បាន​ប្រសើរ​ឡើង​នា​ពេល​ កន្លង​ទៅ។

លោក Michael Cromartie បន្ត​ថា ការគាប​សង្កត់​ជំនឿ​សាសនា​លើ​ព្រះសង្ឃ​ខ្មែរ​ក្រោម​ទាំង​នោះ​មាន​សភាព​ ធ្ងន់ធ្ងរ​ណាស់ ហើយ​ថា ក្រសួង​ការបរទេស​នៃ​ប្រទេស​អាមេរិក​មិន​ដែល​បាន​ធ្វើ​សេចក្តី​រាយការណ៍​ពី​ រឿង​នេះ​ឡើយ។

លោក​អនុ​ប្រធាន​ស្នងការ Michael Cromartie បាន​សង្កត់​បញ្ជាក់​ដោយ​ជំទាស់​ទៅ​នឹង​ការអះអាង​របស់​លោក​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​ អាមេរិក Michael Michalak ប្រចាំ​ប្រទេស​វៀតណាម ដែល​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​កាលពី​ពេល​ថ្មីៗ​ថា លោក​ពុំ​ទាន់​ឃើញ​ភ័ស្តុតាង​គ្រប់គ្រាន់​នឹង​ដាក់​ប្រទេស​វៀតណាម​ទៅ​ក្នុង​ ក្រុម​ប្រទេស CPC នោះ ដោយ​បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ពេល​នេះ​លោក​មាន​ភ័ស្តុតាង​យ៉ាង​គ្រប់​សព្វ​ដោយ​គ្មាន​សង្ស័យ​ឡើយ។

យោង​តាម​ច្បាប់​ប្រទេស​អាមេរិក​ហៅ​ថា Act 1998 ប្រទេស​ដែល​គួរ​បារម្ភ (CPC) នោះ នឹង​តម្រូវ​ឲ្យ​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ធ្វើការ​ឆ្លើយ​តប​ទៅ​កាន់​ ប្រទេស​នោះ​ដោយ​វិធី​ណា​មួយ​ក្នុង​វិធី​ទាំង​១៥​យ៉ាង ដោយ​រួម​ទាំង​ការធ្វើ​សេចក្តី​ថ្លែង​ថ្កោលទោស​ជា​ឯកជន​ឬ​ជា​សារធារណៈ​ចំពោះ​ អំពើ​រំលោភ​នោះ​រហូត​ដល់​ការផ្តាច់​ជំនួយ​និង​ហាមប្រាម​ប្រទេស​ផ្សេង​ទៀត​ មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​កិច្ចសន្យា​ជំនួញ​ជាមួយ​ប្រទេស​នោះ​ទៀត​ផង។

លោក ចាប ត្រាន់ អគ្គ​នាយក​រដ្ឋបាល​នៃ​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ពិភពលោក ដែល​បាន​ដឹកនាំ​ប្រតិភូ​ខ្មែរ​ក្រោម​ចូលរួម​ស្តាប់​សវនាការ​នៃ​គណៈកម្មការ​ រដ្ឋ​សភា​ប្រទេស​អាមេរិក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កាលពី​ថ្ងៃ​ ព្រហស្បតិ៍​នោះ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​បាន​ចាប់​អារម្មណ៍​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ការយក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​របស់​សមាជិក ​គណៈកម្មការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​របស់​រដ្ឋ​សភា​ប្រទេស​អាមេរិក​ចំពោះ​សេចក្តី​ សោកសៅ​និង​ការរង​ទុក្ខ​ដែល​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ក្រោម​បាន​ទទួល​ក្នុង​ពេល​កន្លង​មក ដោយ​អស់​លោក​បាន​ទទួល​ដំណឹង​យ៉ាង​តិចតួច​បំផុត​ពី​ក្រសួង​ការបរទេស​របស់​ ខ្លួន។

លោក ចាប ត្រាន់ បាន​មាន​ប្រសាសន៍ថា ៖ «សមាជិក Human Rights Commission នៅ Congress ហ្នឹង កំពុង​តែ​ចាប់​អារម្មណ៍​មែនទែន។ គេ​បាន​ដឹង​បាន​ឮ​ថា ខាង​ក្រសួង​ការបរទេស​អត់​បាន​ធ្វើការ​ម៉ត់ចត់​រឿង​ខ្មែរ​ក្រោម​និង​រឿង​ ម៉ុងតាញ៉ា។ ថ្ងៃ Hearing ហ្នឹង ក៏​បាន​អញ្ជើញ​ក្រសួង​ការបរទេស​សម្រាប់​មក​ឆ្លើយ​១០​សំណួរ ហើយ​ក្រសួង​ការបរទេស​ក៏​អត់​បាន​មក ដល់​អ៊ីចឹង​ទៅ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខាង Human Rights Commission ហ្នឹង អត់​សប្បាយ​ចិត្ត​សោះ​ជាមួយ​ក្រសួង​ការបរទេស។ ទី​១ ប្រកាស​ទាមទារ​ដក​ទូត​អាមេរិក​នៅ​ហាណូយ​ត្រឡប់​មក​វិញ ព្រោះ​អត់​មាន​ការបារម្ភ​អី​រឿងរ៉ាវ​ខ្មែរ​ក្រោម​សោះ រឿង​បង​ប្អូន​ខ្មែរ​ក្រោម​ខាង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ខ្មែរ​ក្រោម​យើង​នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម បញ្ហា​សម្បើម ហើយ​គេ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​តិចតួច​មែនទែន»។

លោក ចាប ត្រាន់ ឲ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ក្រោយ​ចប់​សវនាការ​លោក​បាន​ទទួល​ពាក្យ​សន្យា​ពី​គណៈកម្មការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ នៃ​រដ្ឋ​សភា​ប្រទេស​អាមេរិក​ថា ពួក​អស់​លោក​បាន​ដឹង​បញ្ហា​ខ្មែរ​ក្រោម​ប្រសើរ​ជាង​មុន ហើយ​ថា​នឹង​បញ្ចូល​តំណាង​ខ្មែរ​ក្រោម​និង​តំណាង​ម៉ុងតាញ៉ា​ទៅ​ក្នុង​ ការពិភាក្សា​នានា​ ក្នុង​ពេល​អនាគត​ដែល​ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​នានា​នៅ​ប្រទេស​វៀតណាម មាន​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នេះ​ជាដើម៕
free programes

Read more!

បញ្ញា​ជន​ថៃ​មួយ​ក្រុម​បន្ត​តវ៉ា​អំពី​រឿង​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ

ដោយ កេសរណ្ណីយ្យា
2009-07-28


កាសែត​នៅ​ស្រុក​ថៃ​ចុះ​ផ្សាយ​ថា មាន​ក្រុម​បញ្ញា​ជន​ថៃ​មួយ​ក្រុម​នៅ​តែ​បន្ត​ការ​តវ៉ា​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ដាក់​ ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​របស់​ខ្មែរ​ជា​បេតិក​ភណ្ឌ​ពិភពលោក។

កាសែត​បាងកក​ប៉ុស្តិ៍​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​របស់​ប្រទេស​ថៃ បាន​ចុះ​ផ្សាយ​ឲ្យ​ដឹង នៅ​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ ទី​២៧ ខែ​កក្កដា​នេះ​ថា ក្រុម​បញ្ញា​ជន​ថៃ​ប្រមាណ ៣០​នាក់ ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ វ៉ាល់វីប៉ា ចារុនរោជ សមាជិក​បណ្ឌិត​សភា​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​សិក្សា​ថៃ​របស់​មហាវិទ្យាល័យ​ធម្មសាស្រ្ត បាន​នាំ​គ្នា​ធ្វើ​ការ​ទាមទារ​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​នេះ នា​អគារ​រដ្ឋាភិបាល សុំ​រដ្ឋាភិបាល​ថៃ​ឲ្យ​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​រួម​ថៃ​-កម្ពុជា​ មួយ ដែល​ខ្លួន​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​២០០៨ កន្លង​ទៅ យល់​ព្រម​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា ចុះ​ឈ្មោះ​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​សម្បត្តិ​បេតិក​ភណ្ឌ​ពិភពលោក​ជា​ឯកតោ​ភាគី​ នោះ​ចេញ។

ក្រុម​បញ្ញា​ជន​ទាំង​នោះ​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​អតីត​រដ្ឋមន្រ្តី​ក្រសួង​ការ​បរទេស Noppadon Pattama ដែល​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​នោះ គឺ​ពុំ​មាន​ការ​យល់​ព្រម​ពី​រដ្ឋ​សភា​នៃ​រាជា​ណាចក្រ​ថៃ​ឡើយ។

ក្រុម​បញ្ញា​ជន​ទាំង​នោះ​បាន​និយាយ​ថា ការ​យល់​ព្រម​បែប​នេះ​បណ្តាល​ឲ្យ​ប្រទេស​ថៃ​បាត់​បង់​ទឹក​ដី​របស់​ខ្លួន​មាន ​ទំហំ ៤,៦​គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ ព្រមទាំង​ព្រៃ​ព្រឹក្សា​នៅ​តំបន់​ជម្លោះ​នេះ​ដ៏​ច្រើន​ទៀត​ផង។

មន្រ្តី​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​ទីស្តីការ​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ ព័ត៌មាន​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គឺ​លោក​រដ្ឋ​លេខាធិការ ផៃ ស៊ីផាន បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា រឿង​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​គឺ​ជា​រឿង​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​អ្វី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​និង ​ក្រុម​បញ្ញា​ជន​ថៃ​លើក​មក​និយាយ ពោល​គឺ​ពុំ​មាន​ទាក់​ទង​អ្វី​សោះ ជាមួយ​បញ្ហា​ទឹក​ដី។

លោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែង​ដូច្នេះ​ថា ៖ «រាជ​រដ្ឋាភិបាល ជា​ពិសេស​ឯក​ឧត្ដម​បណ្ឌិត សុខ អាន ឧប​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​នៃ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា គឺ​បាន​ធ្វើការ​ច្រាន​ចោល​នូវ​អ្វី​ដែល​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ថៃ ដែល​បាន​យក​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ទៅ​លាយ​ឡំ​ជាមួយ​នឹង​បញ្ហា​បូរណភាព​ទឹក​ដី ពីព្រោះ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ជា​រឿង​មួយ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​រឿង​វប្បធម៌ ហើយ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ដែល​ចូល​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិក​ភណ្ឌ​ពិភពលោក​ហ្នឹង គឺ​តាម​រយៈ​លក្ខខណ្ឌ​សភា​ខ្មែរ​ជា​ម្ចាស់​ទ្រព្យ​ស្រប​ច្បាប់​តាម​សាលក្រម​ តុលាការ​អន្តរជាតិ​ឆ្នាំ​១៩៦២ ដោយ​ប្រាប់​ថា ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ជា​របស់​កម្ពុជា បញ្ហា​ទី​១។ បញ្ហា​ទី​២ ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​បាន​ចូល​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិក​ភណ្ឌ​ពិភពលោក​តាម​តម្លៃ​របស់ ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ គឺ​មាន​តម្លៃ​សកល ហើយ​គ្មាន​ពីរ។ លក្ខខណ្ឌ​ពីរ​ហ្នឹង​ហើយ​ដែល​ធានា​ឲ្យ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ បញ្ជី​បេតិក​ភណ្ឌ​ពិភព​លោក»។

លោក​រដ្ឋលេខាធិការ ផៃ ស៊ីផាន ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​ចុះ​ហត្ថលេខា​របស់​លោក​អតីត​រដ្ឋមន្រ្តី​ការ​បរទេស Noppadon Pattama គឺ​ជា​ការ​គាំទ្រ​របស់​លោក​លើ​លក្ខខណ្ឌ​វិនិច្ឆ័យ​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ ដូច​បាន​ជម្រាប​ខាង​ដើម ហើយ​មិន​ទាក់ទង​អ្វី​នឹង​ការ​យល់​ព្រម ឬ​មិន​យល់​ព្រម​របស់​លោក​ឡើយ។

លោក​បន្ត​ថា ឯ​ការ​ដែល​ក្រុម​បញ្ញា​ជន​និង​អ្នក​នយោបាយ​ថៃ​មួយ​ចំនួន​តែង​បាន​លើក​ឡើង​ អំពី​ការ​មាន​តំបន់​ជម្លោះ ឬ​មាន​តំបន់​ត្រួត​ស៊ី​គ្នា​នោះ គឺ​ជា​មហិច្ឆតា​ដែល​ប្រទេស​នេះ​មាន​ទៅ​លើ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​តាំង​ពី​យូរ​យារ​ មក​ហើយ។

លោក​រដ្ឋលេខាធិការ ផៃ ស៊ីផាន មាន​ប្រសាសន៍​យ៉ាង​ដូច្នេះ ៖ «ហើយ​ បង្កើត​បាន​នូវ​គំនិត ឬ​ពាក្យ​ថា តំបន់​ជម្លោះ ឬ​តំបន់​ត្រួត​ស៊ី​គ្នា ៤,៦​គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ ជា​ពាក្យ​ឈ្លាន​ពាន​ដែល​មាន​គម្រោង​ការ​ជា​យូរ​លង់​ណាស់​មក​ហើយ ជា​ពិសេស​តាម​រយៈ​ផែនទី​របស់​ថៃ គូស​ដោយ​ឯកតោ​ភាគី​ខ្លួន​ឯង ហើយ​និង​សម្ងាត់​ខ្លួន​ឯង ដែល​យើង​បាន​ចាប់​ឯកសារ​ហ្នឹង ហើយ​ឯកសារ​ហ្នឹង​បាន​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ពេញ​ពិភព​លោក​ឥឡូវ​នេះ។ ហេតុ​ដូច្នេះ​បើ​សិន​ជា​អ្នក​និយាយ​ហ្នុង និយាយ​នៅ​ក្នុង​រឿង​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ គឺ​ដោយសារ​រឿង​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ដាច់​ដោយ​ឡែក យក​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​នៃ​ការងារ​នយោបាយ​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ ខ្លួន នោះ​ហើយ​គឺ​ជា​ការ​ឈ្លានពាន​គេ»៕
free programes

Read more!

Friday 24 July 2009

សហព័ន្ធខ្មែរក្រោមពិភពលោកគ្រោងធ្វើពិធីជួបជុំនៅកាណាដា

vokk

លោក សុន សិនថ័រ ប្រធាន​សាខា​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​ក្រោម​ពិភពលោក​ប្រចាំ​នៅ​ប្រទេសកាណាដា ឲ្យ​ដឹង​តាម​សេចក្តី​អញ្ជើញ​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​១០ កក្កដា​នេះ ថា នៅ​ថ្ងៃសៅរ៍​ចុង​សប្តាហ៍​នេះ​ដែរ សហព័ន្ធ​នឹង​មាន​ការជួបជុំ​ធំ​មួយ​ដោយ​មាន​ការចូលរួម​ពី​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ កំពូល​របស់​ខ្លួន មាន​រួម​ទាំង​លោក​អធិបតី តោ គឹមថុង និង​លោក​នាយក​ប្រតិបត្តិ ថាច់ ង៉ុកថាច់ ផង។

លោក ឡឹម ផាត អនុ​ប្រធាន​សាខា​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​ក្រោម​ពិភពលោក ប្រចាំ​ខែត្រ​កេបិក ប្រទេស​កាណាដា ឲ្យ​ដឹង​ថា ការជួប​ប្រជុំ​នោះ​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ក្នុង​វត្ត​ពុទ្ធសុទ្ធារាម ក្នុង​ទីក្រុង​ម៉ុងរ៉េអាល់ ដើម្បី​បាន​ស្តាប់​សេចក្តី​ថ្លែង​របស់​មេ​ដឹកនាំ​ពី​ព័ត៌មាន​ចុង​ក្រោយ​ ស្តីពី​វឌ្ឍនភាព​របស់​សហព័ន្ធ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ។
លោក​អនុ​ប្រធាន​សាខា ឡឹម ផាត បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​ជា​ខ្លាំង​ចំពោះ​ភាព​ចម្រើន​ជឿនលឿន​នៃ​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​ ក្រោម​របស់​លោក​នៅ​ប្រទេស​កាណាដា។

លោក ឡឹម ផាត បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ៖ «ថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី​១៨ លោក​ប្រធាន​ប្រតិបត្តិ ថាច់ ង៉ុកថាច់… មក​កាន់​ទីក្រុង​ម៉ុងរ៉េអាល់ ដើម្បី​បង​ប្អូន​យើង​នៅ​ខាង​ម៉ុងរ៉េអាល់រៀបចំ​កម្មវិធី​ជួបជុំ​គ្នា​នៅ​វត្ត ​ពុទ្ធសុទ្ធារាម នៅ​ម៉ោង​៣ លោក​សូត្រ​មន្ត​ជយន្តោ​ឲ្យ​បង​ប្អូន​យើង​ទាំងអស់​គ្នា។ សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​យើង​នៅ​ម៉ុងរ៉េអាល់​នេះ ឥឡូវ​បាន​រីក​លូត​លាស់​សម្បើម​ណាស់ ព្រោះ​មាន​បង​ប្អូន​ខ្មែរ​យើង​ច្រើន ព្រមទាំង​លោក​សង្ឃ​ជាដើម ចូលរួម​លើក​ស្ទួយ​នូវ​កិត្តិយសខ្មែរ​យើង​ទាំងអស់​គ្នា»។

លោក​អនុ​ ប្រធាន​សាខា ឡឹម ផាត សង្ឃឹម​ថា​នឹង​មាន​សមាជិក​សមាជិកា​ច្រើន​ចូលរួម​ក្នុង​ពិធី​ជួប​ជុំ​គ្នា​ មួយ​នេះ​ដើម្បី​បាន​យល់​ដឹង​នូវ​វឌ្ឍនភាព​ពេលកន្លង​មក​និង​ផែនការ​ជា​ យុទ្ធនាការ​របស់​សហព័ន្ធ​ក្នុង​ពេល​បន្ត​ទៀត៕

ប្រភព៖
វិទ្យុអាស៊ីសេរីជាភាសាខ្មែរ
free programes

Read more!

Amnesty International: កុំឲ្យរុះផ្ទះពលរដ្ឋដោយបង្ខំ

ពិន ស៊ីសុណ្ណុ VOA

មួយថ្ងៃមុនឱសានវាទ ដែលតម្រូវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋក្រុម៧៨ សង្កាត់ទន្លបាសាក់
ខណ្ឌចំការមនរុះរើផ្ទះសម្បែងនោះ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ បាន
សម្តែងការព្រួយបារម្ភផែនការនេះអាចបង្កឲ្យមានអំពើហឹង្សា និងមនុស្សធម៌
ដូចការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋសំបុកចាប កាក អំពៅ ភូមិ១៥​ ជាដើម។

អង្គការ
នេះបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ ជាបន្ទាន់នូវឱសានវាទបង្ខំប្រជា
ពលរដ្ឋក្រីក្រក្រុម៧៨ដែលនៅសល់រុះរើផ្ទះសម្បែងរបស់ខ្លួន។ អង្គការនេះបាន
ទទួលព័ត៌មានថា សាលាក្រុងត្រៀម កម្លាំងប៉ូលិស និងកងរាជអាវុធហត្ថ៧០០
នាក់សម្រាប់អនុវត្តឱសានវាទនេះ។

លោកអ៊ុច សុខុន អធិការប៉ូលិសខណ្ឌចំការមន សុំឲ្យសួរទៅថ្នាក់លើរបស់
លោក។ “បងទាក់ទងទៅលោកស្នងការណាបង ព្រោះអាហ្នឹងការងារបក្រុង។​
ខាងក្រុងអ្នកធ្វើណាបង”។

ក៏ប៉ុន្តែលោក ម៉ាន់ ឈឿន អភិបាលរងរាជធានីភំ្នពេញបានអះអាងថា នឹងមិន
មានការរុះរើផ្ទះដោយបង្ខំទេពីព្រោះពលរដ្ឋក្រុម៧៨ស្ទើរតែគ្រប់គ្រួសារបាន
ស្ម័គ្រចិត្តទទួលយកគោលនយោបាយដែលមានបួនជម្រើសគឺ៨ពាន់ដុល្លារ
៥ពាន់ដុល្លារ និងដីមួយកន្លែង ឬផ្ទះនៅត្រពាំងអញ្ចាញ ក្រៅរាជធានីភ្នំពេញ។

“និយាយដេញមិនត្រូវទេ ព្រោះឥឡូវស្ម័គ្រយកអស់ហើយ មានរឿងអីដេញ
ទៀត? ឥឡូវនេះនេះនៅជុំវិញខ្ញុំ។​ នេះនៅពេញទីនេះ។ បាទ ជម្រាបដោយ
ត្រង់ទៅមានអ្នកទៅចាក់ក្រឡេកច្រើនថាដីឡើងថ្លៃអីអញ្ចឹងទៅ​ ”។

អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិអះអាងថា ក្នុងជំនួបពិភាក្សាអំពីសំណង
សាលាក្រុងមិនអនុញ្ញាតិឲ្យភាគីប្រជាពលរដ្ឋក្រុម៧៨ចេញយោបល់ទេ ក៏ប៉ុន្តែ
លោកអភិបាលរងបានបដិសេធការអះអាងនេះ។

“ជជែកគ្នាឈ្លោះគ្មាពេញទីហ្នឹង។ ប្រជាធិបតេយ្យនោះវា លើសណាណីទៅ
ហើយ។ ឥឡូវនេះបងប្អូនគាត់មកតស៊ូគ្នាជជែកគ្នាឆ្អែតឆ្អន់ទៅហើយ។ឥឡូវ
នេះបងប្អូនគាត់សុខចិត្តយក៨ពាន់ដុល្លារទៅរកផ្ទះខ្លួនឯង។ ខ្ញុំមិនទាន់សរុប
ទេប៉ុន្តែមើលទៅដូចសឹងតែទាំងអស់ទៅហើយ ”។

លោកលឹម សម្បួរ អ្នកតំណាងសហគមន៍ក្រុម៧៨បាននិយាយថាប្រជាជន
ស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបង្ខំចិត្តទទួលយកសំណងដ៏ស្តួចស្តើងនេះ ​ពីព្រោះគ្មាន
ជម្រើសហើយទាល់ច្រក។

លោកនិយាយថា ក្នុងការចរចាទាមទារសំណងសាលាក្រុងមិនស្តាប់មតិ
ប្រជាពលរដ្ឋទេ។

“ទៅប្រជុំជាមួយគេ គេអត់ឲ្យនិយាយដែរហ្នឹងបងអើយ។ ​គេនិយាយតែគេ។
យើងនិយាយគេថា គេដឹងហើយៗ។ វាចប់ត្រឹមប៉ុនហ្នឹង”។

លោកនិយាយថា លោកក៏ដូចប្រជាជនភាគច្រើន ត្រូវតែស្ម័គ្រចិត្តដោយបង្ខំ
ព្រមទទួកយកសំណងពីព្រោះអ្នកតំណាងភាគច្រើនត្រូវអាជ្ញាធរទិញទឹកចិត្ត
បានយូរហើយ។ លោកនិយាយថា នៅសល់តែប្រហែល៧ ឬ៦គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ
ដែលមិនទទួលយកសំណងនេះ។

“ខ្ញុំយកខ្ញុំទទួលលុយហើយ។ គេឲ្យតែ៨ពាន់ទេបងអើយ។ ខ្ញុំសុំគេថាឲ្យដីមួយ
ឡូដ៍តែដីនោះមិនដឹងអង្កាលទេ។ ស្ម័គ្រខ្ញុំអត់ស្ម័គ្រទេ។ខ្ញុំបើមានផ្ទះ នៅកន្លែង
ណានៅក៏ខ្ញុំទុកឲ្យឈូសដែរ។ មកពីខ្ញុំអស់ជម្រើសហើយ។ ខ្ញុំខ្លាច គេធ្វើដូចដី
ក្រហមផ្ទះសម្បែងអីម៉ដ្ឋអស់។ អ្នកតំណាងចាស់សាលាក្រុង ទិញបានអស់យូរ
ណាស់ហើយ នៅសល់តែខ្ញុំមួយ លឹម សម្បួរហ្នឹង”។

លោកម៉ាន់ ឈឿនអះអាងថា ផែនការព្រឹកនេះមិនមានការរុះផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ
ដោយបង្ខំទេ។

“ប្រហែលជាស្អែកនេះយើងនឹងសម្រួលឲ្យទៅជាការបង្ហាញនូវអ្វី ដែលជា
មនុស្សធម៌វិញយើងជួយរុះផ្ទះគាត់ ​ពីព្រោះឥឡូវរុះបណ្តើរៗ។មានអ្នកខ្លះថា
រុះមិន ទាន់អញ្ចឹងណាមិនមែនរុះដោយបង្ខិតបង្ខំអីទេ”។

ពីដំបូងប្រជាពលរដ្ឋក្រុម៧៨មាន១៣៤គ្រួសារ ក៏ប៉ុន្តែការប្រកាសដាក់ឱសាន
វាទជាច្រើនដងដោយសាលាក្រុងឲ្យពួកគាត់រុះផ្ទះ បានធ្វើឲ្យគ្រួសារ ដែល
បាក់ស្បាតដោយឃើញអំពើហឹង្សាបង្ខំដេញសហគមន៍កាកអំពៅ សំបុកចាប
ដីក្រហម កន្លងមកនោះ បានបង្ខំចិត្តទទួលយកសំណងតិចតួចជាបណ្តើរៗ។
មានការ ដាក់កម្លាំងព័ទ្ធតំបន់នេះស្ទើរតែគ្រប់ពេលដែលមានការប្រកាសឲ្យ
ពួកគាត់រើ ផ្ទះ។

លោកម៉ាន់ ឈឿនមានប្រសាសន៍ថា ពលរដ្ឋទាំងនេះរស់នៅលើដីចំណីផ្លូវក្នុង
តំបន់រដ្ឋបាល ដែលចាំបាច់ត្រូវអភិវអភិវឌ្ឍន៍ធ្វើផ្លូវលូស្ពានឆ្លងទៅកោះពេជ្រ។
លោកនិយាយថាជៀសមិនរួចទេការអភិវឌ្ឍន៍អាចមានការប៉ះ ពាល់។

“ឥឡូវទីក្រុងយើងស្អាតណាស់ដោយសារការអភិវឌ្ឍន៍ ហើយពាក្យថាអភិវឌ្ឍន៍
ប៉ះហើយប៉ះបន្តិចបន្តួចចៀសមិនរួចទេ។ប៉ុន្តែសំខាន់ត្រង់ថា យើងធ្វើ ឬអត់?”។

លោកហ៊ុយ ឆ ជំនួយការក្រុមហ៊ុន Suor Srun ដែលអភិវឌ្ឍន៍តំបន់នេះ
និយាយថា “ដីនេះជាដីចំណីផ្លូវរបស់ក្រុងទេបង។ អត់ពាក់ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន
Suor Srunទេ។ ក្រុមហ៊ុន Suor Srun ប្រគល់ឲ្យសាលាក្រុងធ្វើផ្លូវហ្នឹង
ប៉ុន្មានឆ្នាំ ហើយ ”។

លោកយ៉េង វីរៈ នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មការអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ ដែលផ្តល់មេធាវីការពារក្តីឲ្យពលរដ្ឋក្រុម៧៨នេះ និយាយថា “យ៉ាងហោចណាស់
មកដល់ល្ងាចនេះនៅសល់ប៉ុន្មានគ្រួសារទៀតមិនទាន់ព្រមទេ។ អ្នកដែលព្រម
ធ្វើទាំងបង្ខំ។ ខ្ញុំសូមឲ្យអាជ្ញាធរកុំប្រើកម្លាំងបណ្តេញអ្នកមិនស្ម័គ្រឲ្យសោះ ព្រោះ
ពួកគាត់ជាភោគីស្របច្បាប់”។

ក្រៅពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សធនាគារពិភពលោក ដែលបានឲ្យលុយរដ្ឋាភិបាល ខ្ចី
លុយ ក៏បានអំពាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ការបណ្តេញពលរដ្ឋ ដោយបង្ខំឲ្យ
ចេញពីតំបន់មានជម្លោះក្នុងទីក្រុងដែរ៕
free programes

Read more!

Oxfam America ស្នើសុំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបង្ហាញគោល ជំហរទាក់ទងនឹងជំនួយក្នុងពេលអនាគតទៅប្រទេសកម្ពុជា

ម៉ែន គឹមសេង VOA

របាយការណ៍មួយរបស់​អង្គការ Oxfam America ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធ
បាន​ស្នើសុំឱ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ បង្ហាញនូវ​គោលជំហរ​ច្បាស់​លាស់​ទាក់ទង​នឹង​
ជំនួយក្នុងពេលអនាគត​ ទៅប្រទេសកម្ពុជា។

សហរដ្ឋអាមេរិក​ត្រូវតែ​បង្ហាញ​ឱ្យ​ច្បាស់​នូវ​គោលបំណង​នៃជំនួយរបស់​ខ្លួន​មក​
ប្រទេស​កម្ពុជា​ ហើយ​ត្រូវ​ធានាថា ​ជំនួយនេះ​ជួយឱ្យមានតម្លាភាព​និង​គាំទ្រដល់​
សម្លេង​របស់​ពលរដ្ឋ​ទាំងអស់។​​

នេះបើយោងតាម​របាយការណ៍ថ្មីមួយចេញផ្សាយ​​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​​ដោយអង្គការ​
អុកស្វាម​អាមេរិកា នៅទីស្នាក់ការ​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោនដោយមានការចូលរួម​ពី​អ្នក
ជំនាញការ​អភិវឌ្ឍន៍មកពីសហរដ្ឋអាមេរិក​​និង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​​

របាយការណ៍ដែលមាន៩ទំព័រ​បាន​បង្ហាញនូវ​ប្រតិកម្មចម្រុះ​ពីភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​
ដែល ​អ្នករៀបរៀងបាន​ជួបសម្ភាសកាលពី​ចុង​ឆ្នាំ​២០០៨​ ក្នុងនោះមាន​ដូចជា​ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍​អន្តរជាតិ (USAID) រាជរដ្ឋាភិបាល​
កម្ពុជា​ ប្រទេស​អ្នកផ្តល់​ជំនួយ និង​អង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ ។​

លោក​ស្រី​ Archana Palaniappan​ មន្ត្រី​គម្រោង​ប្រសិទ្ធិភាព​ជំនួយ​របស់​អង្គការ​
អុក​ស្វាម​អាមេរិកា​និងជាអ្នករៀបរៀងរបាយការណ៍នេះ​បាន​ប្រាប់វីអូអេ​សម្លេង​
សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុង​បទសម្ភាស​ន៍​ពិសេសមួយក្រោយការចេញផ្សាយ​ថា​ នៅមាន
ការព្រួយបារម្ភក្នុងចំណោម​អ្នកទទួលជំនួយរបស់​អាមេរិក​ ដូចជាថា​ នា​ពេល​កន្លង
មក​អាមេរិក​ផ្តោត​លើបញ្ហា​ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ​ និង​លើកកម្ពស់​លទ្ធិ​ប្រជាធិប
តេយ្យនិង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ ប៉ុន្តែ​តើថ្ងៃអនាគតនឹងត្រូវផ្តោតលើអ្វីទៀត​ជាពិសេស​
ក្រោយពីការ​លើកលែង​រាល់បម្រាម​លើជំនួយទ្វេភាគី​ដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា​នាឆ្នាំ​
២០០៧ ​និង​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល។

“យើងរកឃើញថា ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ចាំបាច់ត្រូវតែមានភាពច្បាស់លាស់​ចំពោះ
​គោលបំណងរបស់​គេ​ នៅពីក្រោយ​ជំនួយ​ដែល​គេផ្តល់​ គឺ​សម្រាប់​ហេតុផល​
អភិវឌ្ឍន៍​ ហើយនោះគឺ​ដើម្បី​ជួយប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ឱ្យចេះជួយខ្លួនឯង​ចេញ
ពី​ភាពក្រីក្រ​។​ ក្នុង​ពេលខ្លះ​ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមានការសង្ស័យ ដូច្នេះ​សហរដ្ឋ
អា​មេរិក​ចាំបាច់ត្រូវ​បង្ហាញ​ឱ្យច្បាស់ថា​ អ្វីជាកត្តាជំរុញ​ពិតប្រាកដ​ ហើយត្រូវ​
មាន​តម្លាភាព​អំពី​គោលបំណងរបស់​គេនៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា”។​

របាយការណ៍បាន​លើកឡើងនូវ​​រឿង​ជោគជ័យមួយចំនួនបានមកពី​ជំនួយរបស់
​អាមេរិក។​ឧទាហរណ៍​ជោគជ័យ​របស់​មជ្ឈមណ្ឌល​អប់រំ​ច្បាប់​សម្រាប់សហគមន៍​
ហៅ​កាត់ថា​ CLEC​ ក្នុង​ការការ​ពារសិទ្ធិ​ពលរដ្ឋក្រីក្រ​​រស់នៅភូមិមួយក្នុងទីក្រុង​
ភ្នំពេញ​ ទល់​នឹងការទាមទារយកមកកាន់​កាប់​ដោយខុសច្បាប់​ពី​សំណាក់​អាជ្ញា
ធរ​មូលដ្ឋាន។​ អង្គការ CLEC ទទួលបាន​មូលនិធិពី​ទីភ្នាក់ងារ​ USAID។

របាយការណ៍ដដែលក៏​បង្ហាញនូវ​ភាពតានតឹង​ដែល​ក្រុម​អ្នកអនុវត្តន៍​ការងារ​ជួប​
ប្រទះ។​ ​​របាយការណ៍​បាន​ដកស្រង់សម្តី​របស់​បុគ្គលិកបម្រើការនៅក្នុង​ទីភ្នាក់ងារ​​
សហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ ​ការអភិវឌ្ឍ​អន្តរជាតិ​ដែលបាន​ត្អូញត្អែ​ តាំងពី​ទីតាំងដែល​ទីភ្នាក់ងារនេះត្រូវចូលទៅនៅជាមួយស្ថានទូត​អាមេរិក​ ដែលជាការមួយនៅចាក​
ឆ្ងាយពី​សហគមន៍ដែលពួកគេត្រូវផ្តល់សេវា ចំនួនបុគ្គលិក​តិចតួច​ បើប្រៀប​ធៀប​​
ជាមួយនឹង​ទឹកប្រាក់ និង​គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ដែលគេត្រូវ​ទទួលខុសត្រូវ​ និងរហូត​
ដល់​​កង្វះ​យុទ្ធសាស្រ្ត​វែងឆ្ងាយក្នុងជំនួយរបស់​អាមេរិក ។​ បុគ្គលិកម្នាក់​របស់​
USAID បាន​ប្រាប់​អ្នក​វាយតម្លៃថា៖

“ក្តីកង្វល់របស់សង្គមស៊ីវិល​ទាក់ទង​នឹង​ការផ្លាស់ប្តូ​រ​ក្នុង​ជំនួយបរទេស​ អាច​ទាក់​
ទង​នឹងកង្វះខាត​ការរៀបចំ​​ផែនការ​យុទ្ធសាស្រ្តរយៈពេលវែង​។ ហើយ​ជា​លទ្ធផល
​​នៃ​កំណែទម្រង់​គោលនយោបាយ​ជំនួយ​បរទេស​​នាំឱ្យពិបាក​សម្រាប់​ក្រុមបេសក
កម្ម​បង្ហាញនូវ​គោលដៅ​វែងឆ្ងាយជាអាទិភាពសម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា​”​​។

ជំនួយរបស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដល់ប្រទេសកម្ពុជា​ផ្តោតជាសំខាន់លើ​ផ្នែក​សុខភាព​​​​​​
ជា​ពិសេស​ការព្យាបាល​​និងទប់ស្កាត់​មេរោគអេច្ហអាយវី-ជម្ងឺអេដស៍ ហើយ​ក៏មាន
ការ​ផ្តោត​លើ​ការពង្រឹង​នីតិរដ្ឋ​និង​សិទ្ធិមនុស្ស​ អភិបាល​កិច្ចល្អ ជំនួយ​យោធា​ ការ
ដោះមីននិង​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម។​ ចន្លោះពីឆ្នាំ​២០០២​ដល់​២០០៧​ ជា​មធ្យម​​សហរដ្ឋ
អាមេរិក​ផ្តល់ជំនួយ៤១,៥៥​លានដុល្លារ​ក្នុង​មួយឆ្នាំៗដល់​ប្រទេស​កម្ពុជា។​​​​​

លោក ​ ចន​ ចនសុន​ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូត​អាមេរិក​ប្រចាំនៅទីក្រុង​ភ្នំពេញ​ពុំអា​ច​
ទាក់ទងជួប​ដើម្បី​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​បានទេ នៅថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍នេះ ។ ​

លោក​ស្រី​​ Archana Palaniappan បានបន្ថែមថា​ ការផ្តល់នូវ​ភាពជា​ម្ចាស់​លើ​
ការងារអភិវឌ្ឍន៍ដល់​រដ្ឋាភិបាល​​ និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា​ក៏ជាការចាំបាច់ក្នុងការ​
ធានា​នូវប្រសិទ្ធិភាព​ជំនួយរបស់​អាមេរិក​ផងដែរ។

“អុកស្វាម​ជឿជាក់ថា​ យើង​គួរតែ​លើកកម្ពស់​នូវ​រដ្ឋមួយដែល​សកម្ម​ ប្រជាពលរដ្ឋ​
សកម្ម​ និង​រដ្ឋដែល​មាន​​ប្រសិទ្ធិភាព​ក្នុងការ​ពង្រឹង​ភាពជាម្ចាស់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​
កម្ពុជានិងប្រជាជន​កម្ពុជា​ដែល​ទទួល​ជំនួយរបស់​អាមេរិក។ មាន​ប្រទេស​អ្នកផ្តល់​​
ជំនួយ​ច្រើនណាស់​ មាន​ទឹកប្រាក់​ច្រើនណាស់ ដែល​ហូរចូលមក​ ដូច្នេះ​ព័ត៌មាន​
ដែលរដ្ឋាភិបាល​និងប្រជាពលរដ្ឋទទូល​បាន​អំពី​ទឹកប្រាក់​នេះនឹង​ជួយឱ្យ​ពួកគេ​​ធ្វើ
ម្ចាស់ការ​​លើ​ដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍របស់គេបាន​ ហើយ​ជួយ​ពួកគេ​ជួយ​ខ្លួន​ឯង​​ចាក​
ចេញ​ពី​ភាពក្រីក្រ”។

ប្រទេសកម្ពុជានៅតែជាប្រទេស ​ដែលទទួល​ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាង​ច្រើន​ពី​សហ
គមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងទឹកប្រាក់​​ប្រហែលជាពាក់កណ្តាល​នៃ​ថវិកា​​ប្រចាំឆ្នាំ​របស់​ជាតិ​
ហើយ​សហរដ្ឋអាមេរិក ​គឺជា​អ្នកផ្តល់​ជំនួយលំដាប់​ទី​៥​ បន្ទាប់​ពី​ប្រទេស​ជប៉ុន
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី​ ធនាគារពិភពលោក​​​ និង​អង្គការ​សហប្រជា​ជាតិ។​

កាលពីកិច្ចប្រជុំជាមួយម្ចាស់ជំនួយកន្លងទៅនេះ​ ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបាន​នូវការ​
សន្យាផ្តល់​ប្រាក់​ជំនួយ​ជិត​១,០០០​លានដុល្លារអាមេរិក៕
free programes

Read more!

មួយឆ្នាំក្រោយឃាតកម្មសម្លាប់លោកឃឹមសំបូរ សារព័ត៌មានមនៈសិកាខ្មែរបិទ

ពិន ស៊ីសុវណ្ណ VOA

៣៦៥ថ្ងៃក្រោយពីមានឃាតកម្មសម្លាប់លោកឃឹមសំបូរមកនោះ សារព័ត៌មាន
មនៈសិកាខ្មែរដែលលោកបានសរសេរអត្ថបទអំពីអំពើពុករលួយ អយុត្តិធម៌
សង្គមជាដើម កាលពីលោកនៅរស់នោះ បានបាត់មុខពីតូបលក់កាសែតនៅ
កម្ពុជា តាំងពីថ្ងៃសុក្រមក។

មកដល់ថ្ងៃនេះគឺ៣៦៧ថ្ងៃបានកន្លងផុតទៅយ៉ាង
យឺតៗសម្រាប់អ្នករង់ចាំយុត្តិធម៌ ក៏ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរមិនទាន់រកឃើញឃាតករនៅ
ឡើយ ផ្ទុយទៅវិញអនាគតសារព័ត៌មាននេះប្រហែលជាត្រូវអស់ជីវិតទៅវិញ។

៣៦៥ថ្ងៃក្រោយពីមានឃាតកម្មសម្លាប់លោកឃឹមសំបូរ ​ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍នេះ
លោកដាំ សិទ្ធិ ចាងហ្វាងនិងជានិពន្ធសារព័ត៌មានមនៈសិកាខ្មែរ បានសុំមិន
ធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីខួបមួយឆ្នាំនៃឃាតកម្មសម្លាប់លោកឃឹម សម្បូរនិងអំពី
អនាគតសារព័ត៌មានរបស់លោកទេ ។ សូម្បីសម្លេងរបស់លោកដែលសុំមិន
ធ្វើអត្ថាធិប្បាយនោះ ក៏លោកសុំមិនឲ្យចាក់ផ្សាយដែរ។ លោកនិយាយថា
"ពីព្រោះខ្ញុំកំពុងជួបការលំបាក" ។

ក្រោយពីបានបោះពុម្ពផ្សាយជាង១០ឆ្នាំ និងប្រឈមមុខការវាយប្រហារក្រៅ
ច្បាប់ផង និងក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការផងនោះ លោកដាំ សិទ្ធិបានសរសេរលិខិត
អរគុណលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលបានធានាឲ្យលោកនៅក្រៅឃុំ
ហើយលោកបានសន្យាឈប់ចេញផ្សាយសារព័ត៌មាននេះទៀត។ អ្នកយក
ព័ត៌មានដែលធ្លាប់ធ្វើការឲ្យកាសែតរបស់លោក១០ឆ្នាំកន្លងមកនេះធ្លាប់បាន
រងរបួស ស្លាប់ ជាប់ឃុំឃាំងជាដើម។

បច្ចុប្បន្ននេះបុគ្គលិកខ្លះរបស់សារព័ត៌មាននេះបានបាត់បង់ការងារ ហើយខ្លះ
ទៀតត្រូវបង្ខំចិត្តទៅធ្វើការនៅសារព័ត៌មានផ្សេង។

លោកវង្ស សុភ័ក្ស អតីតអ្នកយកព័ត៌មាននៃសារព័ត៌មានមនៈសិកាខ្នែរ បាន
និយាយថា លោកមានការភិតភ័យ តក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំងក្រោយពីមានឃាតកម្ម
សម្លាប់លោកឃឹម សម្បូរ ។ លោកនិយាយថា "មានអារម្មណ៍ភ័យគ្រប់ពេល
វេលា។ បើយើងភ័យខ្លាំងពេក យើងធ្វើការអត់កើត ចេះតែទុកការភ័យព្រួយ
មួយឡែកសិនទៅ ។ មានអារម្មណ៍តក់ស្លុតពីសន្តិសុខ សុវត្ថិភាពខ្លួនឯងដែរ
ហ្នឹងណា ដូចជាខ្លាចជួបរឿងអាក្រក់ដូចបងសម្បូរ និងកូនគាត់ដែរ ពីព្រោះ
សន្តិសុខសម្រាប់អ្នកកាសែត វាផុយស្រួយពេក"។

លោកបន្ថែមថា នៅពេលជួបគ្នា អតីតអ្នកយកព័ត៌មានសម្រាប់សារព័ត៌មាន
មនៈសិកាខ្មែរ តែងតែសួរអ្នករួមវិជ្ជាវរកការងារនៅអង្គការព័ត៌មានផ្សេងទៀត។
លោកនិយាយថា ការបិទសារព័ត៌មាននេះនាំឲ្យប្រជាជនបាត់ព័ត៌មានមួយ
ផ្នែកធំ។

លោកនិយាយថា "ហឺ ចេះតែខំស្វែងរកការងារធ្វើរៀងខ្លួនទៅ ពួកហ្នឹងជួបគ្នា។ សោកស្តាយដែលប្រជាពលរដ្ឋបាត់ព័ត៌មានមួយផ្នែកធំទៅណា។ ធម្មតា​សង្គម
ប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវមានការរិៈគន់ស្ថាបនា។ បើមិនមានអ្នករិៈគន់ស្ថាបនាទេ
មិនអាចធ្វើឲ្យសង្គមដើរទៅមុខរលូនទេ "។

ពីរសប្តាហ៍មុនលោក និងកូនប្រុសរបស់លោកអាយុ២១ឆ្នាំត្រូវឃាតករបាញ់
សម្លាប់នោះ លោកឃឹម សំបូរដែលប្រើរហសនាមថា ស្រីកា បានសរសេរ
អត្ថបទព័ត៌មានដែលថា នៅថ្ងៃទី២៥ខែមិថុនា មន្ត្រីប៉ូលិសកំពូលម្នាក់បាន
ចាញ់ល្បែងនៅកាស៊ីណូLe Macau Casino and Hotel ក្នុងស្រុកបាវិត ក្បែរ
ព្រំដែនវៀតណាម ចាញ់អស់ខោអស់អាវ។ក្រោយពីចាញ់អស់១០ម៉ឺនដុល្លារ
កាស៊ីណូបានសងវិញ៥ម៉ឺនដុល្លារ។ មេប៉ូលិសនេះបានលេងអស់៥ម៉ឺននេះ
ទៀត ​ ព្រមទាំងបង្ខំខ្ចីលុយកាស៊ីណូថែមទៀត។ នៅពេលបុគ្គលិកកាស៊ីណូ
មិនព្រមឲ្យខ្ចី មេប៉ូលិសនេះបានគម្រាមឲ្យកូនចៅរបស់លោកចាប់ខ្លួន។

ក្រោយពីមានឃាតកម្មសម្លាប់លោកឃឹម សម្បូរ និងកូនប្រុសកាលពីថ្ងៃទី១១
ខែកក្កដាឆ្នាំ២០០៨មកនោះ Reporters Without Borders បានជំរុញឲ្យ
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន​ សែន បង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យដើម្បីស៊ើបអង្កេត
ឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់លោកឃឹម សម្បូរ ពីព្រោះមានរបាយការណ៍ព័ត៌មាន
សង្ស័យថា អតីតអគ្គស្នងការប៉ូលិសជាតិ លោកហុក ឡងឌី ប្រហែលនៅពី
ក្រោយឃាតកម្មនោះ ហើយថា ប៉ូលិសបិទបាំងករណីនេះ។ អ្នកសារព័ត៌មាន
ខ្លះនិងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សបានទទួលព័ត៌មានដែលគួរទុកចិត្តបានថា លោក
ហុក ឡងឌី ប្រហែលជាប់ទាក់ទងនឹងឃាតកម្មនេះ ។

ភ្នាក់ងារ FBI បានចុះទៅធ្វើការជាមួយមន្ត្រីកម្ពុជា ស៊ើបអង្កេតរឿងនេះជាងពីរ
សប្តាហ៍ ប៉ុន្តែមិនទាន់បង្ហាញលទ្ធផលទេ។ កាលណោះមានការអំពាវនាវឲ្យFBI
បង្ហាញលទ្ធផលស៊ើបអង្កេតនោះ។ ភរិយារបស់លោកឃឹម សំបូរ និងកូនៗត្រូវ
បានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជួយនាំចេញពីប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារព្រួយបារម្ភអំពី
សុវត្ថិភាពរបស់អ្នកដែលនៅរស់។

ប្រហែល៥ខែក្រោយមកលោកហុក ឡងឌី អតីតអគ្គស្នងការប៉ូលិសជាតិ បាន
ស្លាប់ក្នុងឧបត្តិហេតុធ្លាក់យន្តហោះបណ្តាលមកពីអាកាសធាតុ។

លោកឧត្តមសេនីយ៍ឯកខៀវ សុភ័ក្ស អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលបានខិតខំស៊ើបអង្កេតឃាតកម្មនេះហើយថែមទាំងសហប្រតិបត្តិការ
ជាមួយ FBI ទៀតផង។ ក៏ប៉ុន្តែលោកសុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីលទ្ធផលស៊ើប
អង្គេតទេ ។ លោកបានបដិសេធការសង្ស័យដែលថា ប៉ូលិលបិទបាំងសំណុំ
រឿងឃាតកម្មនេះ។

"មិនមែនអញ្ចឹងទេ មិនមែនអញ្ចឹងទេ ទោះជាពាក់ព័ន្ធអ្នកណាក៏ដោយ គឺយើង
ដំណើរការទៅទៀត។ បាទ ការស៊ើបអង្កេតកំពុងដំណើរការសុំអនុញ្ញាតិមិន
ទា​ន់អាចជម្រាបជូនបានទេ បាទ"។

លោកបានបន្ថែមថា ការស៊ើបអង្កេតមានការលំបាក ​ដោយសារខ្វះកិច្ចសហ
ប្រតិបត្តិការពីសាច់ញាតិ ដែលបានចាកចេញពីកម្ពុជាទៅហើយនោះ។

"ដោយសារអវត្តមានពីគ្រួសារ។ យើងគ្មានការសហការពីគ្រួសារជនរងគ្រោះធ្វើ
ឲ្យការស៊ើបអង្កតរបស់យើងជួបការលំបាក។សំណុំរឿងហ្នឹងមិនបិទទេ ។​ យើង
ដំណើរការទៅទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយសមត្ថកិច្ចយើងនៅតែដំណើរ
ការការស៊ើបអង្កេត ​"។

លោកចាន់ សូវ៉េត អ្នកស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក
ដែលបានចុះទៅស៊ើបអង្កេតផ្ទាល់នៅកន្លែងតំកល់សព និងកន្លែងឃាតកម្ម
បានសម្តែងការខកចិត្តជាខ្លាំងអំពីនិទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជាដែលកំពុងកើនឡើង
នេះ។

"វាធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍ហ្នឹងឆ្លុះបញ្ចាំងពីនិទណ្ឌភាពនៅក្នុងស្រុកយើង ​ ជុំវិញ
បញ្ហាបាញ់សម្លាប់អ្នកកាសែត អ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងៗ។ ហើយនិទណ្ឌភាព
នៅក្នុងស្រុកខ្មែរយើងហ្នឹងពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃចេះតែគរទៅៗ។ យើងមានការ
ព្រួយបារម្ភដែរចំពោះបញ្ហាហ្នឹង ក្រោយពីស្លាប់ហើយស្ងាត់ៗ"។

លោករំឭកថា អ្វីដែលគួរឲ្យតក់ស្លុតនោះគឺឃាតករមិនបានញញើតអាជ្ញាធរ
ទេ។ ​គេហ៊ានវិលត្រឡប់ទៅផ្តាច់ជីវិតកូនប្រុសរបស់លោកឃឹម សម្បូរដែល
រងរបួសក្នុងការបាញ់ប្រហារលើកទីមួយនោះ។

លោកចាន់ សូវ៉េតបន្តថា លោកមិនអស់ចិត្តទេ ដែលប៉ូលិសមិនទាន់រកឃើញ
ឃាតករសម្លាប់លោកឃឹម សម្បូរផង បែរជាសារព័ត៌មានមនៈសិកាខ្មែររបស់
លោកបាត់មុខពីតូបលក់សារព័ត៌មានទៅវិញ។ និទណ្ឌភាពធ្ងន់ធ្ងរបែបនេះ
មានឥទ្ធិពលជាអវិជ្ជមានយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពសារព័ត៌មាន
និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ៕
free programes

Read more!

ភាសាចំនួនពាក់កណ្តាលនឹងបាត់បង់ នៅពេលជិត១០០ឆ្នាំទៀត

ម៉ែន គឹមសេង VOA

មនុស្សគ្រប់គ្នាមានភារៈកិច្ចជួយអភិរក្សនូវភាសាមួយចំនួន​កុំឱ្យបាត់បង់​ ជា
ពិសេស​ភាសារបស់​​ជន ជាតិ​ដើម​ភាគតិច។​ នេះជា​ការស្នើសុំ​របស់​ក្រុម​អ្នក​
ឯកទេស​ភាសាសាស្រ្ត​ក្នុង​កិច្ច​ពិភាក្សា​មួយ​នៅ​ទីក្រុង​វ៉ាស៊ីងតោន​។​ ​

ក្រុម​អ្នកឯកទេស​ខាង​ភាសាសាស្រ្ត​បានធ្វើការព្រមានកាលពីថ្ងៃអង្គារនេះថា​
ភាសា​និយាយ​ដែល​កំពុងប្រើប្រាស់​ចំនួន​ ៧.០០០ប្រភេទផ្សេងៗគ្នានៅលើ
ពិភពលោក​ នាពេលបច្ចុប្បន្ន​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បាត់​បង់​​អស់ពាក់កណ្តាលនៅឆ្នាំ​
២១០០ ហើយបានទទូចស្នើសុំឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់​ ថែ​រក្សា​កុំឱ្យ​បាត់
បង់​។​

ថ្លែងក្នុងកម្មវិធីពិភាក្សាពិសេសមួយនៅ​ទីស្នាក់ការ​វីអូអេ​ សម្លេង​សហរដ្ឋ
អាមេរិក​ប្រចាំនៅរដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីងតុន​ លោកស្រី​បណិ្ឌតSusan D. Penfield
នាយិកា ​កម្មវិធី​​ចងក្រងឯកសារ​ភាសា​ ដែល​កំពុង​​ទទួលរង​ការបាត់បង់​នៃ
​មូលនិធិវិទ្យាសាស្ត្រជាតិ​របស់​សហរដ្ឋ អាមេរិក​បាន​បញ្ជាក់ថា​ជារៀងរាល់​
ពីរសប្តាហ៍មានភាសាមួយត្រូវបានបាត់បង់​ ដែលនេះជា​ការមួយគួរឱ្យសោក
ស្តាយ។

“ការបាត់បង់នូវភាសាសូម្បីតែមួយគឺជាការបាត់បង់​សម្រាប់​យើងទាំងអស់
គ្នា។ វាមិនគ្រាន់តែ​ជាការ​បាត់​បង់​សម្រាប់​ខ្ញុំជាវាគ្មិន​ទេ។វាជារឿងមួយដែល
យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវគិតគូរនិងទទួលខុសត្រូវ”។​

ភាសាដែលអាចនឹងបាត់បង់ ​មានរាប់តាំងពីទ្វីប​អាហ្រ្វិក​ អាមេរិក​​ រហូតដល់
​ទី្វប​​អាស៊ី។​​ ក្រុមអ្នក​ឯកទេស​ក៏បញ្ជាក់ផងដែរថា ​ជាទូទៅភាសារបស់ជនជាតិ
មួយជាពិសេស​របស់​ជនជាតិ​​ដើម​ភាគតិចអាចងាយទទួលរងការបាត់​បង់ដោយ
សារការបំលាស់ទី ​​កន្លែង​របស់​ម្ចាស់​ភាសា​ទៅ​នៅ​តំបន់​​ដែល​មិនប្រើភាសា
កំណើតហើយ​វាជា​សញ្ញា​នៃ​ការឈាន​ទៅបាត់បង់​ប្រសិន​បើ​ក្មេងៗ​ជំនាន់
​ក្រោយ​​​មិន​ព្រម​សិក្សាភាសាជនជាតិដើមរបស់​គេ។​​

លោក​Hayib N. Sossehអ្នកឯកទេសខាងភាសា​សាស្រ្តនិងជាសាស្រ្តាចារ្យ
នៃ​មហា​វិទ្យាល័យ​​សហគមន៍​Virginia​ភាគខាងជើង​បានប្រាប់ក្រុមអ្នកចូល
រួមស្តាប់​ថា​ ការ​បាត់បង់​​ភាសា​របស់​ជនជាតិមួយគឺជាការស្លាប់បាត់​បង់​នូវ
វប្បធម៌របស់​ពួកគេផងដែរ។

“វាគួរតែជាអាទិភាពសម្រាប់​មនុស្សគ្រប់គ្នា រួមទាំងរដ្ឋាភិបាលនិងមនុស្សគ្រប់ៗ
រូបផងដែរ​ ពីព្រោះ​នៅ​ពេល​​ដែល​ភាសាមួយស្លាប់បាត់បង់​ ផ្នែកមួយនៃ​វប្បធម៌
ក៏ស្លាប់​បាត់​បង់​ដែរ ហើយ​ភាសា​ទាំងនេះ​មានលក្ខណៈពិសេសរបស់​វាផ្សេងៗ
គ្នា”។​

យោងតាមរបាយការណ៍អង្កេតប្រជាសាស្រ្ត​ឆ្នាំ​១៩៩៨របស់ក្រសួងផែនការ​
ប្រទេសកម្ពុជា​មាន​ជនជាតិ​ដើមភាគ​តិច​​ចំនួន​ ១៧ក្រុម​ផ្សេងៗ​​គ្នា​ ហើយភាគ
ច្រើន​រស់​នៅ​ភាគឥសាន​ប្រទេស។​ ជនជាតិ​ទាំងនេះ​គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​តំបន់
​ដ៏​ធំ​​ហួស​​ពីព្រំដែន​ប្រទេស​ កម្ពុជា ហើយ​ស្ថិត​នៅ​​ក្នុង​អំបូរ​ភាសា​ពីរ​ខុសៗ​គ្នា
គឺ​ក្រុមនិយាយ​តាម​អំបូ​រ​អូស្រ្តូណេស៊ី​ មានដូចជា​ជនជាតិ​ចារ៉ាយ​និង​​ក្រុម​
និយាយ​តាម​អំបូ​រ​ខ្មែរ​-មន មានដូចជា​ជនជាតិ​ព្រៅ គ្រឹង ទំពូន​ ព្នង​ ស្ទៀង​
កួយ​​​​ និង​ព័រ។​

លោកស្រី​ទួន​ សាអ៊ីម​ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួង​អប់​រំ​កម្ពុជា​បានប្រាប់​វីអូអេ​សម្លេង
​សហរដ្ឋ​អាមេរិកថា​កម្ពុជាបានយក​ចិត្តទុកដាក់​​អភិរក្សភាសារបស់​ក្រុមជន
ជាតិ​ទាំង​នោះ ដោយមាន​ការ​ផ្តល់​នូវ​មធ្យោបាយ​ជាច្រើន។

“យើងមានគោលនយោបាយជាតិសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិភាគតិច។ អញ្ចឹង
ក្នុង​គោល​នយោបាយ​ជាតិ​​សម្រាប់​​អភិវឌ្ឍន៍​​ជនជាតិ​​ភាគតិច​​ហ្នឹង​ គឹ​យើង​
មាន​គោលនយោបាយ​និយាយច្បាស់ណាស់​តាំងពីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យសិក្សាឱ្យ
មានតាំងពីវិទ្យុក្នុងការផ្សព្វផ្សាយភាសារបស់គាត់។និយាយជាភាសា​របស់​
គាត់​ទៅកាន់​គ្នាគាត់​ទៀត​។​ នៅក្នុងគោល​នយោបាយ យើងបើក​ទូលាយ​
ណាស់។”

យន់​ ម៉ានេ ជនជាតិខ្មែរលើ​មានដើមកំណើត​ជាជនជាតិ​ព្នង​និងកំពុង​បម្រើ
ការ​ជា​បុគ្គលិក​ អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​នៅ​​ទីក្រុង​ភ្នំពេញតែងតែខំប្រឹង
និយាយភាសារបស់ ​ក្រុម​ជនជាតិនាង​ជាមួយ​សមាជិក​ក្រុម​​គ្រួសារ​​ ពេល​
ដែលទៅ​លេង​ស្រុកកំណើត​នៅ​ខេត្តមណ្ឌល​គីរី​ម្តងៗ​ដោយ​ខ្លាច​ថ្ងៃ​ណា​មួយ​
ភាសា​នេះ​អាច​​នឹង​​ត្រូវ​​បាត់បង់។​

“ការភ័យព្រួយបារម្ភរឿងបាត់បង់ហ្នឹង ​មិនមែនតែខ្ញុំម្នាក់​ឯង​ទេ​ សូម្បីតែបង
ប្អូន​ជាជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​មួយចំនួន​ធំ​ ហើយនិង​យុវជន​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ
តិច​​ដែល​រស់​នៅក្នុង​ក្រុង​ភ្នំពេញនេះ​ ក៏ពួក​គាត់​មាន​ការព្រួយ​បារម្ភ​ដែរ​ អញ្ចឹង
​ហើយ​បាន​ជា​នៅក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញនេះ​ ក្រុម​និស្សិត​ដែល​ជា​យុវជន​ជនជាតិ
​ដើម​​ភាគតិច​​បាន​​រួម​គ្នា សាម​គ្គី​គ្នា ​ហើយ​បង្កើត​ជាសមាគម​មួយ​​ដែល​​យើង
​ហៅ​ថា​​ សមាគម​​និស្សិត​យុវជន​​ជនជាតិ​​ ដើម​​ភាគ​តិច​ ក្នុង​​គោល​បំណង​ទី
មួយ​ដើម្បី​ឱ្យ​ស្គាល់គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅមក ហើយ​ទី​ពីរ​​ចេះ​សាមគ្គី​​គ្នា​ ទីបី​ចូលរួម​​
អភិវឌ្ឍនិងអភិរក្សនូវប្រពៃណី​ ទំនៀម​ទម្លាប់​ដែលខ្លួនមាន”។

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ​២០០៣​មក ​ក្រសួង​អប់រំកម្ពុជាបានបង្កើត​សំណេរមួយសម្រាប់​
កត់ត្រាតាម​សូរសំនៀងភាសាជនជាតិដើម​ចំនួន​ប្រាំ ដោយយកអក្ខរក្រម​
របស់​ខ្មែរ​មកប្រើ​។​ ភាសា​ជនជាតិ​ទាំង​ប្រាំមាន​​ ទំពូន​ គ្រឹង ព្រៅ កាវ៉ែត និង​
ព្នង​។​ លោក​ស្រី​ទួន​ សាអ៊ីម​ បញ្ជាក់ថា​ ការបង្កើត​នូវ​អក្សរ​សរសេរ​នេះ​ អាច
ជួយ​រក្សា​បាន​​នូវ​ប្រវត្តិសាស្រ្តនិងវប្បធម៌របស់​ជន​ជាតិ​ភាគតិច ​ ហើយ​វា
អាចជាស្ពាន​សម្រាប់​ជួយ​ពួកគេ​អាច​ចូល​សិក្សា​​ភាសា​ជាតិ​ខ្មែរ​​ផង​ដែរ​។

“ជនជាតិ​ទាំង​នោះគាត់អត់មាន​សំណេរទេ​ គាត់​មានតែសូរ​ពាក្យ​ ហើយ​
ដូច្នេះចង់​កត់ត្រា​រឿងរ៉ាវ​ផ្សេងៗ​ទាល់​តែ​យើង​ឱ្យ​គាត់មានសំណេរ​ មាន
ប្រព័ន្ធសំណេរ​។​ ហើយ​អក្ខរក្រមរបស់​យើង​យកខ្ចីពីអក្សរ​ខ្មែរ​ទៅបង្កើត
ជាប្រព័ន្ធសំណេរ​ឱ្យ​ពួកគាត់​។”

ក្រុមអ្នកឯកទេស​ខាងភាសាសាស្រ្តបាន​ផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា​ការ​រៀបចំ
ចងក្រងទុក​នូវ​ភាសា​ដែលនឹង​ត្រូវបាត់បង់​រួមមាន​​​ការថតសម្លេងទុក និង
ការវិភាគទិន្នន័យ​ដែលបាន​មក​ជា​ការសំខាន់​ ហើយ​ដើម្បី​ឱ្យភាសានោះ
នៅរស់រានមានជីវិតបានគឺត្រូវឱ្យមានការប្រើប្រាស់ ការហាត់ហ្វឹនហ្វឺន​និង
ការបង្រៀន​ដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ៕
free programes

Read more!

Thursday 16 July 2009

ប្រាសាទព្រះវិហ៊ារ ៖ ខ្សែព្រំដែន ត្រូវបានតុលាការអន្ដរជាតិ នាក្រុងឡាហេ គូសទុករួចស្រេចមកហើយ (ពីឆ្នាំ១៩៦២)

នៅចុងខែមិថុនា ២០០៧នេះ ដោយសារប្រទេសថៃឡង់ បានប្ដឹងដាក់លក្ខខ័ណ្ឌ អង្គការ “យូនេស្កូ” (UNESCO) បាន សំរេច “ព្យួរទុក” នូវសេចក្ដីស្នើរនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលសុំឲគេថែររក្សាប្រាសាទខ្មែរព្រះវិហ៊ារ ជា រមណីយដ្ឋានមួយ ក្នុងចង្កោមបេតិកភ័ណនៃពិភពលោក ហើយអង្គការ “យូនេស្កូ”បានប្រាប់ ឲប្រទេស ទាំងពីរ “ធ្វើការដោះស្រាយបញ្ហាខ្សែ-បន្ទាត់ព្រំដែន នៅទីនោះ ឲឆាប់រហ័ស”ផង ។

នៅថ្ងៃទី២៩ មិថុនា ២០០៧ អង្គការសារពត៌មាននានា នៅទីក្រុងបឹងកក បានលើកពីការប្រកាស នៃក្រសួង ការបរ-ទេសថៃ ដែលបញ្ជាក់ថា “ក្នុងគោលការណ៍ ប្រទេសថៃឡង់យល់ស្របទាំងស្រុង ឲគេចាត់ទុក ប្រាសាទព្រះវិហ៊ារ ជារមណីយ-ដ្ឋានមួយ នៃបេតិកភ័ណ នៃពិភពលោក របស់ “យូនេស្កូ” តែនៅក្នុង លក្ខខ័ណ្ឌ ថា ទំនាស់ក្នុងបញ្ហាអភិបាលរួមគ្នា នៃ រមណីយដ្ឋាន និងបញ្ហាកំណត់បង្គោលព្រំដែន នៅទីនេះ ត្រូវបានដោះស្រាយ ជាបឋមសឹន” ។ គ្រាន់តែថាអញ្ចឹងភ្លាម រដ្ឋការ ថៃក៏បញ្ជូន ក្រុមទាហ៊ាន “ឯកសណ្ឋានខ្មៅ” មកបីទច្រកចូល ពីខាងថៃឡង់ មកប្រាសាទនោះភ្លាម ធ្វើឲមានភាព ជ្រួលច្របល់ និងការ ខឹងសំបារ នៅខាងខ្មែរវិញដែរ ។
ការប្រព្រឹត្ដដោយកម្លាំងទ័ពថៃ មិនមែនកើតមាន នៅតែពេលនេះ នៅមុខប្រាសាទព្រះវិហ៊ារនេះទេ ។ កាលពី ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៥ ក្រុមទាហ៊ានថៃ “ឯកសណ្ឋានខ្មៅ” ក្រុមទាហ៊ាន “ឯកសណ្ឋានខ្មៅ” បានធ្វើយ៉ាង នេះដែរ ហើយ ហើយ លោកថាមារ៉ាក់ អ៊ីសារ៉ាងគូរ កាលនោះជារដ្ឋមន្ដ្រីការញរប្រទេសថៃ បានថ្លែងថា “កងយោធាថៃ បានតាំងទី នៅមុខ ប្រាសាទ ព្រះវិហ៊ារ ដើម្បីកុំឲមានការឆ្លងកាត់ទីដី ដែលកំពុងមានវិវាទ រហូតទាល់តែ ប្រទេសទាំងពីរ បានសំរេចការងារ នៃ ការកំណត់ព្រំដែន នៅត្រង់កន្លែងនោះ” ។
រីឯលោកឯកអគ្គរាជទូតនៃថៃឡង់ ប្រចាំកម្ពុជា កាលនោះ ក៏បានខំបញ្ជាក់ថា “ប្រទេសថៃឡង់នៅ តែគោរពសាលក្រម នៃតុលាការអន្ដរជាតិ (នាក្រុងឡាហេ) ដែលបានសំរេចពីឆ្នាំ១៩៦២ ថា់ប្រាសាទ ព្រះវិហ៊ារ ជាកម្មសិទ្ធ របស់ប្រទេសកម្ពុជា ។ ប៉ុន្ដែសាលក្រមនោះ បាននិយាយតែអំពីប្រាសាទប៉ុណ្ណោះ ហើយមិនបាន បញ្ជាក់ អំពីគំនូសព្រំដែន (នៅកន្លែងនោះ) ទេ... ទើបយើងមានបញ្ហាព្រំដែនហ្នឹង មកទល់ថ្ងៃនេះ” ។ នៅថ្ងៃទី៦ កក្កដា ២០០៧នេះ លោកវិរាផាន់ វ៉ាចារាធិត ជាឯកអគ្គរាជទូតនៃថៃឡង់ ប្រចាំកម្ពុជា ដោយចង់ទម្លាក់ ការ ទទួលខុសត្រូវ ក្នុងរឿងថ្មីៗនេះ ទៅលើរដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន បាននិយាយថា “ប្រទេសកម្ពុជា បានដឹងច្បាស់ ជាមុនហើយ ថា “យូនេស្កូ”នឹងសំរេចព្យួរទុក នូវសំណើររបស់ខ្លួន នោះ... ព្រោះតែរឿង ខ្សែព្រំដែន មិនទាន់ ច្បាស់លាស់” ។
ការប្រាកដមួយ គឺនៅខែឧសភា ២០០៥ រដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន បានសន្យាថានឹង “ដោះស្រាយបញ្ហា គំនូសព្រំដែន ត្រង់ កន្លែងប្រាសាទព្រះវិហ៊ារនេះ ឲបានស្រេចបាច់ ក្នុងពេលឆាប់ខាងមុខ” ។ តែនៅថ្ងៃនេះ (២ឆ្នាំបន្ទាប់មក) លោក ខៀវ កញ្ញារិត ជារដ្ឋមន្ដ្រី-អ្នកនាំពាក្យនៃរដ្ឋាភិបាលហ៊ុន សែន បែរជានិយាយ ស្រពីច ស្រពឹលថា “វានៅមានការគិតគូរ នៅឡើយ អំពីរឿងបច្ចេកទេសតូចតាចខ្លះ នៃសំណង់ថ្មីៗនៅទីនោះ ដូចជា អាគារទីលំនៅ ប៉មស្ថានីយវិទ្យុ បន្លាយទឹក ។ល។” ចំណែកឯ លោករដ្ឋមន្ដ្រី វ៉ា គិម ហុង ទទួលបន្ទុក កិច្ចការ ព្រំដែន ក៏រិតតែច្របូកច្របល់សាច់រឿង ជាងលោករដ្ឋមន្ដ្រីមួយនោះទៀត ដោយបន្លឺថា “យើងមិនឃើញមាន បញ្ហាអ្វីធំដុំ ដល់នរណាម្នាក់ទេ ។ បើអាជ្ញាធរនៅទីនេះក្ដី អាជ្ញាធរខែត្រព្រះវិហ៊ារក្ដី ឬ ប្រជាពលរដ្ឋយើងក្ដី ពើបប្រទះនិងបញ្ហាអ្វីមួយ នោះគេលើកមកប្រាប់យើងមក យើងនឹងដោះស្រាយបញ្ហានោះ ជាមួយគ្នា”។
បញ្ហាដែលអង្គការ “យូនេស្កូ” បានលើកឡើង គឺការដោះស្រាយឲច្បាស់លាស់ នូវរឿងដែលគេហៅថា “តំបន់ ស” នៅ ជាប់និង ប្រាសាទព្រះវិហ៊ារនោះ ដែលលោកហ៊ុន សែន បានទទួលស្គាល់ទទេៗ ជាច្រើន ឆ្នាំ មកហើយ - ដោយធ្វើ ឲ ថៃ សប្បាយ ចិត្ដណាស់ – ទោះបីវាផ្ទុយនិងសន្ធិសញ្ញាជាប្រវត្ដិសាស្ដ្រ រវាងកម្ពុជា និងថៃឡង់ តាំងពីឆ្នាំ១៩០៧មក និងផ្ទុយពី សេចក្ដីសំរេច ឥតកែរប្រែវិញបាន នៃ តុលាការអន្ដរជាតិ នាក្រុង ឡាហេ ពីឆ្នាំ១៩៦២ ស្ដីអំពីប្រាសាទព្រះវិហ៊ារនេះក្ដី ។ ការពិតប្រាកដ គឺ នៅក្នុងសាលក្រម នៃ តុលាការអន្ដរជាតិនេះ ចុះថ្ងៃទី១៥ មិថុនា ១៩៦២ ក្រុមចៅក្រមបានធ្វើការវិភាគ យ៉ាងលំអឹត ហើយ សំរេចគូសកំណត់ព្រំដែន រវាងប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសសៀម (ថៃឡង់) ជាស្រេច មុននិង សំរេចថា ប្រទេស កម្ពុជា ត្រូវមាន “អធិបតេយភាព” លើប្រាសាទព្រះវិហ៊ារនេះ (សូមអានសេចក្ដី នៃសាលក្រម និង រូបគំនូស នៃ ផែនទីព្រំដែន របស់តុលាការ ខាងក្រោមនេះ) ។ ដូចនេះ វាមិនដែលមាន “តំបន់ ស”អ្វី នៅកន្លែងនោះទេ ហើយកម្ពុជា ក៏គ្មានត្រូវ “ចរចា”អ្វីជាថ្មីទៀត អំពី ការកំណត់ព្រំដែន នៅមុខប្រាសាទព្រះវិហ៊ារនោះឡើយ ។ គេគ្រាន់តែយោងតាមផែនទី របស់តុលាការអន្ដរជាតិនោះ និងធ្វើ ការបោះបង្គោលព្រំដែនទៅ ជាការស្រេច ទៅហើយ ហើយកិច្ចការហ្នឺង ក៏មិនស៊ី ពេល វេលា អស់ច្រើនសប្ដាហ៍ទេ ។
បុន្ដែ យើងសូមរំលឺកថា រឿង “តំបន់ ស”នានា លើទឹកដីខ្មែរ ជាការបង្កើតឡើង ដោយលោកហ៊ុន សែន និង បក្សប្រជាជន បដិវត្ដិកម្ពុជា (ហៅសព្វថ្ងៃថា បក្សប្រជាជនកម្ពុជា) បន្ទាប់ពីគេចុះហត្ថលេខា ជាមួយ ក្រុង ហាណូយ ក្នុង ទសវត្ស ១៩៨០ លើ សន្ធិសញ្ញានិងកិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់ជាច្រើន ដើម្បីកំណត់ព្រំដែនកម្ពុជា ជាថ្មី ។ សន្ធិសញ្ញា និង កិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់ ទាំងនេះ ដែលគេបានអនុវត្ដិដោយលួចលាក់ ជានិច្ចជា កាលនោះ បានទាត់ចោល ឬបំបាត់កម្លាំងខ្លះ នៃសន្ធិសញ្ញាអន្ដរជាតិ ពី ពេលមុនៗ ដែលបានការពារ យ៉ាង ច្បាស់លាស់ នូវបូរណភាពទឹកដី នៃប្រទេសកម្ពុជា ។ ជាឧទាហរណ៍ កិច្ចព្រមព្រៀង ចុះថ្ងៃ៧ កក្កដា ១៩៨២ រវាង “សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា” និងវៀតណាម ដែលក្នុងនោះ លោកហ៊ុន សែន និងបក្សប្រជាជន បដិវត្ដិកម្ពុជា បានកាត់កោះត្រល់និងក្រុមកោះក្រចកសេះរបស់ខ្មែរ ឲទៅយួន ហើយបង្កើតតំបន់មួយ ហៅថា “តំបន់ទឹក ប្រវត្ដិសាស្ដ្រ” (គីជា “តំបន់ ស”មួយ លើសមុទ្រ) វាបានកែប្រែ ព្រំប្រទល់ដែន សមុទ្រ ពីមុន រវាងកម្ពុជានិងវៀតណាម ហើយ ជាបន្ទាប់មក ក៏វាបាន កែប្រែ ព្រំប្រទល់ ដែនសមុទ្រ ពីមុន រវាងកម្ពុជា និង ថៃឡង់ និងបង្កើត “តំបន់ ស”ខ្មែរ-ថៃ នៅទីផ្សេងៗ ទៀតដែរ ។ ជាការធម្មតាទេ រាល់“តំបន់ ស”ទាំងនេះ ទាំងនៅ លើដីគោក ទាំងនៅលើទឹកសមុទ្រ វាបានក្លាយជាតំបន់ នៃការ ឈ្លោះគ្នា នៃការប្រើច្បាប់ព្រៃ និង នៃអស្ថិរភាព ជានិរន្ដ ។ រីឯ អ្នករងគ្រោះមុនគេ គឺប្រជាជនខ្មែរ ដែលមិនអាចការពារ ខ្លួន ហើយគ្មាន នរណាមកការពារ ក្រៅពីសំដីធានាត្រឡប់ត្រឡឹន និងគ្មានទទួលការខុសត្រូវអ្វីទាំងអស់ នៃរដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន ។ (១)
ការកត់ចំណាំនៃអង្គការ “យូនេស្កូ” អំពីភាពមិនច្បាស់លាស់ នៃព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃឡង់ នៅមុខប្រាសាទ ព្រះវិហ៊ារនេះ ដោយយោងតាមបណ្ដឹងដាក់លក្ខខ័ណ្ឌ របស់ថៃឡង់ និងដោយបំភ្លេចសូន្យឈឺង អំពីសាលក្រម ចុះថ្ងៃទី១៥ មិថុនា ១៩៦២ នៃតុលាការ អន្ដរជាតិ នាក្រុងឡាហេ គឺជាកំណត់ច្បាប់បឋមមួយ ប្រកបដោយ គ្រោះថ្នាក់ ធ្ងន់ធ្ងរ ចំពោះច្បាប់អន្ដរជាតិទាំង អស់ ដែលការពារបូរណភាពទឹកដី នៃប្រទេសកម្ពុជា ៖ គឺថា”យូនេស្កូ” ដែលជាស្ថាប័នមួយ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បាន ព្រមទទួលស្គាល់ នូវវត្ដមាននៃ“តំបន់ ស” រវាងកម្ពុជា និងថៃឡង់ នៅត្រង់កន្លែងហ្នឹងហើយ ។ ដូចនេះ ក្នុងអនាគតកាល តើ រឿង“តំបន់ ស” នៅកន្លែង នានា ឯទៀត ដែលលោកហ៊ុន សែន និងបក្សរបស់គាត់ បានទទួលស្គាល់ ជាមួយប្រទេសជិតខាងដែរ នោះ វានឹង ផ្ដល់ គ្រោះថ្នាក់យ៉ាងណាថែមទៀត ដល់កម្ពុជា ? បើគេនាំគ្នាដើរចូលផ្លូវហ្នឺង ស្រុកខ្មែរទាំងមូល នឺង ក្លាយជា “តំបន់ ស” រវាងវៀតណាមនិងថៃឡង់ ដូចកាលពី២០០ឆ្នាំមុន ក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខមិនខាន - ដោយ ឧបមាថា វាមិនបានក្លាយ រួច ស្រេចទៅហើយ ។
--------------------
(១)- ក្នុងឧកាសសន្និសិទ នាក្រុងហ្សឺណែវ ឆ្នាំ១៩៥៤ ប្រទេសបារាំងបានគូស ហើយប្រគល់ឲសន្និសិទ នូវផែនទី នៃ ប្រទេសកម្ពុជា ខ្នាត១/១០០ ០០០ ។សន្និសិទបានប្រគល់ផែនទីនេះ (ដោយបង្រួមខ្នាត ដើម្បីសំរួល ការប្រើប្រាស់) ឲគណកម្មការអន្ដរជាតិ នៃកិច្ចត្រួតពិនិត្យ ដែលមានប្រទេសឥណ្ឌា ជាប្រធាន និងដឹកនាំ ដោយ លោក បិនដ្រា ។
ដោយឡែក ពីឆ្នាំ១៩៦៨ដល់ឆ្នាំ១៩៧១ បារាំងបានផ្ដល់ជំនួយឲកម្ពុជា ក្នុងការលើកផែន ទី ភូគព្ភ-សាស្ដ្រមួយ ខ្នាត ១/២០០ ០០០ ដោយមានការចូលរួមការងារ នៃអ្នកភូគព្ភសាស្ដ្រ និងវិស្វករបារាំង ចំនួន៨នាក់ និងវិស្វករ និងអ្នកបច្ចេកទេសខ្មែរ ចំនួន២០នាក់ផង ក្រោមការណែនាំនៃលោក ស៊ាន ប៉េងសែ ។
នៅពេលផ្សេងៗខាងលើនេះ គេគ្មានទុក “តំបន់ ស” នៅកន្លែងណាមួយ នៃព្រំដែនរបស់កម្ពុជាទេ ។

ក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទឹ៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៧
គណកម្មាធិការព្រំដែនកម្ពុជា ប្រចាំប្រទេសបារាំង
និងនៅលើពិភពលោក
ឌី-ការ៉េត
អនុប្រធាន
free programes

Read more!

Friday 10 July 2009

Phật giáo tại Campuchia

Người ta cho rằng Phật giáo du nhập vào Campuchia trong thế kỉ thứ 3 sau CN, theo văn hệ Phạn ngữ, trường phái Thuyết nhất thiết hữu bộ và đạt được đỉnh cao khoảng thế kỉ thứ 5, thứ 6. Năm 791 người ta tìm thấy gần đền Đế Thiên Đế Thích (Angkor Wat) một văn bản chứng tỏ rằng Đại thừa đã có mặt nơi đây song song với việc thờ thần Thấp-bà (sa. śiva).

Sự hỗn hợp này có lẽ bắt nguồn từ việc thờ cúng Bồ Tát Quán Thế Âm, mà Thấp-bà được xem là một hóa thân. Mọi nhà vua của Campuchia cũng đều được xem là hóa thân của Quán Thế Âm. Sau một thời gian thì yếu tố thần Thấp-bà hầu như bị mất đi, nhưng đến thế kỉ thứ 13, người ta lại tôn thờ thần Thấp-bà và tăng già Phật giáo bị bức hại. Theo các Cao tăng Trung Quốc thì trong thời gian này, Thượng tọa bộ được phát triển trong lúc Đại thừa bị lu mờ. Một số văn bản bằng văn hệ Pali ghi năm 1309 chứng minh rằng Thượng tọa bộ được hoàng gia công nhận và kể từ đó là giáo phái chính thống của Campuchia. Mãi đến cuối thế kỉ thứ 19, Phật giáo truyền từ Thái Lan mới bắt đầu có ảnh hưởng.
free programes

Read more!

Phật giáo tại Miến Điện (Myanma)

Truyền thuyết cho rằng Miến Điện (Myanma) đã tiếp cận với đạo Phật trong thời A-dục vương (zh. 阿育王, sa. aśoka, pi. asoka, thế kỉ thứ 3 trước CN). Theo một thuyết khác, đạo Phật đã đến Miến Điện trong thời đức Phật còn tại thế, do hai thương nhân từ Ấn Độ mang tới. Những vị này mang theo cả tóc Phật, ngày nay được giữ trong đền Shwe-Dagon tại Rangun (Yangon).

Kể từ thế kỉ thứ 5, Phật giáo phát triển rực rỡ với sự có mặt của Thượng tọa bộ và Thuyết Nhất thiết hữu bộ (sa. sarvāstivāda). Kể từ thế kỉ thứ 7, hai phái Tiểu thừa và Đại thừa song hành tại Miến Điện, sau đó Mật tông cũng bắt đầu có ảnh hưởng. Thế kỉ thứ 11, nhà vua A-na-ra-tha tuyên bố chỉ chấp nhận Thượng tọa bộ và từ đó, Đại thừa biến mất tại đây. Tại Miến Điện, Pagan ở miền bắc trở thành trung tâm Phật giáo. Phật giáo Miến Điện liên hệ chặt chẽ với Phật giáo Tích Lan, nhất là với Đại Tự (pi. mahāvihāra). Thế kỉ thứ 15, vua Đạt-ma-tất-đề (pi. dhammaceti) lại xác định lần nữa rằng Phật giáo Miến Điện mang nặng quan điểm của Thượng tọa bộ. Sự có mặt của người Anh trong thế kỉ thứ 19 làm xáo trộn Phật giáo Miến Điện đáng kể. Mãi đến lúc giành lại độc lập năm 1947, Miến Điện mới trở lại cơ chế cũ. Năm 1956 tại Rangun có một cuộc kết tập kinh điển quan trọng. Ngày nay, 90% dân Miến Điện là Phật tử, đạo Phật được xem là quốc giáo.
free programes

Read more!

Phật giáo tại Tích Lan (Sri Lanka)

Người ta cho rằng Phật giáo đến Tích Lan (Sri Lanka) khoảng năm 250 trước Công nguyên, do Ma-hi-đà và Tăng-già-mật-đa (pi. saṅghamitta), hai người con của A-dục vương (sa. aśoka, pi. asoka), truyền từ Ấn Độ. Nhà vua Tích Lan hồi đó là Thiên Ái Đế Tu (pi. devānampiya tissa) trở thành Phật tử và thành lập Đại tự (pi. mahāvihāra) nổi tiếng,

nơi đó ông trồng một nhánh cây Bồ-đề có nguồn từ nơi Phật thành đạo, Bồ-đề đạo trường. Đại tự trở thành trung tâm của Thượng tọa bộ.

Theo thời gian, nhiều tông phái Phật giáo khác thành hình và gây nhiều tranh cãi, đến nỗi có khi nhà vua phải can thiệp. Đó là những tranh luận ban đầu của Tiểu thừa và mầm mống của Đại thừa, của cả Mật tông thời bấy giờ. Cuối cùng, Thượng tọa bộ thắng, trong đó Phật Âm (sa. buddhaghoṣa, pi. buddhaghosa) - một Luận sư xuất sắc của Thượng tọa bộ - đóng vai trò quyết định. Tác phẩm của Phật Âm ngày nay vẫn còn ảnh hưởng lên Phật giáo Tích Lan. Đến thế kỉ thứ 12, vua Ba-lạc-la Ma-bà-ha-y (pi. parakkambahu), họp hội nghị Phật giáo và ép tất cả các trường phái phải theo giáo lí của Thượng tọa bộ tại Đại tự.

Qua thế kỉ thứ 16, người Bồ Đào Nha vào Tích Lan và tìm cách du nhập đạo Thiên chúa. Đến thế kỉ thứ 17, người Hà Lan lại ủng hộ việc khôi phục đạo Phật tại Tích Lan. Ngoài ra, Miến Điện và Thái Lan cũng có ảnh hưởng đáng kể lên nền đạo Phật tại đây. Kể từ khi Tích Lan giành lại độc lập năm 1948, đạo Phật luôn luôn đóng một vai trò quan trọng trong việc tín ngưỡng và nền văn hóa của xứ này.
free programes

Read more!

Phật giáo tại Thái Lan

Người ta biết rất ít việc đạo Phật được truyền bá đến Thái Lan. Kết quả khảo cổ cho thấy Phật giáo đến Thái Lan khoảng thế kỉ thứ 6 từ Miến Điện. Ban đầu giáo lí Tiểu thừa có ảnh hưởng rộng rãi. Khoảng giữa thế kỉ thứ 8 và 13, Đại thừa được truyền bá rộng hơn. Giữa thế kỉ thứ 11 và 14, ảnh hưởng của Ấn Độ giáo bắt đầu phát triển.

Trong thế kỉ 13, hoàng gia Thái Lan chính thức công nhận Thượng tọa bộ và mối liên hệ với Tích Lan trong thời kì này càng làm cho bộ này phát triển thêm rộng rãi. Năm 1782, nhà vua triệu tập một đại hội nhằm kiểm điểm lại Tam tạng kinh điển. Trong thế kỉ thứ 19, nhà vua Ma-ha Mông-cút (mongkut) lên ngôi, bản thân ông cũng đã là một tăng sĩ, ông là người đặt nền tảng cho nền Phật giáo cận đại. Ông thành lập Pháp tông (dhammayut), cơ sở dựa vào Luật tạng và ngày nay có nhiều tín đồ nhất tại Thái Lan. Vua Chulalangkorn - trị vì từ 1868 đến 1910 - cho xuất bản các tạng kinh quan trọng của đạo Phật, có thể gọi là đầy đủ nhất từ xưa đến nay. Ngày nay, 95% dân số Thái Lan theo đạo Phật.
free programes

Read more!

Phật giáo tại Indonesia

Người ta cho rằng Phật giáo du nhập đến Indonesia khoảng thế kỉ thứ 3 sau Công nguyên. Cao tăng Pháp Hiển, vị tăng Trung Quốc đầu tiên đến Ấn Độ, cũng là người đến Nam Dương năm 418. Cuối thế kỉ thứ 5 thì Phật giáo bắt đầu phát triển tại Nam Dương, đến thế kỉ thứ 7 thì Sumatra và Java trở thành hai trung tâm Phật giáo quan trọng.

Tại đây, giáo lí Đại thừa được truyền bá rộng rãi, có một số tư tưởng Tiểu thừa, có lẽ của Thuyết nhất thiết hữu bộ, được thừa nhận. Dưới thời vua Shai-len-dra, Phật giáo phát triển rực rỡ, đó là thời kì xây dựng tháp tại Borobudur, là Phật tích lớn nhất còn lưu tới ngày nay. Khoảng cuối thế kỉ thứ 8, Mật tông bắt đầu thịnh hành. Đại thừa và Mật tông tồn tại mãi đến thế kỉ thứ 15, trong suốt thời gian này, Phật giáo Nam Dương liên hệ nhiều với Ấn Độ và với viện Na-lan-đà (sa. nālandā). Với sự xâm nhập của Hồi giáo, Phật giáo bắt đầu tàn lụi tại Nam Dương, kể từ thế kỉ thứ 15. Ngày nay chỉ còn một số nhỏ tín đồ, nhất là trong giới Hoa kiều.
free programes

Read more!

Phật giáo tại Hàn Quốc

Trong thế kỉ thứ 4 sau CN và phát triển rực rỡ nhất là giữa thế kỉ thứ 6 và thứ 9. Trong thời kì này, các trường phái quan trọng của Trung Quốc đều được thành lập tại Hàn Quốc như Thiền tông, Hoa Nghiêm tông, Mật tông (Chân ngôn tông). Bộ kinh Bát-nhã ba-la-mật-đa (sa. prajñāpāramitā-sūtra) cũng được truyền bá rộng rãi rất sớm tại Hàn Quốc.

Người ta cũng tìm thấy nhiều tác phẩm văn hóa mang đặc tính Phật giáo tại đây. Suốt thời nhà Lí (yi, 1392-1910), nền văn hóa Khổng giáo trở thành quốc đạo và tăng ni Phật giáo bị ép buộc phải vào núi tu hành. Sau năm 1945, Phật giáo được phục hưng và phát sinh một phong trào mới gọi là Viên Phật giáo (en. won-buddhism). Ngày nay, tại Hàn Quốc người ta ít phân biệt các tông phái đạo Phật và thực hành song song với nhau thiền quán, niệm Phật A-di-đà và tụng kinh. Phép niệm thần chú cũng được truyền bá rộng rãi, vốn có nguồn gốc từ Mật tông của thời trung cổ. Trong giới trí thức, Thiền tông được nhiều người theo trong lúc giới dân giã lấy niệm danh hiệu các đức Phật làm chủ yếu. Trộn lẫn với đạo Phật là hình thức thờ đa thần như thần núi, linh vật, thần tinh tú.
free programes

Read more!

Phật giáo

Phật giáo (zh. 佛教, sa. buddhaśāsana, pi. buddhasāsana, bo. sangs rgyas bstan pa སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་), hay giáo lý của Phật-đà (śāsana), là một trong những tôn giáo lớn trên thế giới (các tôn giáo lớn khác là Do Thái giáo, Ki-tô giáo và Hồi giáo, và Ấn Độ giáo). Phật giáo được một nhân vật lịch sử là Tất-đạt-đa Cồ-đàm (zh. 悉達多瞿曇, sa. siddhārtha gautama, pi. siddhattha gotama)

sáng lập khoảng thế kỉ thứ 5 trước Công nguyên, và Phật-đà hay Bụt-đà (sa., pi. buddha), có nghĩa là "người tỉnh thức", là danh hiệu Tất-đạt-đa Cồ-đàm có được sau khi tỉnh thức, giác ngộ được Pháp (zh. 法, sa. dharma, pi. dhamma), nguyên lí của vạn vật.
Phật là người đầu tiên giảng Tứ diệu đế, là giáo pháp trung tâm của đạo Phật, và cũng là điều mà Phật đã chứng ngộ lúc đạt đạo. Bốn chân lí này chính là câu trả lời cho câu hỏi của thời đại đó, là: Tại sao con người cứ bị trói buộc trong luân hồi (zh. 輪回, sa., pi. saṃsāra) và liệu con người có cơ hội thoát khỏi nó hay không.

Tứ diệu đế là:

1. Khổ đế (zh. 苦諦, sa. duḥkhāryasatya, bo. sdug bsngal bden pa སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་), chân lí về sự Khổ: Chân lí thứ nhất cho rằng mọi dạng tồn tại đều mang tính chất khổ não, không trọn vẹn. Sinh, lão bệnh, tử, xa lìa điều mình ưa thích, không đạt sở nguyện, đều là khổ. Sâu xa hơn, bản chất của năm nhóm thân tâm, Ngũ uẩn (zh. 五蘊, sa. pañcaskandha, pi. pañcakhandha), là các điều kiện tạo nên cái ta, đều là khổ.
2. Tập đế (zh. 集諦, sa. samudayāryasatya, bo. kun `byung bden pa ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་), chân lí về sự phát sinh của khổ: Nguyên nhân của khổ là sự ham muốn, Ái (愛, sa. tṛṣṇā, pi. taṇhā), tìm sự thoả mãn dục vọng, thoả mãn được trở thành, thoả mãn được hoại diệt. Các loại ham muốn này là gốc của Luân hồi (zh. 輪迴; sa., pi. saṃsāra).
3. Diệt đế (zh. 滅諦, sa. duḥkhanirodhāryasatya, bo. `gog pa`i bden pa འགོག་པའི་བདེན་པ་), chân lí về diệt khổ: Một khi gốc của mọi tham ái được tận diệt thì sự khổ cũng được tận diệt.
4. Đạo đế (zh. 道諦, sa. duḥkhanirodhagāminī pratipad, mārgāryasatya, bo. lam gyi bden pa ལམ་གྱི་བདེན་པ་), chân lí về con đường dẫn đến diệt khổ: Phương pháp để đạt sự diệt khổ là con đường diệt khổ tám nhánh, Bát chính đạo. Không thấu hiểu Tứ diệu đế được gọi là Vô minh (zh. 無明, sa. avidyā, pi. avijjā).

Phật xác nhận ba đặc tướng của cuộc đời là vô thường (zh. 無常, sa. anitya, pi. anicca), vô ngã (zh. 無我, sa. anātman, pi. anattā) và vì vậy mà con người phải chịu khổ (zh. 苦, sa. duḥkha, pi. dukkha). Nhận thức ba dấu ấn (zh. 三相, sa. trilakṣaṇa, pi. tilakkhaṇa) đặc trưng của sự vật đồng nghĩa bước đầu đi vào đạo Phật.

Khổ được giải thích là xuất phát từ ái (zh. 愛, sa. tṛṣṇā, pi. taṇhā) và vô minh (zh. 無明, sa. avidyā, pi. avijjā), và một khi dứt được những nguyên nhân đó thì ta có thể thoát khỏi vòng sinh tử (hữu luân 有輪, sa. bhavacakra, pi. bhavacakka). Cơ chế làm cho chúng sinh còn vướng mãi trong vòng sinh tử được đạo Phật giải thích bằng thuyết Duyên khởi (zh. 緣起, sa. pratītyasamutpāda, pi. paṭiccasamuppāda). Chấm dứt luân hồi, vòng sinh tử đồng nghĩa với việc chứng ngộ Niết-bàn (zh. 涅槃, sa. nirvāṇa, pi. nibbāna). Theo Tứ diệu đế, con đường dẫn đến Niết-bàn là Bát chính đạo (zh. 八正道, sa. aṣṭāṅgikamārga, pi. aṭṭhāṅgikamagga).

Bát chính đạo bao gồm:

1. Chính kiến (zh. 正見, pi. sammā-diṭṭhi, sa. samyag-dṛṣṭi, bo. yang dag pa`i lta ba ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་): Gìn giữ một quan niệm xác đáng về Tứ diệu đế và giáo lí vô ngã.
2. Chính tư duy (zh. 正思唯, pi. sammā-saṅkappa, sa. samyak-saṃkalpa, bo. yang dag pa`i rtog pa ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་): Suy nghĩ hay có một mục đích đúng đắn, suy xét về ý nghĩa của bốn chân lí một cách không sai lầm.
3. Chính ngữ (zh. 正語, pi. sammā-vācā, sa. samyag-vāk, bo. yang dag pa`i ngag ཡང་དག་པའི་ངག་): Không nói dối hay không nói phù phiếm.
4. Chính nghiệp (zh. 正業, pi. sammā-kammanta, sa. samyak-karmānta, bo. yang dag pa`i las kyi mtha` ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་): Tránh phạm giới luật.
5. Chính mệnh (zh. 正命, pi. sammā-ājīva, sa. samyag-ājīva, bo. yang dag pa`i `tsho ba ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་): Tránh các nghề nghiệp liên quan đến sát sinh (giết hại sinh vật) như đồ tể, thợ săn, buôn vũ khí, buôn thuốc phiện.
6. Chính tinh tiến (zh. 正精進, pi. sammā-vāyāma, sa. samyag-vyāyāma, bo. yang dag pa`i rtsal ba ཡང་དག་པའི་རྩལ་བ་): Phát triển nghiệp tốt, diệt trừ nghiệp xấu.
7. Chính niệm (zh. 正念, pi. sammā-sati, sa. samyag-smṛti, bo. yang dag pa`i dran pa ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་): Tỉnh giác trên ba phương diện Thân, Khẩu, Ý;
8. Chính định (zh. 正定, pi. sammā-samādhi, sa. samyak-samādhi, bo. yang dag pa`i ting nge `dzin ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་): Tập trung tâm ý đạt bốn định xuất thế gian (sa. arūpa-samādhi).

Con đường tám nhánh này có thể được phân thành ba loại, gọi là Tam học, tức là tu học Giới (zh. 戒, sa. śīla, pi. sīla), Định (定, sa. samādhi, dhyāna, pi. samādhi, jhāna) và Huệ (zh. 慧, sa. prajñā, pi. paññā). Những tư tưởng cơ bản của Phật-đà đều được nhắc lại trong các kinh sách, nhưng có khi chúng được luận giải nhiều cách khác nhau và vì vậy ngày nay có nhiều trường phái khác nhau, hình thành một hệ thống triết lí hết sức phức tạp.

Giáo pháp đạo Phật được tập hợp trong Tam tạng (zh. 三藏, sa. tripiṭaka, pi. tipiṭaka), bao gồm:

1. Kinh tạng (zh. 經藏, sa. sūtra-piṭaka, pi. sutta-piṭaka, bo. mdo sde`i sde snod མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་) bao gồm các bài giảng của chính đức Phật hoặc các đại đệ tử. Kinh tạng tiêu biểu văn hệ Pali được chia làm năm bộ: 1. Trường bộ kinh (pi. dīgha-nikāya), 2. Trung bộ kinh (pi. majjhima-nikāya), 3. Tương ưng bộ kinh (pi. saṃyutta-nikāya), 4. Tăng chi bộ kinh (pi. aṅguttara-nikāya) và 5. Tiểu bộ kinh (pi. khuddaka-nikāya).
2. Luật tạng (zh. 律藏; sa., pi. vinaya-piṭaka, bo. `dul ba`i sde snod འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་), chứa đựng lịch sử phát triển của Tăng-già (sa., pi. saṅgha) cũng như các giới luật của người xuất gia, được xem là tạng sách cổ nhất, ra đời chỉ vài mươi năm sau khi Phật nhập Niết-bàn.
3. Luận tạng (zh. 論藏, sa. abhidharma-piṭaka, pi. abhidhamma-piṭaka, bo. mngon pa`i sde snod མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་)—cũng được gọi là A-tì-đạt-ma—chứa đựng các quan niệm đạo Phật về triết học và tâm lí học. Luận tạng được hình thành tương đối trễ, có lẽ là sau khi các trường phái đạo Phật tách nhau mà vì vậy, nó không còn giữ tính chất thống nhất, mặc dù sự khác biệt giữa các trường phái không đáng kể.

Tăng-già (zh. 僧伽; s, pi. saṅgha) của đạo Phật gồm có Tỉ-khâu (zh. 比丘, sa. bhikṣu, pi. bhikkhu), Tỉ-khâu-ni (zh. 比丘尼, sa. bhikṣuṇī, pi. bhikkhunī) và giới Cư sĩ.
free programes

Read more!

Tuesday 7 July 2009

ប្រភព​នៃ​ជម្លោះ​ព្រំដែន​រវាង​កម្ពុជា​និង​ថៃ

ដោយ ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ 07/07/2009

ថ្ងៃ​ទី​១៥​កក្កដា​ឆ្នាំ​២០០៨ កងទ័ព​ថៃ​បាន​ចូល​កាន់កាប់​ទឹក​ដី​ខ្មែរ​ម្តុំ​តំបន់​ក្បែរ​ប្រាសាទ​ ព្រះវិហារ ហើយ​ក្រាញ​នៅ​ទី​នោះ​រហូត​មក​ទល់​សព្វថ្ងៃ។ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​បំផុស​ឡើង​នូវ​ជម្លោះ​ទឹកដី និង​ព្រំដែន​ដែល​មាន​ជា​យូរលង់​មក​ហើយ​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ។ ព្រឹត្តិការណ៍​ដ៏​ហ្មងសៅ​នេះ វា​កើត​ចេញ​ជា​ពិសេស​ពី​ខាង​ភាគី​ថៃ ដែល​នៅ​តែ​មិន​អស់​អាល័យ​នឹង​ទឹកដី​ខ្មែរ​នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង ដូចជា​បាត់ដំបង និង​សៀមរាប​ដែល​ខ្លួន​ធ្លាប់​បាន កាន់​កាប់​មុន​សម័យ​អាណានិគម​បារាំង។

បន្ទាត់​ព្រំដែន​បច្ចុប្បន្ន​ដែល​ខណ្ឌ​ចែក​កម្ពុជា និង​ថៃ​ជា​មរតក​ដែល​បន្សល់​ទុក​ពី​សម័យ​អាណានិគម​បារាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ ជម្លោះ​ដែនដី​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ដែល​បន្ត​មាន​មក​ទល់​សព្វ​ថ្ងៃ ជា​អធិករណ៍​យូរ​លង់​ដែល​បាន​ចាក់​ឫស តាំងពី​សម័យ​មុន​បារាំង​មក​កាន់​កាប់​កម្ពុជា​ទៅ​ទៀត។

ជន​ជាតិ​សៀម ដែល​ចុះ​មក​ពី​ប៉ែក​ខាង​ត្បូង​នៃ​ប្រទេស​ចិន បាន​មក​រស់​នៅ​លើ​ដែនដី នៃ​អាណាចក្រ​ខ្មែរ ម្តុំ​ប៉ែក​ខាង​ជើង​នៃ​ជួរ​ភ្នំ​ដងរែក​នៅ​ចុង​សតវត្សរ៍​ទី​៩។ បន្តិច​ម្តងៗ ពូជ​សាសន៍​នេះ ដែល​បាន​បង្កើត​រាជាណាចក្រ​មួយ​ឡើង ចូល​ប្លន់​អង្គរ​ម្តង​ជា​ពីរ​ដង វាយ​យក​ទឹកដី​ខ្មែរ ដោយ​លេប​យក​ទាំង​មូល​តែ​ម្តង​បណ្តា​ខេត្ត​ជាច្រើន។ កុំ​តែ​បាន​បារាំង ដែល​បាន​ដាក់​រាជាណាចក្រ​ខ្មែរ​ក្រោម​អាណាព្យាបាល​របស់​ខ្លួន​នៅ​ឆ្នាំ​១៨៦៣ ​ ម្ល៉េះ​សម បណ្តា​ខេត្ត​ខ្មែរ​មួយ​ចំនួន ដូច​យ៉ាង​សៀមរាប និង​បាត់ដំបង​ជាដើម ច្បាស់​ជា​ត្រូវ​បន្ត​ឋិត​នៅ​ក្រោម​ការ​កាន់កាប់​របស់​សៀម ត​រហូត​មក​ដល់​សព្វ​ថ្ងៃ​មិន​ខាន​ឡើយ។

បារាំង​បាន​ប្រើ​ពេល​ជាង​៤០​ ឆ្នាំ ដើម្បី​ចរចា​ជាមួយ​សៀម គាប​សង្កត់​សៀម និង​យក​ពី សៀម​មក​វិញ​ទឹកដី​ខ្មែរ​មួយ​ចំនួន។ ឧទាហរណ៍​ជាក់​ស្តែង តាម​រយៈ​សន្ធិសញ្ញា​ឆ្នាំ​១៨៩៣​ សៀម​បាន​ប្រគល់​ខេត្ត​ស្ទឹងត្រែង ហើយ​ក្រោយ​មក​ទៀត ផ្អែក​ទៅ​លើ​អនុសញ្ញា​ឆ្នាំ​១៩០៤ ខេត្ត​ម្លូព្រៃ និងទន្លេ​រពៅ មក​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​បារាំង​ដែល​ជា​អ្នក​ត្រួតត្រា​រាជាណាចក្រ​ខ្មែរ។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ តាម​រយៈ​អនុសញ្ញា​ឆ្នាំ​១៩០៤ បារាំង និង​សៀម​ថែម​ទាំង​បាន​គ្រោង​ថា​នឹង​គូស​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់​និង​ជា​ស្ថាពរ បន្ទាត់​ព្រំដែន​រវាង​កម្ពុជា​និង​សៀម។ បី​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មក​ទៀត សន្ធិសញ្ញា​ឆ្នាំ​១៩០៧​បាន​តម្រូវ​ឲ្យ​សៀម​ប្រគល់​មក​វិញ ដែនដី​នៃ​ខេត្ត​បាត់ដំបង សៀមរាប និង​សេរីសោភ័ណ។ ជា​ថ្នូរ​វិញ បារាំង​ប្រគល់​ទៅ​ឲ្យ​សៀម​ដែនដី​ដែល​កងទ័ព​ជើង​ទឹក​បារាំង វាយ​យក​នៅ​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ​១៨៩៣ នោះ​គឺ Trat Chantaboun និង​Dan Sai។ ពី​ឆ្នាំ​១៩០៧​ដល់​ឆ្នាំ​១៩០៩ ភាគី​បារាំង​និង​ភាគី​សៀម បាន​គូស​បន្ទាត់​ព្រំដែន​មួយ​ឡើង ហើយ​ពី​ឆ្នាំ​១៩១៨ ​ដល់​ឆ្នាំ​១៩១៩ បង្គោល​ជាច្រើន​សិប​ដើម ថែម​ទាំង​ត្រូវ​បាន​ដាំ​ទៀត​ផង នៅ​លើ​ព្រំដែន​ប្រវែង​៨០០​គ.ម ដែល​ខណ្ឌ​ចែក​ទឹកដី​ខ្មែរ និង​ទឹកដី​សៀម។

*

យ៉ាង ​ណា​មិញ​នៅ​ក្នុង​អតីតកាល​ក៏​ដូច​បច្ចុប្បន្នកាល រាជបល្ល័ង្ក កងទ័ព និង​អ្នក​នយោបាយ​សៀម មិន​ដែល​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​បន្ទាត់​ព្រំដែន​នេះ​ឡើយ​ ហើយ​នៅ​តែ​មិន​អស់​អាល័យ​នឹង បណ្តា​ខេត្ត​ខ្មែរ ដែល​ខ្លួន​ធ្លាប់​បាន​កាន់កាប់ ជាពិសេស​ទឹកដី​អង្គរ​ដែល​សម្បូណ៌​ទៅ​ដោយ​ប្រាង្គ​បា្រសាទ។ ម៉្លោះ​ហើយ ឲ្យ​តែ​មាន​ឱកាស សៀម​ដែល​ដូរ​ឈ្មោះ​ជា​ថៃ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៣៩ តែង​តែ​រក​រឿង សើរើ​ឡើង​វិញ​ជានិច្ច សន្ធិសញ្ញា​ព្រំដែន​ដែល​សល់​មក​ពី​អតីតកាល។ នៅ​ក្នុង​ន័យ​នេះ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៤០ ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទីពីរ ថៃ​ដែល​ចូល​ដៃ​ជាមួយ​ជប៉ុន បាន​ឆក់​យក​ខេត្ត​បាត់ដំបង និង​សៀមរាប​ទៅ​វិញ។ គេ​ត្រូវ​រង់​ចាំ​រហូត​ដល់​ចប់​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទីពីរ ពេល​បារាំង​មាន​ឥទ្ធិពល​ឡើង​វិញ​នៅ​ឥណ្ឌូចិន ទើប​ឃើញ​ថៃ ដែល​ត្រូវ​បាន​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​គាប​សង្កត់ យល់​ព្រម​ប្រគល់​ខេត្ត​បាត់ដំបង និង សៀមរាប​មក​ឲ្យ​កម្ពុជា​វិញ។

ក្រោយ ​មក នៅ​ឆ្នាំ​១៩៥៣ គ្រាន់​តែ​កម្ពុជា​បាន​ទទួល​ឯករាជ្យ​ពី​បារាំង​ភ្លាម ថៃ​ចូល​មក រក​រឿង​ភ្លែត​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត ដោយ​បាន​បញ្ជូន​ទ័ព​មក​កាន់កាប់​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ។ សម្តេចឪ​​នរោត្តម សីហនុ បាន​ចំណាយ​ពេល​៩​ឆ្នាំ មុន​នឹង​ទាមទារ​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​បាន​មក​វិញ នៅ​ខែ​កក្កដា​ឆ្នាំ​១៩៦២ ក្រោយ​ពី​តុលាការ​អន្តរជាតិ​ទីក្រុង​La Hay បាន​ចេញ​សាលក្រម​មួយ ទទួល​ស្គាល់​ថា​ប្រាសាទ​នេះ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​ខ្មែរ ឋិត​នៅ​លើ​ទឹកដី​ខ្មែរ និង​តម្រូវ​ឲ្យ​ថៃ ដក​ទ័ព​ចេញ​ពី​ទី​នោះ។

រហូត ​មក​ទល់​ឆ្នាំ​មុន​២០០៨ គេ​នឹក​ស្មាន​ថា​ទីក្រុង​បាងកក នៅ​ទី​បំផុត សុខ​ចិត្ត​ទទួល​ស្គាល់​ហើយ​បន្ទាត់​ព្រំដែន ពីព្រោះ​នៅ​ឆ្នាំ​២០០០ ថៃ​និង​កម្ពុជា​បាន​ទាំង​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ អនុស្សរណៈ​យោគ​យល់​គ្នា​មួយ ដើម្បី​គ្រោង​ដាំ​បង្គោល​លើ​ព្រំដែន​នៃ​ប្រទេស​ទាំងពីរ ដោយ​យក​សន្ធិសញ្ញា និង​អនុសញ្ញា​ដែល​មាន​សល់​ពី​អតីតកាល​មក​ធ្វើ​ជា​មូលដ្ឋាន។ តាម​ការ​ពិត ថៃ​អត់​ដូរ​ចិត្ត​គំនិត​សោះ នៅ​តែ​មាន​ពុត​ដដែល ដោយ​ហេតុ​ថា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥ កក្កដា ២០០៨​ កងទ័ព​ថៃ​បាន​ចូល​កាន់កាប់​តំបន់​ក្បែរ​បា្រសាទ​ព្រះវិហារ មួយ​សប្តាហ៍​ប៉ុណ្ណោះ ក្រោយពី​អង្គការ​UNESCO បាន​ចុះ​ប្រាសាទ​នេះ​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភព​លោក​របស់​មនុស្ស​ជាតិ។ វត្តមាន​របស់​កងទ័ព​ថៃ​នៅ​ទីនោះ​បាន​និង​កំពុង​បន្ត​បង្ក​ជម្លោះ​មួយ​សែន​ ស្មុគស្មាញ​ដែល​អាច​នាំ​ទៅ​រក​សង្គ្រាម​រវាង​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ទាំងពីរ​គ្រប់​ ពេលវេលា។ ពីព្រោះ ជួន​ចំ​ពេល​មួយ​ដែល​ប្រទេស​ថៃ​កំពុង​ប្រទះ​នឹង​វិបត្តិ​ផ្ទៃ​ក្នុង​មួយ​ ធ្ងន់ធ្ងរ រាជបល្ល័ង្ក ថ្នាក់​ដឹកនាំ និង​កងទ័ព​ថៃ អាច​នឹង​ចង់​រក​លេស​បំផុស​បំផុល​មនោសញ្ចេតនា​ជាតិនិយម ដើម្បី​ផ្សះផ្សា​ប្រជាជាតិ​ដែល​កំពុង​បែកបាក់។

ក្រៅពីនេះ ក៏​មាន​ដែរ​ជម្លោះ​ព្រំដែន​សមុទ្រ​ដែល​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ទាំងពីរ​មិន​ទាន់ ដោះស្រាយ​រួច​នៅ​ឡើយ។ នៅ​ឆ្នាំ​១៩៧២ តាម​រយៈ​ក្រិត្យ​មួយ របប​សាធារណរដ្ឋ​ខ្មែរ​របស់ លន់ នល់ បាន​គូស​បន្ទាត់​ព្រំដែន​សមុទ្រ​របស់​កម្ពុជា ដោយ​សំអាង​ទៅ​លើ​សន្ធិសញ្ញា ​ឆ្នាំ​១៩០៧។ ក៏​ប៉ុន្តែ​ថៃ​មិន​ព្រម​ទទួល​ស្គាល់ ហើយ​បាន​គូស​បន្ទាត់​ព្រំដែន​សមុទ្រ​នៃ​ប្រទេស​គេ​មួយ​ដែរ ដោយ​បាន​ខិត​ចូល​មក​ហួស​ក្នុង​ផ្ទៃ​សមុទ្រ​របស់​ខ្មែរ។ អ៊ីចឹង​ហើយ បាន​ជា​មាន​មក​ទល់​សព្វ​ថ្ងៃ តំបន់​ត្រួត​គ្នា​មួយ នៅ​លើ​ព្រំដែន​សមុទ្រ​រវាង​កម្ពុជា និង​ថៃ។ បាត​សមុទ្រ​នៃ​តំបន់​ត្រួត​គ្នា​នេះ​ដែល​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ហៅថា​តំបន់​វិវាទ អាច​មាន​ផ្ទុក​ប្រេងកាត​ទៀត​ផង៕
free programes

Read more!

កម្ពុជា​ទូង​ស្គរ​ប្រារព្ធ​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ

ដោយ លាង ដឺលុច 07/07/2009

កម្ពុជា​ទូង​ស្គរ​ថ្ងៃ​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ប្រកាស​ដាក់​​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក
(រូបថត ៖ ខឹម សុវណ្ណារ៉ា)
ទូទាំង​ក្នុង​ផ្ទៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​បាន​ប្រារព្ធ​ទិវា​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ចុះ​ឈ្មោះ​ ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក ៧ កក្កដា​២០០៨​-​៧​កក្កដា​២០០៩។ សិស្ស និស្សិត​តាម​សាលា​រៀន ព្រះ​សង្ឃ​នៅ​តាម​វត្ត​អារ៉ាម បាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​ច្រៀង​ចំរៀង​ជាតិ សូត្រ​ធម៌​អបអរ​ពិធី​នេះ។

នៅ​ម៉ោង​នេះ ការ​ប្រ​គុំ​តន្ត្រី​ជា​លក្ខណៈ​ជាតិ ដែល​មាន​ការ​ចូល​រួម​ពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​ សិស្ស និស្សិត​រាប់ពាន់​នាក់​កំពុង​បន្លឺ​កង​រំពង​ចេញ​ពី​​ពហុកីឡា​ដ្ឋាន​ជាតិ​ អូឡាំពិក​ដោយ​មាន​ការ​ផ្សាយ​បន្ត​ផ្ទាល់​តាម​រយៈ​បណ្តាញ​ស្ថានីយ​ទូរទស្សន៍​ ទាំង​អស់​នៅ​កម្ពុជា។
កម្ពុជា​ប្រារព្ធ​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ប្រកាស​ដាក់​​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក
(រូបថត ៖ ខឹម សុវណ្ណារ៉ា)

នេះ​ជា​កម្មវិធី​ដ៍​គគ្រឹក​គ្រេង​ដែល​ត្រូវ​បាន​រៀប​ចំ​ឡើង​ក្នុង​កណ្តាល​ រាជធានី​ភ្នំពេញ​ដើម្បី​អបអរ​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ចុះឈ្មោះ​ប្រាសាទ​ ព្រះវិហារ​ខ្មែរ​ជា​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​ដោយ​អង្គការ​យូនេស្កូ​៧ កក្កដា ២០០៨ - ៧ កក្កដា ២០០៩។ លោក​ឧបនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​សុខ អាន​គឺ​ជា​អធិបតី​នៅ​ក្នុង​ពិធី​នេះ ដែល​ត្រូវ​បាន​រៀប​ចំ​រួមគ្នា​ដោយ​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​ស្ថានីយ​ទូរទស្សន៍​បាយ័ន។ មេ​បញ្ជាការ​កងទ័ព​មួយចំនួន​ដែលឈរ​ជើង​ការពារ​បូរណភាព​ដែនដី​កម្ពុជា​នៅ​សមរ ​ភូមិ​មុខ​ប្រឆាំង​ការឈ្លានពាន​របស់​ថៃ ក៏​ត្រូវ​បាន​អញ្ជើញ​អោយ​ចូល​រួម​ក្នុង​ពិធីថ្នាក់ជាតិ​នេះ ដើម្បី​ថ្លែង​សារ​ទៅ​កាន់​ជន​រួម​ជាតិ​ខ្មែរពីវីរៈ​ភាព​របស់​កងទ័ព​ខ្មែរ​ផង ​ដែរ។
តាម​ពិត​សកម្មភាព​អបអរ​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​របស់​មនុស្ស​ជាតិ​ត្រូវ​បាន​ ធ្វើ​ឡើង​តាំង​ពី​វេលា​ថ្ងៃ​ត្រង់​មក​ម្លេះ។ តាម​វត្ត​អារ៉ាម​នានា​ជា​ពិសេស​ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​សុទ្ធ​តែ​មាន​ចង​ ផ្ទាំង​រូប​ភាព​ប្រាង្គ​ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារនៅ​តាម​ជញ្ជាំង​វិហារ ហើយ​ព្រះសង្ឃ ដូនជីតាជី និងចំណុះជើងវត្ត​ផង​បាន​ជួប​ជុំ​គ្នា​នៅ​ម៉ោង​១១​ទូង​ស្គរ សូត្រ​ធម៌​សុំ​សេចក្តី​សុខ​មិន​អោយ​មាន​ការ​ឈ្លានពាន​ពី​កងទ័ព​ថៃ។ នៅ​តាម​សាកល​វិទ្យាល័យ​ក៏​ដូច​គ្នា និស្សិត​បាន​ឈរ​ប្រ​ជុំ​គ្នា​នៅ​តាម​ទី​ធ្លា​សា​លា ដៃ​កាន់​ទង់​ជាតិ​ខ្មែរគ្រវី ហើយ​និង​ច្រៀង​បទ​ពង្សារវតា​ខ្មែរ។

ពិធី​រលឹក​ខួប​១​ឆ្នាំ​នៃ​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​បេតិកភណ្ឌ​ ពិភព​លោក​កំពុង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ក្នុង​បរិយាកាស​តាន​តឹង​បន្តិច ពោល​គឺ​ចំ​ពេល​ដែល​ព្រំដែន​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​កំពុង​តែ​ត្រូវ​បាន​រំលោភ​ដោយ ​ភាគី​កង​ទ័ព​ថៃ ដែល​ធ្វើ​អោយ​សម្បត្តិបេតិកភណ្ឌមួយ​នេះ​កំពុង​រង​ការ​គំរាម​កំហែង​​ដោយ​ គ្រាប់កាំភ្លើង៕
free programes

Read more!

ខ្មែរ​ក្រោម​ដែល​ថៃ​បញ្ជូន​មក​វិញ​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​ការ​ខ្វះ​ស្បៀង

ដោយ សុផលមុន្នី 2009-07-06

ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ជា​ច្រើន​នាក់​ដែល​បាន​គេច​ខ្លួន​ពី​ប្រទស​វៀតណាម​ទៅ​ ស្វែងរក​សិទ្ធិ​ជ្រក​កោន​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ហើយ​ត្រូវ​ថៃ​ចាប់​បញ្ជូន​ពី​ក្រុង​បាងកក​ប្រគល់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ខ្មែរ​កាល​ពី ​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ តាម​ច្រក​ទ្វារ​អន្តរជាតិ​ប៉ោយ​ប៉ែត កំពុង​ដាច់​ស្បៀង​និង​ជួប​ប្រទះ​បញ្ហា​សុខភាព​និង​ទី​ជម្រក។

ប្រធាន​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ក្រោម លោក អាង ចាន់រិទ្ធិ បាន​ថ្លែង​នៅ​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ច័ន្ទ​ថា ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ជាង៤០​នាក់ ដែល​បាន​ស្នាក់​នៅ​បណ្តោះ​អាសន្ន​នា​ទីស្នាក់ការ​សមាគម​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​ សេដ្ឋកិច្ច​ឯករាជ្យ​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ក្នុង​ក្រុង​ប៉ោយប៉ែត កំពុង​ខ្វះ​ស្បៀង ហើយ​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​និង​សប្បុរសជន​នានា​ជួយ​ពួក​ គាត់។

លោក អាង ចាន់​រិទ្ធិ មាន​ប្រសាសន៍​ដូច្នេះ​ថា ៖ «មក​ដល់​ទី​នេះ គាត់​អត់​មាន​បង​ប្អូន អត់​មាន​កន្លែង​ស្នាក់នៅ​សមរម្យ ហើយ​សុខភាព​ក៏​មាន​បញ្ហា​ទ្រុឌ​ទ្រោម​ច្រើន ដោយសារ​តែ​គេ​ដាក់​គុក​ពួក​គាត់​២០​ថ្ងៃ​ជាង​នៅ​ប្រទេស​ថៃ ទើប​បញ្ជូន​មក​ដល់​ស្រុក​ខ្មែរ ហើយ​ទុក​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​មួយ​ថ្ងៃ​ទៀត»។

លោក យ៉ាំង សឺន អាយុ ៤០​ឆ្នាំ ក្នុង​ចំណោម​ខ្មែរ​ក្រោម​ទាំង​នោះ បាន​ថ្លែង​ថា ៖ «ទី ​មួយ ខ្វះ​ទី​ជម្រក ទី​២ ខ្វះ​ស្បៀង​អាហារ មិន​ដឹង​ខាង​ណា​គេ​ជំនួយ​ឧបត្ថម្ភ​ទេ។ រឿង​នេះ​វា​មិន​ទាន់​ដឹង​ច្បាស់​លាស់​ទេ ព្រោះ​ខាង​អង្គការ​នានា​កំពុង​ទាក់ទង ស្វាគមន៍​ទាំង​អស់»។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​កក្កដា ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ចំនួន​៥៦​នាក់ ក្នុង​នោះ​ព្រះសង្ឃ​១​អង្គ​ផង ត្រូវ​បាន​ថៃ​ចាប់​បញ្ជូន​មក​ប្រគល់​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​ខ្មែរ។

លោក អាង ចាន់រិទ្ធិ បាន​បញ្ជាក់​ថា ក្នុង​ចំណោម​ខ្មែរ​ក្រោម​ទាំង​៥៦​នាក់ គឺ​បាន​បែង​ចែក​ជា​ពីរ​ក្រុម ១​ក្រុម​មាន​គ្នា​ជិត​១០​នាក់ និង ១​ក្រុម​ទៀត​មាន​គ្នា​ជាង ៤០​នាក់ នៅ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​គ្នា កំពុង​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​ការ​ឃ្លាំ​មើល​របស់​អាជ្ញាធរ​ខ្មែរ។

លេខាធិការ​នៃ​សមាគម​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ឯករាជ្យ​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ លោក ជា សុគន្ធ បាន​ថ្លែង​ថា ខ្មែរ​ក្រោម​ចំនួន​៤៨​នាក់ បាន​ស្នាក់​នៅ​ទីស្នាក់ការ​សមាគម មាន​៣​នាក់​បាន​បាត់​ខ្លួន​កាល​ពី​ថ្ងៃ​អាទិត្យ និង ៤​នាក់​ផ្សេង​ទៀត បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ផ្ទះ​សាច់​ញាតិ​ពួក​គេ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។

លោក ជា សុគន្ធ បន្ត​ថា ខ្មែរ​ក្រោម​នៅ​សល់​ចំនួន​៤១​នាក់ ខាង​សមាគម​កំពុង​រៀបចំ​ធ្វើ​លិខិត​ស្នាម​ដើម្បី​បញ្ជូន​ឲ្យ​ស្នាក់​នៅ​ឯ​ ផ្ទះ​ខ្មែរ​ក្រោម​ដូច​គ្នា​មួយ​ក្នុង​ភូមិ​អូរ​ឫស្សី សង្កាត់​និង​ក្រុង​ប៉ោយប៉ែត ៖ «មេភូមិ​ហ្នឹង​គេ​ចង់​បាន​ចេញ​ពី​សមាគម​យើង​អ៊ីចឹង​ជា​លាយ​ល័ក្ខណ៍​អក្សរ​ឲ្យ​គាត់ បាន​គាត់​ទទួល»។

លោក​ឧត្តម​សេនីយ៍​ត្រី ហ៊ុន ហ៊ាន ស្នងការ​នគរបាល​ខេត្ត​បន្ទាយ​មាន​ជ័យ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា អាជ្ញាធរ​ខ្មែរ​គ្រាន់​តែ​ធ្វើការ​ស្រង់​សិ្ថតិ​ពី​ចំនួន​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ ខ្មែរ​ក្រោម​ទាំង​នោះ ហើយ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ពួក​គេ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​តាម​គោលដៅ​រៀង​ខ្លួន។

ប្រភព​ពី​ខ្មែរ​ក្រោម​ឲ្យ​ដឹង​ថា យ៉ាង​ហោច​ណាស់​មាន​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ចំនួន​ជាង ២០០​នាក់​កំពុង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ បន្ទាប់​ពី​បាន​រត់​គេច​ពី​ប្រទេស​វៀតណាម។

ប្រភព​បន្ត​ថា អាជ្ញាធរ​វៀតណាម​បាន​បិទ​សិទ្ធិ​សេរីភាព បិទ​មិន​ឲ្យ​មាន​ការ​គោរព​ប្រពៃណី ទំនៀម​ទម្លាប់ សាសនា មិន​ឲ្យ​រៀន​អក្សរ​សាស្រ្ត​ខ្មែរ ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្និញ ចាប់​ដាក់​គុក​ដោយសារ​តែ​ខ្មែរ​ក្រោម​ទាំង​នោះ បាន​ក្រោក​ឈរ​តវ៉ា​ទាមទារ​យក​ដី​ដូនតា​របស់​ពួក​គេ​រហូត​ដល់​មាន​ការ​រត់​ ភៀស​ខ្លួន​ទៅ​ស្រុក​ខ្មែរ​និង​ទៅ​ប្រទេស​ថៃ​ដើម្បី​ស្វែងរក​សិទ្ធិ​ជ្រក​កោន ​នៅ​ប្រទេស​ក្រៅ៕
free programes

Read more!

អតីត​សង្ឃ​ខ្មែរ​ក្រោម ទឹម សាខន បាន​ទៅ​ដល់​ស៊ុយអែដ​ហើយ


ដោយ ហាស់ សាន 2009-07-07

កាល​ពី​ចុង​សប្តាហ៍​មុន លោក ទឹម សាខន អតីត​ចៅ​អធិការ​វត្ត​ភ្នំដិន​ខាង​ជើង ក្នុង​ខេត្ត​តាកែវ បាន​លា​ចាក​សិក្ខាបទ​ពី​ភាព​ជា​សាមណេរ ហើយ​បាន​ទៅ​ដល់​ប្រទេស​ស៊ុយអែដ ដោយ​សុវត្ថិភាព​កាល​ពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី​៤ ខែ​កក្កដា សប្តាហ៍​មុន​នេះ។

មាន​ប្រសាសន៍​ពី​ប្រទេស​ស៊ុយអែដ លោកគ្រូ​អតីត​ចៅ​អធិការ ទឹម សាខន បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​លា​ចាក​សិក្ខាបទ​ពី​សាមណេរ​ភាវៈ​ជា​ថ្មី​ទៀត​ដើម្បី​ សម្រួល​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​កាត់​ប្រទេស​ជា​ច្រើន​ទៅ​កាន់​ទី​មួយ ដែល​ពុំ​ទាន់​មាន​អារាម​ពុទ្ធ​សីមា​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​នៅ​ឡើយ។

លោក​អតីត​ចៅ​អធិការ​វត្ត​ភ្នំដិន​រូប​នេះ ដែល​មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​លាយ​ឡំ​ពាក្យ​សង្ឃ​ស័ព្ទ​ផង​នោះ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​ប្រាថ្នា​បំពេញ​ផ្នួស​ក្នុង​ពុទ្ធ​សាសនា​ជា​ថ្មី​ឡើង​វិញ ៖ «ខ្ញុំ​ ជម្រាប ជា​ដំបូង ខ្ញុំ​មក​ប្រទេស​ថៃ​នោះ​ជា​សង្ឃ​សាមណេរ អ៊ីចឹង​ដោយ UN ទទួល​ការ​ភៀស​ខ្លួន​ពី​ប្រទេស​ថៃ មក​កាន់​ប្រទេស​ទី​៣​ទៀត ដោយ​មាន​ការ​លំបាក​តាម​ផ្លូវ ហើយ​ណា​មួយ​ប្រទេស​ដែល​មក​នេះ អត់​មាន​វត្ត​អារាម អ៊ីចឹង​អាត្មា​ក៏​សម្រេច​ចិត្ត​និង​ពិគ្រោះ​យោបល់​គ្នា​ជាមួយ​បង​ប្អូន​ ពុទ្ធ​បរិស័ទ​នៅ​ទី​នោះ ដើម្បី​ចាក​សិក្ខា​បទ​បណ្ដោះ​អាសន្ន​សិន។ អ៊ីចឹង​មក​ដល់​ប្រទេស​ស៊ុយអែដ​នេះ អាត្មា​មាន​ទឹក​ចិត្ត​នៅ​តែ​ចង់​បួស​ជា​ព្រះ​សង្ឃ​ក្នុង​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​ ដដែល»។

ទាក់ទង​នឹង​ការ​ចង់​បំពេញ​ផ្នួស​ជា​ថ្មី​ឡើង​វិញ​របស់​អតីត​ព្រះ​គ្រូ​ចៅ ​អធិការ​វត្ត​ភ្នំដិន​រូប​នេះ នាយក​ប្រតិបត្តិ​សហព័ន្ធ​ខ្មែរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ពិភពលោក គឺ​លោក ថាច់ ង៉ុកថាច់ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា លោក​នឹង​ពិភាក្សា​ជាមួយ​គណៈ​អធិបតី​សង្ឃ​ខែ្មរ​កម្ពុជា​ក្រោម​ដើម្បី​សម្រេច ​សង្ឃ​កិច្ច​និង​ធ្វើការ​បំពេញ​ឧប​សម្បទា​ជា​ថ្មី​ឡើង​វិញ​ទៅ​តាម​ប្រពៃណី​ ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា​តាម​ការ​គួរ ៖ «ទាក់​ទិន​ចំពោះ​លោកគ្រូ ទឹម សាខន មុន​ពេល​ដែល​លោក​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ប្រទេស​ស៊ុយអែដ ថា​គាត់​បាន​ពិគ្រោះ​គ្នា​ពី​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ ដូច្នេះ​យើង​យល់​ថា មាន​តែ​លា​ចាក​សិក្ខាបទ​មួយ​រយៈ​សិន ហ្នឹង​ទី​១។ ទី​២ យើង​បាន​ពិនិត្យ​មើល​នៅ​ប្រទេស​ស៊ុយអែដ គឺ​ថា​គ្មាន​វត្ត​ខ្មែរ​នៅ​ទី​នោះ អ៊ីចឹង​មាន​ការ​លំបាក។ ហើយ​យើង​ខ្ញុំ​ក៏​បាន​ពិគ្រោះ​គ្នា​ទៀត​ដែរ ដោយ​លោកគ្រូ ទឹម សាខន ចង់​សាង​ផ្នួស​ឡើង​វិញ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ពិគ្រោះ​គ្នា​ជាមួយ​គណៈសង្ឃ​ខ្មែរ​ក្រោម តើ​ត្រូវ​រៀបចំ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា ទៅ​តាម​សំណូមពរ​របស់​លោកគ្រូ ទឹម សាខន ដែល​ជា​អ្នក​កាន់​ខ្ជាប់ មាន​ជំនឿ​លើ​ព្រះ​ពុទ្ធ​សាសនា»។

អតីត​ចៅ​អធិការ​វត្ត​ភ្នំ​ដិន​ខាង​ជើង ទឹម សាខន ឲ្យ​ដឹង​ថា នៅ​មាន​ខ្មែរ​ក្រោម​ច្រើន​នាក់​ទៀត​កំពុង​គេច​ភៀស​ខ្លួន​ចេញ​ពី​ប្រទេស​ វៀតណាម ហើយ​ស្វែងរក​ការ​ជ្រក​កោន​យ៉ាង​លំបាក​បំផុត​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​ បច្ចុប្បន្ន។

លោក​បាន​អំពាវនាវ​សុំ​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ឲ្យ​ជួយ​រក​ដំណោះ​ស្រាយ​ជូន​អ្នក​ទាំង​នោះ​យ៉ាង​ឆាប់​ដែល​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន ៖ «ខ្ញុំ ​ដែល​បាន​មក​ដល់​ប្រទេស​ទី​៣​នេះ មាន​អារម្មណ៍​សប្បាយ​រីក​រាយ ហើយ​និង​ថ្លែង​អំណរ​អរ​គុណ​ដល់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ ដែល​បាន​ជួយ​ខ្ញុំ​បាទ​ឲ្យ​ឆ្លង​ផុត​ពី​ការ​តាម​ចាប់ តាម​ធ្វើ​បាប ពី​សំណាក់​ប្រទេស​វៀតណាម អាត្មា​ភិត​ភ័យ​ជា​ទី​បំផុត​​នៅ​ប្រទេស​ថៃ​នោះ ក្នុង​រយៈ​ជិត​៣​ខែ គ្មាន​ចេញ​ទៅ​ណា​ទេ លាក់​ខ្លួន​ដោយ​លំបាក​ជា​ទី​បំផុត។ បាន​អន្តរជាតិ​ជួយ​មក​ដល់​ប្រទេស​ទី​៣​នេះ គឺ​មាន​សេចក្ដី​ត្រេក​អរ ហើយ​អាត្មា​ក៏​ឃើញ​ទុក្ខ​វេទនា​របស់​បង​ប្អូន​ខ្មែរ​យើង​ដែល​ភៀស​ខ្លួន​មក​ នៅ​ប្រទេស​ថៃ​នេះ មាន​ការ​យ៉ាប់​យ៉ឺន​ជា​ទី​បំផុត។ អ៊ីចឹង​សូម​អំពាវនាវ​ដល់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​សុំ​ជួយ​បង​ប្អូន​ទាំង​នោះ​ ឲ្យ​បាន​ឆាប់​មក​កាន់​ប្រទេស​ទី​៣ ដូច​ខ្ញុំ​បាទ​នេះ»។

លោក ទឹម សាខន ធ្លាប់​បាន​ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​ថា លោក​ត្រូវ​សម្តេច​សង្ឃរាជ​គណៈ​មហានិកាយ​ចេញ​សង្ឃ​បញ្ជា​ឲ្យ​ផ្សឹក ហើយ​ចាប់​ដាក់​រថយន្ត​បញ្ជូន​ទៅ​ឲ្យ​អាជ្ញាធរ​យៀកណាម​ដាក់​ក្នុង​មន្ទីរ​ ឃុំឃាំង​នៅ​ខេត្ត​គៀនយ៉ាង៕
free programes

Read more!

Sunday 5 July 2009

សុខ អាន៖អង្គការ Unescoមិន​រវល់​នឹង​ការទាមទារ​របស់​ថៃ​ទេ

ដោយ គី សុខលីម
05/07/2009

គណប្រតិភូ​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក​សុខ អាន​ទើប​ទាមទារ​បាន​ការចុះ​បញ្ជី​ព្រះវិហារ​ក្នុង​បញ្ជីរ​បេតិកភណ្ឌពិភពលោក
(រូបថត៖បណ្ណសារ)
លោក​សុខ អាន​រដ្ឋមន្រ្តី​នៃ​ទីស្តីការ​គណៈ​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បញ្ជាក់​នៅ​ព្រឹក​ ថៃ្ងអាទិត្យ​នេះ​ក្រោយ​ពី​ត្រលប់​មក​ពី​កិច្ច​ប្រជុំ​នៅ​ប្រទេស​អេស៉្បាញ​ វិញ​ថា​៖​គណៈកម្មាធិការ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​នៃ​អង្គការ​Unesco មិន​អើពើ​នឹង​សំណើ​របស់​ប្រទេស​ថៃ​ទេ។ បើ​យោង​តាម​សម្តី​របស់​លោក​សុខ អាន​កិច្ច​ប្រជុំ​នៅ​ប្រទេស​អេស្បាញ​គឺ​ជា​ការបញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត​ថា​ ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​របស់​ខ្មែរ​និង​ជា​​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក។

ក្រោយ​ពី​ត្រលប់​មក​ពី​កិច្ច​ប្រជុំ​នៅ​ប្រទេស​អេស៉្បាញ​វិញ លោក​សុខ អាន​រដ្ឋមន្រ្តី​នៃ​ទីស្តីការ​គណៈ​រដ្ឋមន្ត្រី​បាន​បញ្ជាក់​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ អាទិត្យ​នេះ​ថា​គណៈកម្មាធិការ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​នៃ​អង្គការ​Unesco​មិន​ អើពើ​នឹង​សំណើ​របស់​ប្រទេស​ថៃ​ទេ។

ថ្លែង​ទៅ​កាន់​អ្នកសារព័ត៌មាន​នៅ​ឯ ​ព្រលាន​យន្តហោះ​អន្តរជាតិ​ភ្នំពេញ​លោក​សុខ អាន​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ភាគី​ថៃ​បាន​ព្យាយាម​ស្នើ​សុំ​អោយ​អង្គការ Unesco ពិនិត្យ និង​សើរើ​ការចុះ​បញ្ជី​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ទៅ​ជា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​ក្នុង​ អំឡុង​កិច្ច​ប្រជុំ​លើក​ទី​៣៣​របស់​អង្គការ Unesco​​នៅក្នុង​ប្រទេស​អេស៉្បាញ​កាល​ពី​ចុង​ខែ​មិថុនា​កន្លងមក​នេះ​។ ប៉ុន្តែ​ការប៉ុនប៉ង​របស់​គណៈ​ប្រតិភូ​ថៃ​មិន​ទទួល​បាន​ជ័យជំនះ​នោះ​ទេ។

លោក ​រដ្ឋមន្រ្តី​ទីស្តីការ​គណៈរដ្ឋមន្រ្តី​បាន​និយាយ​ថា​កិច្ច​ប្រជុំ​របស់​ អង្គការ​ Unesco​នៅ​ទី​ក្រុង​Sevillle​នៃ​ប្រទេស​អេស៉្បាញ​បាន​បញ្ជាក់​ជា​ថ្មី​ម្តង​ ទៀត​ថា​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជា​របស់​ខ្មែរ ហើយ​ប្រាសាទ​នេះ​ជា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​។ លោក​បាន​សង្កត់​បន្ថែម​ទៀត​ថា​ការដាក់​បញ្ចូល​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ក្នុង​ បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​គឺ​ជា​សំណើ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា។ មន្រ្តី​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​ប្រទេស​ខ្មែរ​ជា​ច្រើន​នាក់​បាន​អះអាង​បញ្ជាក់​ថា​ គ្មាន​ហេតុផល​ណា​មួយ​ដែល​ត្រូវ​សើរើ​ឡើង​វិញ​ឬ​ចុះ​បញ្ជី​រួមគ្នា​ឬ​ គ្រប់គ្រង​រួម​គ្នា ឬ​ដក​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ចេញ​ពី​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​ដូច​ដែល​ថៃ​បាន​លើក ​ឡើង​នោះ​ទេ។

ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​គម្រោង​ការអភិរក្ស​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​លោក ​សុខ​អាន​បាន​បញ្ជាក់ថា​៖​ភាគី​កម្ពុជា​បាន​បំពេញ​កាត្វកិច្ច​មួយ​ចំនួន​ដែល ​ស្នើ​សុំ​ដោយ​អង្គការ​Unesco​ហើយ​។​ប៉ុន្តែ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវបន្ត​ធ្វើ ​ការងារ​មួយ​ចំនួន​ទៀត​។ លោក​សុខ អាន​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា​គណៈកម្មាធិការ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​តម្រូវ​អោយ​កម្ពុជា​ ដាក់​របាយការណ៍​បំពេញ​មន្ថែម​អោយ​បាន​មុន​ថ្ងៃទី​១​ខែ​កុម្ភៈ​ឆ្នាំ​២០១០​ ខាង​មុខ​នេះ។

សូម​បញ្ជាក់​ថា​នៅ​ថ្ងៃ​អង្គារ​ខាង​មុខ​នេះ​ប្រទេស​ កម្ពុជា​នឹង​ប្រារព្ធ​ពិធី​អបអរ​សាទរ​នៃ​ថ្ងៃ​ចុះ​បញ្ជី​ជា​ផ្លូវការ​នៃ​ ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ខ្មែរ​ជា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក។ នៅ​ថ្ងៃ​នោះ​សាលារៀន​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា​នឹង​វាយ​ជួង​បន្លឺ​ឡើង។ រី​ឯ​នៅ​តាម​វត្ត​អារាម​នានា​នឹង​មាន​ការទូង​ស្គរ៕
free programes

Read more!

សង្គ្រាម​ដេញ​ពួក​ឈ្លានពាន​ទំនង​ជា​ពិបាក​បញ្ចៀស

ដោយ ប៉ែន បូណា
ថ្ងៃទី 04/07/2009
ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​កំពុង​ត្រៀម​ប្រារព្ធ​ពិធី​រំលឹក​ខួប​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ ការចុះ​ ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ទៅ​ក្នុង​ បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​(៧ កក្កដា​២០០៨ ៧ កក្កដា​២០០៩)​ដែល​នឹង​ចូល​មក​ដល់​ក្នុង​រយៈ​ពេល​បី​ថ្ងៃ​ទៀត​ខាង​មុខ​នេះ។ គឺ​ជា​រយៈពេល​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​មោទនភាព​ជាតិ​ផង និង​មួយ​ឆ្នាំ​នៃ​ការប្រឈម​មុខ​ដ៏​ជូរចត់​ផង។ ជូរចត់​ដោយសារ​ការឈ្លានពាន​ពី​សំណាក់​ប្រទេស​សៀម​ដែល​នៅ​ពេល​នេះ​សង្រ្គាម​ ទល់​ដែន​ទំនង​ជា​ពិបាក​នឹង​បញ្ចៀស​ប្រសិន​បើ​សៀម​មិន​ព្រម​ដក​ទ័ព​ចេញ​ពី​ ទឹកដី​ខ្មែរ​ទេ​នោះ។

កាល​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​មុន​នេះ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ដែល​មាន​ឈាមជ័រ​ជា​អ្នកកសាង​អង្គរ បាន​វាយ​ជួង ទូង​ស្គរ​ និង​លើក​ជ្រោង​ទង់​ប្រាសាទ​កំពូល​ប្រាំ​បក់​រវិចៗ​លាយឡំ​ដោយ​សម្លេង​ហ៊ោ​ កញ្ជ្រៀវ​យ៉ាង​កង​រំពង។ សម្លេង​ដែលផុស​ចេញ​ពី​មោទនភាព​ជាតិ​ដ៏​ជ្រាល​ជ្រៅ​នេះ​បាន​ប្រកាស​ប្រាប់​ ពិភពលោក​ថា ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ដ៏​ល្បី​ល្បាញ​របស់​ខ្មែរ​ត្រូវ​គេ​កត់ត្រា​ទុក​ក្នុង​ បញ្ជី​នៃ​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​ដែល​មាន​តម្លៃ​មហាសាល​មិន​អាច​កាត់​ ថ្លៃ​បាន។

នៅ​លើ​ទិដ្ឋភាព​មួយ​ទៀត សម្លេង​ខ្ញៀវខ្ញារ​កង​រំពង​កាល​ពី​ថ្ងៃ ៧​កក្កដា​២០០៨ ក៏​ជា​ការប្រកាស​ប្រាប់​ជាតិ​សាសន៍​សៀម​ថា ពួកគេ​បាន​ទទួល​បរាជ័យ​ជា​ម្តង​ទៀត​ក្រោម​បារមី​នៃ​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ក្នុង ​ការដែល​ពួកគេ​ព្យាយាម​រារាំង​មិន​ឲ្យ​ប្រាសាទ​ដ៏​ល្បីល្បាញ​របស់​ខ្មែរ​នេះ ​ត្រូវ​គេ​កត់​ចូល​ក្នុង​បញ្ជី​នៃ​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​របស់​មនុស្ស​ជាតិ​លើ​ ពិភពលោក។ ជាតិ​សាសន៍​សៀម​ធ្លាប់​បាន​ភ្លក់​រសជាតិ​បរាជ័យ​ម្តង​រួច​ទៅ​ហើយ កាល​ពី​ខែ​មិថុនា​ឆ្នាំ​១៩៦២ ក្នុង​ការប៉ុនប៉ង​ចង់​លេប​ត្របាក់​យក​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​របស់​ខ្មែរ។

យ៉ាងណា ​ក៏​ដោយ ជាតិ​សាសន៍​មួយ​នេះ​នៅ​តែ​ចិញ្ចឹម​ចិត្ត​ទោសៈ​ប្រកប​ដោយ​មហិច្ឆតា​ស្រក់​ទឹក ​មាត់​ចង់​បាន​ប្រាសាទ​របស់​ខ្មែរ​ដដែល។ មួយ​សប្តាហ៍​ក្រោយ​ពី​ការចុះ​បញ្ជី​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ សៀម​បាន​បញ្ជូន​កងទ័ព​របស់​ខ្លួន​ចូល​កាន់កាប់​ដី​មួយ​ចំណែក​ក្នុង​បរិវេណ​ ប្រាសាទ​នេះ​យ៉ាង​ងងើល​បំផុត។ ទង្វើ​ដ៏​ឥត​អៀន​ខ្មាស់​របស់​សៀម​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា​ជា​ ការបង្ក​ហេតុ​ដើម្បី​ផ្សង​ព្រេង​ទាញ​យក​ផល​ចំណេញ។

ឥឡូវ​នេះ​មហិច្ឆតា​ របស់​សៀម​បាន​ស្តែង​ចេញ​យ៉ាង​ច្បាស់​ហើយ​នោះ​គឺ​មេដឹកនាំ​សៀម​បាន​លើក​យក​ បញ្ហា​ជម្លោះ​ជាយ​ដែន​មក​ធ្វើ​ជាលេស​ក្នុង​ការត​ថ្លៃ​យ៉ាង​ងងឹត​ងងុល​ជាមួយ​ អង្គការ​យូណេស្កូ​ឲ្យ​សើរើ​ការចុះ​បញ្ជី​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ឡើង​វិញ។

បំណង ​ចុង​ក្រោយ​របស់​សៀម​គឺ​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ពួកគេ​ចង់​ធ្វើ​ជា​សហកម្ម​សិទ្ធិ​លើ​ ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជាមួយ​ខ្មែរ​ដែរ​បើ​ទោះ​បី​ជា​គេ​ដឹង​ថា​ដូនតា​របស់​គេ​ គ្មាន​ចំណែក​សូម្បី​តែ​បន្តិច​ក្នុង​ការកសាង​ប្រាសាទ​នេះ​ក៏​ដោយ។

ពាក្យ​ចាស់​បុរាណ​ពោល​ថា «អ្នក​ដែល​សាប​ព្រោះ​ខ្សល់​រមែង​តែងតែ​ទទួល​រង​នូវ​ព្យុះ​សង្ឃរា»។ យ៉ាង​ណា​មិញ ពួក​សៀម​ដែល​បាន​ឈ្នានីស​កម្ពុជា​គ្រប់​បែប​យ៉ាង​ក៏​បាន និង​កំពុង​ត្រៀម​ទទួល​ក្តី​មហន្តរាយ​ដ៏​ធំធេង​ផង​ដែរ។ មហន្តរាយ​បាន​កើត​មាន​រួច​ទៅ​ហើយ​ក្នុង​ការប៉ះ​ទង្គិច​ប្រដាប់​អាវុធ​ពីរ​ លើក​កន្លង​ទៅ​នេះ។ ប៉ុន្តែ មហន្តរាយ​ធំធេង​ជាង​នេះ​កំពុង​រង់ចាំ​អ្នកឈ្លានពាន​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ។

ប៉ុន្តែ តាម​រយៈ​ការព្រមាន​ធ្ងន់ៗ​របស់​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ខ្មែរ​កាល​ពី​ប៉ុន្មាន​ ថ្ងៃ​មុន​នេះ​អ្នក​ដែល​មាន​ឈាមជ័រ​ឈ្លានពាន​ទំនង​ជា​អាច​យល់​បាន​ថា កម្ពុជា​អស់​ក្តី​អត់​ធ្មត់​ត្រឹម​នេះ​ហើយ។ ការបណ្តែត​បណ្តោយ​ឲ្យ​កងទ័ព​បរទេស​បោះ​ទី​តាំង​នៅ​លើ​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន​ រយៈពេល​មួយ​ឆ្នាំ​គឺ​ជា​ការអត់​ធ្មត់​មួយ​ដែល​គ្មាន​អ្នកណា​នឹក​ស្មាន​ដល់។ ការអត់​ធ្មត់​បែប​នេះ​អាច​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ការបង្ហាញ​សមាន​ចិត្ត​ក្នុង​នាម​ ជា​ជាតិ​សាសន៍​ដែល​ឆ្អែត​ឆ្អន់ និង​ស្អប់​ខ្ពើម​សង្រ្គាម​ទៅ​ចុះ។

ប៉ុន្តែ សៀម​គួរ​តែ​យល់​ថា​នៅ​លើ​លោក​នេះ​គ្មាន​ជាតិ​សាសន៍​ណា​ដែល​សុខចិត្ត​ទទួល​យក ​ការឈ្លាន​ពាន​របស់​បរទេស​ដោយ​មិន​តបត​នោះ​ឡើយ។ ជា​ពិសេស​ទៅ​ទៀត​សៀម​ប្រហែល​ជា​បាន​ស្គាល់​ហើយ​ថា​ខ្មែរ​ធ្លាប់​មាន​ឈាមជ័រ​ ជា​អ្នកតស៊ូ​ដើម្បី​បូរណភាព​ទឹកដី​ និង​ដើម្បី​ឯករាជ្យ​ជាតិ​យ៉ាង​ណា​នោះ។ ដូច្នេះ សង្គ្រាម​ជាយ​ដែន​អាច​កើត​មាន ឬ​មិន​មាន​ក្នុង​ពេល​ឆាប់ៗ​នេះ​គឺ​អាស្រ័យ​ទាំង​ស្រុង​ទៅ​នឹង​សៀម​ថា តើ​ពួកគេ​ព្រម​ដក​ទ័ព​ចេញ​ពី​ទឹកដី​ខ្មែរ​ដែរ​ឬ​ក៏​អត់។

សម្រាប់​ភាគី ​កម្ពុជា បើ​យោង​តាម​ប្រសាសន៍​ចុង​ក្រោយ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋ​មន្ត្រី​ហ៊ុន សែន ដែន​កំណត់​នៃ​ការអត់​ធ្មត់​បាន​មក​ដល់​ហើយ។ រី​ឯ​មធ្យោបាយ​សម្រាប់​ការពារ​ខ្លួន​ក៏​បាន​រៀបចំ​រួច​ស្រេច​ហើយ​ដែរ។ សូម​បារមី​ប្រាសាទ​ព្រះវិហារ​ជួយ​ថែរក្សា​បូរណភាព​ទឹកដី​ខ្មែរ និង​សូម​ឲ្យ​ពួក​ឈ្លានពាន​ជួប​នឹង​បរាជ័យ​កុំ​បី​ខាន​ឡើយ៕
free programes

Read more!

Wednesday 1 July 2009

Hồng Kông biểu tình rầm rộ vì Dân Chủ

Hàng chục ngàn người Hồng Kông tuần hành vì Dân Chủ
Hôm nay, 01/07/2009, theo dự phóng của các nhà tổ chức, có ít nhất hàng trăm ngàn người Hồng Kông xuống đường vì Dân Chủ.
Tuy đây là cuộc tuần hành hàng năm, được dự trù từ trước, nhưng tác hại khủng hoảng kinh tế và đợt đàn áp mới đây tại Trung Quốc, đặc biệt là vụ án Lưu Hiểu Ba, tạo thêm bất mãn cho người dân.

Kinh tế suy thoái

Đánh dấu sự kiện 12 năm trước, vào 1997, Hồng Kông trở về dưới chủ quyền của Trung Quốc, các nhà tổ chức cuộc biểu tình hôm nay mong đợi số người tham gia có thể lên đến nửa triệu, như đã xẩy ra vào năm 2003. Theo họ, chất xúc tác gây tâm trạng bất an cho người Hồng Kông là phản ứng quá muộn màng và yếu ớt của chính quyền Tăng Ấm Quyền (Donald Tsang) trước khủng hoảng kinh tế. Một nhà hoạt động công đoàn hàng đầu tại Hồng Kông, ông Lee Cheuk-yan, đã tuyên bố với AFP rằng tình hình năm nay mang nhiều nét tương đồng với tình hình 2003.

Xin nhắc lại, vào thời điểm đó, sự phản đối của đường phố đối với lãnh đạo Đổng Kiến Hoa, liên quan đến một dự luật về an ninh lãnh thổ, cộng với khó khăn kinh tế, đã khiến cho vị này phải rút lại dự án kể trên và quyết định từ chức sau đó.

Ngày nay, điều chắc chắn là kinh tế Hồng Kông không khấm khá hơn 2003. Lãnh thổ này đã rơi vào suy thoái vào quý 3 năm ngoái. Theo dự phóng, kinh tế Hồng Kông sẽ tụt giảm từ 5,5 đến 6,5% trong năm nay.

Do đó, nếu năm ngoái, cuộc biểu tình vì Dân Chủ tại Hồng Kông đã tập hợp được 47 000 người, thì năm nay, phe đối lập hy vọng sự tham gia sẽ đông đảo hơn. Các tổ chức nghiệp đoàn công nhân viên chức Nhà nước năm nay hết sức bất bình trước tình trạng chính quyền chuyển dời các cơ sở sản xuất và dịch vụ ra khỏi Hồng Kông, đình hoãn việc tăng lương và để thất nghiệp leo thang.

Yếu tố Lưu Hiểu Ba

Cạnh đó, yếu tố chính trị đang nổi cộm tại Hồng Kông với vụ án Lưu Hiểu Ba.

Là người đấu tranh đòi dân chủ, ông Lưu Hiểu Ba đã bị Bắc Kinh câu lưu ngày 08/12/ 2008. Sáu tháng sau, vào tuần qua, công an mới chính thức truy tố ông vì tội « khuynh đảo chế độ ». Trong khi đó, ai cũng rõ cái « tội » của ông Lưu Hiểu Ba, đó là đã công khai ký tên và tổ chức cho việc soạn thảo « Hiến Chương 08 », bản kiến nghị yêu cầu Trung Quốc tôn trọng tự do ngôn luận, nhân quyền và tự do bầu cử. Với 300 chữ ký vào lúc được công bố, ngày 10/12/2008, đánh dấu kỷ niệm 60 năm Tuyên Ngôn Phổ Quát về Nhân Quyền. « Hiến Chương 08 » ngày nay đã tập hợp ít nhất 8600 chữ ký ở trong và ngoài Trung Quốc.

Vụ án Lưu Hiểu Ba đang chấn động công luận Hồng Kông, nhất là trong tuần qua, truyền hình lãnh thổ này đã phát đi nhiều bài phỏng vấn thực hiện với vợ nhà ly khai, bà Lưu Hà. Bà đã cạo trọc đầu và than khóc rằng đôi vợ chồng từ nay phải chuẩn bị đón nhận sự bất hạnh.

Theo Asia Sentinel, người dân Hồng Kông, khi xem vô tuyến truyền hình và chứng kiến các cảnh này, đều tự hỏi : Phải chăng đây là số phận đón chờ chính họ trong tương lai ?

Chẳng những các nhà lãnh đạo Hồng Kông không ngừng đình hoãn các cuộc cải tổ dân chủ - tiêu biểu là cải tổ để bầu chính quyền theo thể thức phổ thông đầu phiếu - mà hơn nữa, các sinh viên, trí thức và đông đảo người Hồng Kông cho rằng, hôm nay, việc Lưu Hiểu Ba bị cấm phát biểu dự báo cho điềm xấu là ngày mai, phong trào đòi Dân Chủ sẽ bị đe dọa tại Hồng Kông.
free programes

Read more!

Miền Nam Thái lan ngày càng trở thành một vùng đất vô chính phủ


Trong bài phóng sự dài, trên Libération, Arnaud Dubus mô tả tình cảnh bế tắc dân cư các tỉnh miền Nam, Yala, Pattani, Narathiwat, phải sống trong cảnh hãi hùng hàng ngày, như hàng tựa bài báo nêu bật : 'Tại Yala, lúc trước là những vụ nổ súng bắn chết người, bây giờ thì nạn nhân bị cắt cổ'.

Miền Nam Thái Lan là vùng đông dân cư hồi giáo. Từ năm 2003, lực lượng hồi giáo ly khai gia tăng các vụ khủng bố, sát hại viên chức chính quyền, nhất là các thầy cô giáo, mà trong mắt họ là biểu tượng của chính sách đồng hóa của chính quyền Thái. Những nạn nhân khác của họ còn là các nhà sư, phật tử và cả những ngườI hồi giáo không theo họ. Trong khi đó thì các lực lượng dân quân, bán quân sự Thái Lan cũng gieo rắc kinh hoàng trong các chiến dịch trả đũa .

Người dân hứng chiụ hậu quả ra sao ? Mở đầu bài phóng sự, Arnaud Dubus đưa độc giả đến một văn phòng nằm cạnh khu chợ Yala, văn phòng của tổ chức Phụ nữ vì Hoà bình, Women for Peace, giúp đỡ các phụ nữ nạn nhân các vụ bạo động. Người sáng lập, bà Patimoh, một phụ nữ hồi giáo, không quấn khăn choàng, và vẻ rất cương quyết.

Theo bà Patimoh, báo chí Thái Lan không nói đến những gì xẩy ra tại đây, nhưng các hành vi bạo lực ngày càng độc ác hơn. Trước đây thường là khủng bố bằng bom, nổ súng, hiện nay thì nạn nhân thường bị cắt cổ, kể cả phụ nữ và trẻ con. Theo tác giả bài báo, bà Patimoh có một ngườI anh bị bắn chết cách đây 2 năm, và cách đây vài tháng đến lượt cô em gái bị ám sát.

Kể từ cuối tháng 5, mùa khai trường tại đây, các cuộc tấn công đã leo thang : nào là nổ súng bắn chết người tại một đền thờ hồi giáo, nào là các vụ ám sát một cô giáo đang mang thai, một nhà sư khất thực...

Thủ phạm ở cả hai bên : lực lượng ly khai và an ninh Thái Lan. Trong vụ nổ súng ở đền thờ làm 12 người thiệt mạng thượng tuần tháng sáu vừa qua, ngườI dân đã quy trách nhiệm cho lực lượng an ninh. Arnaud Dubus trích lờI kể của bà Angkhana Neelapaijirtr, chủ tịch hiệp hội Công lý và Hoà bình, cho biết là những thủ phạm đi bộ đến đền thờ, nổ súng giết người, rồi ung dung đi về, tựa như không gì có thể gây phiền hà cho họ cả.

Tác giả bài phóng sự nhắc lại là chồng bà Angkhana đã bị cảnh sát Thái lan bắt cóc và thủ tiêu. Các nhóm bán quân sự Thái lan cũng bị tố cáo là tấn công vào các trường học Hồi giáo để trả đũa các vụ khủng bố của lực lượng ly khai.

Biện pháp của chính quyền Bangkok không hiệu quả

Trước tình hình bạo động này, thì những người hồi giáo như bà Patimoh, ở lại hoạt động, đấu tranh, còn những người theo phật giáo, thì tìm cách rời bỏ vùng, ngay cả những người sinh trưởng tại đây. Người Trung Hoa bán cả cửa hàng, nhà, đất, để đi nơi khác.

Về phiá chính quyền, từ 5 năm qua, họ đã thẳng tay đàn áp phong trào nổi dậy nhưng đồng thời cũng đưa ra một chương trình phát triển kinh tế cho vùng, nhưng đã không thành công. Hiện nay thủ tướng Abhisit đã nghĩ đến một giải pháp chính trị.

Vào trung tuần tháng sáu, ông đã đề nghị một quy chế hành chính đặc biệt cho 3 tỉnh phiá Nam, vớI quyền tự trị rộng lớn về mặt kinh tế tài chính và cả tư pháp, nhưng đã bị phản đối. Đối vớI nhiều người Thái, cho một quy chế đặc biệt không khác gì chia cắt lãnh thổ Thái Lan.

Arnaud Dubus cho là nhiều nhà quan sát cũng đã gắn các vụ bạo động leo thang ở miền Nam hiện nay với đề nghị của thủ tướng Abhisit. Họ cho là quân đội, không muốn mất đi ngân sách hàng tỷ bath mà họ nhận lãnh để bảo đảm trật tự an ninh ở miền Nam.
free programes

Read more!

Tân đặc sứ nhân quyền của LHQ tại Kampuchea gặp TT. Hun Xen

Tân đặc sứ nhân quyền của Liên Hiệp Quốc tại Kampuchea hứa hẹn một mối quan hệ xây dựng với chính quyền xứ Chùa Tháp.

Thay cho cựu đặc sứ Yash Ghai tại Kampuchea trước đây, ông Surya Subedi vừa kết thúc chuyến công tác 10 ngày tại Kampuchea, gặp gỡ Thủ tướng Hun Xen cùng nhiều quan chức của chính quyền Phnom Penh.

Họp báo tại Phnom Penh hôm nay, ông Subedi ngỏ ý hy vọng sẽ tiếp tục hoàn tất công việc mà người tiền nhiệm đã để lại. Ông tuyên bố ông có cách làm việc riêng, và đó là một đường lối mang tính cách xây dựng. Đặc sứ Subedi cũng cho biết chính quyền Kampuchea tỏ ra sẵn sàng hợp tác.

Đặc sứ Yash Ghai xung khắc với chính quyền Phnom Penh khi đưa ra những lời chỉ trích nặng nề về vấn đề nhân quyền tại xứ này. Thủ tướng Hun Xen từng gọi ông Ghai là một hung thần, thô bạo và ngu xuẩn.
free programes

Read more!

Phản ứng của người Việt hải ngoại về vụ LS Lê Công Định bị bắt

Trân Văn, phóng viên RFA
2009-06-16


Việc Bộ Công an Việt Nam bắt giữ luật sư Lê Công Định, thành viên Đoàn Luật sư TP.HCM, hôm 13 tháng 9 vừa qua đã khiến dư luận cả trong lẫn ngoài Việt Nam rúng động.
Người Việt trong và ngoài nước phát động phong trào vận động chữ ký phản đối việc bắt giam LS Lê Công Định.


Sau khi những lý do được cho là khiến Bộ Công an Việt Nam phải tổ chức bắt, đồng thời khám xét nơi làm việc và tư gia của luật sư Lê Công Định theo phương thức “bắt khẩn cấp”, được chính bộ này loan báo rộng rãi, một số thính giả của Ban Việt ngữ Đài Á Châu Tự Do, sống bên ngài Việt Nam, đã yêu cầu chúng tôi chuyển ý kiến, suy nghĩ của họ về sự kiện này đến chính quyền Việt Nam.

Tại sao phải bắt giam?
Qua báo giới Việt Nam, Bộ Công an Việt Nam loan báo, luật sư Lê Công Định có dấu hiệu phạm hai tội “Tuyên truyền chống nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam” và “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”.

Theo điều 88 của Bộ Luật Hình sự Việt Nam, người phạm tội “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” có thể bị phạt tù đến 20 năm và theo điều 79 của bộ luật này, người phạm tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” có thể bị tử hình.

Tại sao luật sư Lê Công Định bị bắt, một thính gỉa tên là Vũ Đức Khánh, đang hành nghề luật sư ở Ontario, Canada bày tỏ:

Bắt anh Định chứng tỏ rằng chính phủ đang rất bức xúc trước vấn đề là ngày càng có nhiều tiếng nói chống đối chính quyền ở tại Việt Nam. Tôi nghĩ là chính quyền đang rất lúng túng trong việc giải quyết những vấn đề cấp bách của tình hình hiện tại.

LS Vũ Đức Khánh, Canada

“Tôi là bạn của luật sư Lê Công Định. Điều làm tôi ngạc nhiên nhất là thời điểm chính quyền bắt anh Định. Theo tôi được biết, chính quyền biết hết những điều anh Định làm trong thời gian vừa qua nhưng họ làm ngơ. Tại sao chính quyèn lại bắt anh Định vào thứ bảy vừa qua?

Theo như tôi được biết là hồi đầu tuần vừa qua, hội nghị của các nhà tài trợ cho Việt Nam họp ở thành phố Buôn Mê Thuật. Họ đã khyến cáo chính quyền Việt Nam về vụ bauxite ở Tây Nguyên.

Trang blog kêu gọi trả tự do cho LS Lê Công Định. Có lẽ chính quyền Việt Nam đang rất bực bội trước chuyện họ không dập tắt được những làn sóng chống đối ngày càng mạnh mẽ của tất cả các thành phần trong cũng như ngoài Đảng Cộng sản Việt Nam, nên họ quyết tâm dập tắt ngay vì nếu không, họ sẽ khó mà trả lời trước các nhà tài trợ.

Bắt anh Định chứng tỏ rằng chính phủ đang rất bức xúc trước vấn đề là ngày càng có nhiều tiếng nói chống đối chính quyền ở tại Việt Nam. Tôi nghĩ là chính quyền đang rất lúng túng trong việc giải quyết những vấn đề cấp bách của tình hình hiện tại.”

Nhiều bất bình, phản đối
Một thính giả khác là ông Võ Lâm Thái Bình, chuyên viên IT, ngụ ở Virginia, Hoa Kỳ, nhận xét về việc bắt luật sư Định:

Tôi có đọc một số bài viết của ông ta ở trên mạng. Là một người trẻ, một luật sư, hiẻu rõ về thể chế, hiến pháp, luật pháp Việt Nam và bằng khả năng của mình, ông Định viết để làm sao cho đất nước tốt hơn, để àm sao cho thể chế của Việt Nam càng ngày càng hoàn thiện.

Ô. Võ Lâm Thái Bình, Virginia

“Tôi có đọc một số bài viết của ông ta ở trên mạng. Là một người trẻ, một luật sư, hiẻu rõ về thể chế, hiến pháp, luật pháp Việt Nam và bằng khả năng của mình, ông Định viết để làm sao cho đất nước tốt hơn, để àm sao cho thể chế của Việt Nam càng ngày càng hoàn thiện.

Tôi nghĩ điều này phù hợp với những gì mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng muốn làm. Tức là ông Nguyễn Tấn Dũng cũng muốn càng ngày càng hoàn thiện thể chế để hạn chế tham nhũng, để mang lại những lợi ích cho người dân.

Những gì ông Định viết, ông Định đả phá chính sách không phải là điều sai. Đả phá chính sách để giúp nó hoàn thiện và theo tôi, đó là điều tốt. Việc làm của ông Định là việc làm tốt và ông là một người có lòng với quê hương. Tôi không thấy có gì sai trong việc ông làm và việc bắt ông là không cần thiết.”

Có lẽ đây cũng là nguyên nhân khiến thính giả Văn Việt, một chuyên viên kế toán, ngụ ở Vancouver, Canada, tỏ ra bất bình và nghi ngại, ông Văn Việt nói:

“Luật sư Định bị bắt vì điều 88 của Bộ Luật Hình sự. Tôi thấy điều này rất là vô lý và nó phản ánh một nhà nước rất là độc tài. Tự do ngôn luận không có! Tôi cảm thấy rất là may mắn khi mà mình sống ở đây. Nếu mình kh6ng thích xã hội này, mình có quyền nói mình không thích xã hội này. Ở bên kia, nếu mà mình nói như vậy thì vì điều 88 đó, mình sẽ bị bắt. Tôi thấy điều đó là một chuyện không chấp nhận được.”

Cùng bàn về những khía cạnh pháp lý, liên quan đến vấn đề bắt giữ luật sư Lê Công Định, ông Vũ Đình Trọng, biên tập viên tờ Viet Herald Daily News tại Nam California, Hoa Kỳ, cho rằng:

“Theo tôi, việc bắt luật sư Lê Công Định là một sự kiện đáng chú ý bởi uy tín của ông. Tôi thấy chứng cứ mà cơ quan an ninh đưa ra là hoàn toàn trái pháp luật, tôi nghĩ là sẽ tạo nên một phản ứng rất gay gắt.

Theo tôi, những tội đã quy chụp cho luật sư Định không xác đáng. Thu thập chứng cứ qua việc đọc lén email là trái luật. Nếu thu thập chứng cứ trái pháp luật để bắt người thì việc bắt cá nhân đó hoàn toàn trái luật.”

Việc bắt luật sư Lê Công Định là một sự kiện đáng chú ý bởi uy tín của ông. Tôi thấy chứng cứ mà cơ quan an ninh đưa ra là hoàn toàn trái pháp luật, tôi nghĩ là sẽ tạo nên một phản ứng rất gay gắt.

Ô. Vũ Đình Trọng, California

Dư luận xúc động
Không riêng thính giả của Đài Á Châu Tự do, việc luật sư Lê Công Định bị bắt chủ yếu chỉ vì đã bày tỏ suy nghĩ của cá nhân mình qua các đài phàt thanh quốc tế, những bài viết trên một số diễn đàn điện tử và hàng loạt tờ báo vốn thuộc quyền kiểm soát của chính quyền Việt Nam đang làm người Việt ở cả trong lẫn ngoài Việt Nam xúc động.

Chiều thứ bảy 13 tháng 6, trong một buổi gặp gỡ giữa ông Michael Michalak với các vị đại diện cộng đồng Việt Nam và phóng viên một số cơ quan truyền thông ở Virginia, Hoa Kỳ, tình trạng chính quyền Việt Nam tiếp tục bắt bớ hàng loạt những người chỉ góp ý với chính quyền đã được nêu ra. Bác sĩ Nguyễn Thể Bình, Chủ tịch Tổ chức Quốc tế Yểm trợ Cao trào Nhân bản, kể:

“Một trong những câu hỏi được nêuy ra là ông Đại sứ có theo sát tình hình ở Việt Nam và những vụ bắt bớ gần đây nhất thì ông ta cho biết rằng, tuy ông có được báo cáo mỗi ngày về những tin tức không chỉ ở Việt Nam mà còn ở các nơi trên thế giới có ảnh hưởng tới Việt Nam nhưng ông không thể trả lời chính xác trong lúc này, bởi vì ông cần phải có thêm những dữ kiện.

Tôi biết rằng, trường hợp của luật sư Định, dù ông ta có biết nhưng ông ta không thể cho báo chí cũng như cộng đồng biết đích xác những gì ông nghĩ lúc đó được. Phải để ông có thời giờ bàn bạc thêm với Bộ Ngoại giao. Có lẽ là như vậy.

Tuy nhiên nếu chúng ta đặt thẳng vấn đề này với Bộ Ngoại giao và gửi những là thư qua Quốc hội của Mỹ thì có lẽ Bộ Ngoại giao và ngay cả cá nhân ông Đại sứ cũng sẽ phải có một lời phát biểu hoặc là một bản tuyên cáo.”

Khi trò chuyện với chúng tôi, một số thính giả bảo rằng họ bày tỏ ý kiến vì muốn được thấy chính quyền Việt Nam chứng tỏ thiện chí đổi mới để phát triển quốc gia, sau khi đã nhiều lần kêu gọi đại đoàn kết và cam kết lắng nghe, tôn trọng những ý kiến khác biệt.
free programes

Read more!

Giới Trẻ nghĩ gì về vụ bắt giữ LS Lê Công Định?


Hiền Vy, thông tín viên RFA
RFA 15.6.2009

Trưa thứ Bảy 13 tháng 6, cục An ninh Điều tra của Bộ Công an Việt Nam đã bắt khẩn cấp Luật sư Lê Công Định, một thành viên Đoàn Luật sư TP.HCM.

Luật sư Lê Công Định. photo courtesy of ThanhNien Theo thông báo của cơ quan công an, LS Định bị bắt giữ vì có dấu hiệu phạm hai tội “Tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” và “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Giới trẻ trong nước nghĩ gì về việc này?


Lật đổ chính quyền?
Trước việc luật sư Lê Công Định bị bắt giam khẩn cấp về tội tuyên truyền chống phá nhà nước, anh Trung một cư dân của Sài Gòn cho rằng:

“Những ai mà lên tiếng nói hay những ai làm cái gì có lợi cho đất nước, có lợi cho dân tộc thì đảng Cộng Sản đều qui vào cái tội là vi phạm điều 88 bộ luật hình sự là quấy phá nhà nước hay là điều 258 luật hình sự là lợi dụng quyền tự do dân chủ.

Luật sư Lê Công Định là một người trí thức mà nói lên tiếng nói như vậy thì đảng cộng sản rất là sợ. Họ sợ những người trí thức vì trí thức là một đầu tàu cho những thành phần khác đứng lên”.

Luật sư Lê Công Định là một người trí thức mà nói lên tiếng nói như vậy thì đảng cộng sản rất là sợ. Họ sợ những người trí thức vì trí thức là một đầu tàu cho những thành phần khác đứng lên.

Anh Trung, Sài Gòn

Cô Trang Nhung, hiện đang sinh sống tại Hà Nội thì có ý kiến:

“Chính quyền cáo buộc cho luật sư Lê Công Định vi phạm điều 88 là đã hình sự hóa, phỉ mạ cái việc làm của anh. Từ trước đến nay thì chính quyền vẫn dùng điều luật này để cáo buộc những ai có quan điểm khác với chính quyền, chắng hạn như blogger Điếu Cày, luật sư Nguyễn văn Đài, luật sư Lê thị Công Nhân… nói chung là những người bất đồng chính kiến đều có khả năng bị qui vào tội ấy”.

Một cư dân khác của thành phố HCM, tên Quốc, thì nói:

“Tội tuyên truyền chống phá nhà nước thì chỉ có nhà nước kỳ lạ như Việt Nam đây mới có điều luật ấy. Tôi thấy ở các nước khác chỉ có tội phản bội quốc gia. Các chính sách thì cần sự phản biện, chính ông Nông Đức Mạnh đã từng cho, tức là đã từng nói rằng cần nuôi dưỡng cái kênh phản biện bởi phản biện là cần thiết. Cần thiết cho bất cứ một cơ chế nào”.

Tư tưởng Lê Công Định
Trả lời câu hỏi về những bài viết của luật sư Lê Công Định đã ảnh hưởng thế nào lên giới trẻ, cô Trang Nhung cho biết:

“Các bài viết của luật sư Lê công Định cho thấy người viết là một người rất giỏi, có lối suy nghĩ rõ ràng, mạch lạc và những bài viết của luật sư Định giúp em và giới trẻ nói chung, hiểu biết về luật pháp, kinh tế, chính trị.

Các bài viết của luật sư Định chỉ ra những quan điểm rất khách quan công bằng, chứ không phải để đánh phá nhà nước. Những bài viết đó có tác dụng nâng cao dân trí.

Cô Trang Nhung, Hà Nội

Các bài viết của luật sư Định chỉ ra những quan điểm rất khách quan công bằng, chứ không phải để đánh phá nhà nước. Những bài viết đó có tác dụng nâng cao dân trí. Những người chưa hiểu rõ về luật pháp và về những vấn đề liên quan đến chính trị thì qua những bài viết này có thể sẽ thấu hiểu thêm nhiều điều”.

Còn anh Quốc thì nhắc đến bài viết “Trả lại Hào Khí Diên Hồng” của luật sư Lê Công Định:

“Những bài viết của anh Định mà tôi đã đọc thì tôi rất xúc động. Tôi cảm thấy chính bản thân mình phải nên có những suy nghĩ như thế. Là một công dân thì nên có những suy nghĩ như trong những bài viết của anh Định, như quan điểm trong bài “Hào khí Diên Hồng”.

Những lời nói của anh, những hiệu triệu của anh sẽ làm cho mình trở thành những công dân tốt hơn chứ không có cái ý đồ lật đổ gì cả. Đọc bài ấy mình cảm giác rằng phải sống tốt hơn, sống có ý nghĩa hơn đối với đất nước, đối với dân tộc”.

Anh Trung cũng cho biết là rất tâm đắc với bài “Trả lại Hào Khí Diên Hồng”:

“Em rất tâm đắc việc luật sư Định đã đưa vấn đề này lên . Rất hay và rất cần thiết cho tình hình bức thiết hiện nay. Luật sư đã nói lên tiếng nói lương tâm của ông”.

Bạn nghĩ gì về vụ này? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của Bạn, hoặc tham gia thảo luận tại Trang blog Ban Việt ngữ RFA
Tại sao phải bắt giam?
Theo anh Trung thì mục đích của nhà nước khi bắt giam luật sư Định là nhằm ngăn cản giới trẻ nói lên tiếng nói của họ mà thôi:

“Nhà cầm quyền thấy tiếng nói của luật sư Định mạnh mẽ như ngọn lửa, nên họ phải tìm cách dập tắt ngọn lửa đó để ngọn lửa khác không ngoi lên được”.

Nhưng anh Quốc thì cho rằng việc làm đó chỉ khơi động thêm lòng yêu nước trong người khác:

“Nhà nước giam cầm anh Định như vậy thì mục đích của họ cũng khó đạt được, tức là đừng có nghĩ rằng việc bắt bớ này là đè bẹp những tiếng nói yêu nước khác. Điều đó chỉ kích thích tiếng nói yêu nước khác mà thôi”.

Và chúng tôi xin mượn lời nói của sinh viên Nguyễn tiến Nam để kết thúc bài phóng sự này:

Nhà nước giam cầm anh Định như vậy thì mục đích của họ cũng khó đạt được, tức là đừng có nghĩ rằng việc bắt bớ này là đè bẹp những tiếng nói yêu nước khác. Điều đó chỉ kích thích tiếng nói yêu nước khác mà thôi.

Anh Quốc
“Luật sư Định là một người tài giỏi, sự tài giỏi của anh đã được các trang mạng, các trang báo viết đi bên lề phải của Việt Nam ca ngợi anh như là một nhân tài mới của giới luật sư, nên khi anh bị bắt thì sự nổi tiếng đó của anh đã làm cho nhiều người cảm thấy ngỡ ngàng và thấy rằng khi một luật sư, một người bất đồng chính kiến ở Việt Nam nói lên tiếng nói đòi quyền dân chủ, dân quyền thì bị bắt.

Điều này làm cho giới trẻ nghĩ rằng bất cứ người Việt Nam nào nói lên tiếng nói của mình đều bị đàn áp bởi đảng cộng sản Việt Nam, giống như bà Aung San Suu Kyi của Miến Điện. Bà là người đã đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền của Miến Điện mấy chục năm nay.

Bà đã tuân phục luật pháp của Miến Điện nhưng bà không chấp nhận sự độc tài của chính phủ quân Phiệt của Miến Điện. Cũng như luật sư Lê Công Định, anh tuân thủ đầy đủ luật pháp của Việt Nam nhưng anh không chấp nhận sự cai trị độc tài độc đảng của đảng cộng sản Việt Nam và anh mong muốn rằng đất nước ViệtNam phải có sự dân chủ, nhân quyền thật sự”.
free programes

Read more!

INDIAN SONG

THAI SONG

Template by : kendhin news blog